شرح دعاء أبيحمزة الثمالي
شرح دعاء أبيحمزة الثمالي، از آثار معلم اخلاق، محدّث و فقیه معاصر، آیتالله علی احمدی میانجی (1305-1379ش)، توضیحاتی تفصیلی (ادبی، واژهشناختی، اعتقادی، اخلاقی و...) را درباره معارف والای دعای ابوحمزه ثمالی در قالب شرح گسسته (غیر مزجی) بیان میکند. پژوهشگر معاصر، مهدی هوشمند (متولد 1342ش)، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی ارزنده را بر آن افزوده و ابوحمزه ثمالی و دعای او و شخصیت و آثار آیتالله احمدی میانجی و همچنین ویژگیها و روش اثر حاضر را معرفی کرده است.
| شرح دعاء أبي حمزة الثمالي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | احمدی میانجی، علی (نويسنده) هوشمند، مهدی (محقق) |
| ناشر | مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث. سازمان چاپ و نشر |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1388ش - 1430ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-964-493-460-5 |
| موضوع | دعاها - دعای ابو حمزه ثمالی - نقد و تفسیر |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | الف3 268/02 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- آیتالله احمدی میانجی، هدف و انگیزه و روش خودش در این شرح را بیان نکرده و فقط تأکید کرده است که شیخ طوسی در مصباح المتهجد به نقل از ابوحمزه ثمالی، گفته است که امام سجاد(ع) در همه شبهای ماه مبارک رمضان، در سراسر شب به نماز میایستاد و وقتی به سحر میرسید، به قرائت این دعا میپرداخت[۱].
ساختار و محتوا
- هرچند:
- «مرکز پژوهشهای علوم و معارف حدیث (دارالحدیث)» درباره اثر حاضر یادآور شده که: «فقد بدأ بخطوة كبيرة في مجال شرحه و توضيحه و لكنه – للأسف - لم يتمّ هذا العمل»[۲] (یعنی شارح، این شرح را کامل نکرده است).
- و مهدی هوشمند نیز تأکید کرده است که: «هذا الكتاب... شرح غير كامل لهذا الدعاء...»[۳] (یعنی این شرح، کامل نیست).
- ولیکن با مراجعه به متن کتاب، این ادعا (ناقص بودن شرح) پذیرفتنی نیست و شارح نیز در پایان کتاب، عباراتی دارد که کامل بودن شرح را تأیید میکند؛ مانند: «هذا آخر ما أردناه إيراده في شرح هذا الدعاء» و «كان الفراغ من تسويد هذه الأوراق في...»[۴].
- تحلیل: به نظر میرسد که منشأ اشتباه، این است که محقق پنداشته که: «هذا الكتاب... شرح مفصل مزجي...»[۵]؛ درصورتیکه روش کتاب حاضر، مزجی نیست و از جمله شواهد غیر مزجی بودن این شرح، برخی عبارات شارح بعد از آوردن فرازی از دعا است؛ مانند: «هذه الفقرة بيان بأنّ...»[۶] و آیتالله احمدی میانجی، روش خودش را توضیح نداده و معنای سخن شارح، «فهذه الوجيزة كتبتها حول الدعاء...»[۷]؛ یعنی هر موردی که نیاز به شرح داشت، توضیح دادم.
نمونه مباحث
- «وَ ثِقَتِي بِمَعْرِفَتِك مِنِّي أَنْ لاَ رَبَّ لِي غَيرُك...»؛ میگویم: گویی این جملات اشاره به شرایط قبول دعا است: از مردم بُریدن و به خدا پیوستن و خوشگمانی به او و...[۸].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.