امراء هستی در حکومت چهارده معصوم(ص) بر جمیع موجودات

امراء هستی تألیف سید ابوالفضل نبوی قمی (1344-1412ق)، به بررسی و تبیین مفهوم ولایت و امامت در اسلام، به‌ویژه ولایت ائمه معصومین(ع)، از دیدگاه‌های مختلف کلامی، فلسفی و قرآنی می‌پردازد و ابعاد وجودی، تشریعی و تکوینی آن را تحلیل می‌کند.

امراء هستی
پدیدآوران	نبوی، سید ابوالفضل (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	در حکومت چهارده معصوم(ص) بر جمیع موجودات
ناشر	کتابفروشی اسلاميه
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1345ش
چاپ	1
شابک	‎-
موضوع	امامت - ولایت
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏ن‎‏2‎‏الف‎‏8 223 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

انگیزه نگارش

هدف نگارش کتاب، اثبات مقام ولایت ائمه(ع) و جبران ضعف تبلیغ در زمینه معرفی ائمه(ع) و دفع تزریقات مسموم جاهلان در مورد مقام امام(ع).

ساختار

کتاب حاضر شامل پنج فصل اصلی است و هر فصل در ضمن عناوین متعددی مطرح شده است.

سبک نگارش

1. استدلالی و تحلیلی: مؤلف از طریق استدلالات عقلی و نقلی، به تحلیل عمیق مفاهیم می‌پردازد و هر فصل را با براهین محکم کلامی و فلسفی پیش می‌برد .
2. قرآن‌محور و حدیث‌بنیان: بخش عمده‌ای از استدلالات کتاب بر پایه آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت(ع) استوار است..
3. تفسیر لغوی و اصطلاحی: مؤلف در مواجهه با واژگان کلیدی مانند ولی و ولایت، ابتدا به ریشه‌های لغوی و معانی مختلف آن می‌پردازد تا زمینه را برای درک اصطلاحی فراهم کند .
4. نقد و رد شبهات: کتاب رویکردی دفاعی دارد و به‌طور مکرر به نقد و رد دیدگاه‌های مخالف و شبهات پیرامون مفهوم ولایت و تفویض می‌پردازد .

گزارش محتوا

فصل اول کتاب به تبیین معنا و مفهوم واژه ولایت اختصاص دارد. این فصل با بررسی دقیق واژه «ولی» و اشتقاقات آن در زبان عربی آغاز می‌شود و معانی مختلف آن در قرآن و حدیث را کاوش می‌کند . مؤلف استدلال می‌کند که «ولی» در سیاق بحث امامت و ولایت ائمه، به معنای سرپرست، صاحب اختیار و متولی امور است و صرفاً به معنای دوست یا یار نیست. این تحلیل لغوی برای تثبیت مقام ولایت تکوینی و تشریعی ائمه ضروری دانسته می‌شود .

فصل دوم به امکان‌پذیری عقلی ولایت می‌پردازد و تلاش می‌کند ثابت کند که مفهوم ولایت نه‌تنها با عقل منافاتی ندارد، بلکه از نظر عقلی ممکن و حتی ضروری است در این بخش، انواع محال (ذاتی و وقوعی) مورد بحث قرار می‌گیرد تا نشان داده شود که ولایت ائمه، از جمله ولایت بر موجودات و تصرف در عالم، از نظر عقلی ممتنع نیست . مؤلف تأکید می‌کند که این ولایت، تجلی قدرت و حکمت الهی است و نه یک قدرت مستقل در عرض قدرت خداوند . این فصل شامل مباحثی درباره رابطه اراده الهی با افعال مخلوقات و چگونگی جریان امر خدا در هستی است .

فصل سوم به بحث از ممتنع نبودن ولایت اولیاء از منظر شرعی می‌پردازد . مؤلف در این فصل، شبهات مربوط به تعارض ولایت با احکام شرعی یا ادعای «تفویض» (واگذاری کامل اختیار به اولیاء) را رد می‌کند. استدلال می‌شود که ولایت، به معنای سرپرستی و تصرف به اذن و اراده خداوند است و نه یک استقلال کامل که از حیطه قدرت الهی خارج باشد . این فصل همچنین با تبیین معنای صحیح «بداء» بر این نکته تأکید می‌کند بداء در تکوینیات مانند نسخ در تشریعیات است .

فصل چهارم با عنوان دلائل اثبات ولایت ائمه علیهم‌السلام از قرآن و اخبار، به ارائه شواهد و مستندات نقلی برای اثبات ولایت ائمه اختصاص دارد . در این فصل، آیات کلیدی قرآن مانند آیه «إنما ولیکم الله ورسوله والذین آمنوا الذین یقیمون الصلاة و یؤتون الزکاة وهم راکعون»، «سرپرست و دوست شما فقط خدا و رسول اوست و مؤمنانى [مانند على بن ابى‌طالب‌اند] كه همواره نماز را برپا مى‌دارند و در حالى كه در ركوعند [به تهيدستان] زكات مى‌دهند» (مائده/55) مورد تفسیر و تحلیل قرار می‌گیرد . مؤلف با استناد به روایات و احادیث نبوی و اقوال ائمه(ع)، اثبات می‌کند که این آیات به ولایت خاص امیرالمؤمنین علی(ع) و پس از آنحضرت به ولایت سایر ائمه(ع) اشاره دارد . همچنین، این فصل به بحث درباره «عصمت اولیاء» و لزوم آن برای ولایت می‌پردازد و آیه «و عصی آدم ربه»،«آدم نافرمانى پروردگارش را كرد» (طه/121) را تفسیر به امر استحبابی یا ترک اولی می‌کند.

فصل پنجم به تبیین دائره و گستره ولایت اولیاء از منظر زمانی و مکانی می‌پردازد. مؤلف معتقد است که ولایت ائمه(ع) و پیامبر اکرم(ص) و حضرت فاطمه زهرا(س) یک ولایت کامل و فراگیر است که شامل تمام موجودات عالم از جمله جمادات، نباتات، حیوانات و انسان‌ها می‌شود. این ولایت، همواره با اذن و اجازه خداوند است و اولیاء الهی را مجاری و رسل خداوند می‌داند. همچنین در ادامه بیان می‌کند که ولایت چهارده معصوم ولایت مطلقه است یعنی ولایت تام و عام و کلی می‌باشد.

منابع مقاله

متن کتاب.