أخبار الثقلاء
أخبار الثقلاء، تألیف حسن بن محمد خلال (352-439ق)، حافظ، محدّث و قارى، در بیان اخبار افرادی که وجود آنها در مجلس برای انسان ناخوشایند و سنگین است.
| أخبار الثقلاء | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابو محمد خلال، حسن بن محمد (نويسنده) یعقوبی، نظام محمد (سایر) |
| ناشر | دار البشائر الإسلامیة |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1427ق - 2006م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
روش و محتوا
این کتاب، رسالهای نادر، مهم، ارزشمند و مفید و حاوی مطالب و اخباری است درباره کسانی که انسان از حضور آنها به تنگ میآید و زبان از گفتار بازمیماند و مبتلایان به اینگونه افراد برای خلاصی از آن مصائب سنگین جز تضرع به درگاه الهی چارهای ندارند[۱].
ثقیل کسی است که از بدخویی و سوء شخصیت و جهل به ارزش نفس، دچار بلا شده و بلای او برای همه عیان است[۲].
این رساله فقط برای ثقلا نیست، بلکه برای هر انسان عاقل هوشیاری است که نفس خود را از عوامل پستی و محرمات دور نگهدارد و با خوشطبعی و خوشخویی و ویژگیهای پسندیده به دنبال مکارم باشد[۳].
مطالعه فنون آداب و لطائف و حکم، سبب احیای نفس و قلب و ورزیدگی ذهن و عقل میشود، همان گونه که حضرت علی(ع) فرمودند که: «قلب انسان گاهی آزرده میشود، همان گونه که جسم خسته میشود، پس برای آن لطیفههای حکمتآمیز تدارک کنید»[۴].
به همین جهت مجالس لطیفهسرایی و نمکین مورد استقبال بزرگان و انسانهای فاضل قرار میگیرد[۵].
از این بیانات، اهمیت این کتاب در بین علوم دیگر نمایان میشود[۶].
خلال، اخباری (23 خبر) با این موضوع را از پیشینیان در مذمت ثقیل و نشست و برخاست با او بههمراهی اشعاری حکمتآمیز جمع کرده است؛ اخباری که قبل از وی نویسندگانی مانند ابن قتیبه و ابن مرزبان و بعد از وی مانند زمخشری و ابن عبدالبر و ابن عبدربه نقل نکردهاند[۷].
وی در نقل اخبار به روش محدثین، در استناد اقوال به مصادر خود عمل کرده است[۸].
فعالیت محقق
نظام محمد در مقدمه، ضمن گزارشی از نسخه خطی دانشگاه آکسفورد، به موضوع ثقلا و تألیفات در این موضوع پرداخته و زندگینامه مختصری از مؤلف، جایگاه حدیثی و تألیفات وی را ارائه داده است.
آدرسدهی آثار و اشعار به منابع اصلی، یادآوری منابع دیگر و شرح برخی کلمات، از فعالیتهای محقق میباشد.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.