ابن حنبل، عبدالله بن احمد
| نام | |
|---|---|
| نامهای دیگر | |
| نام پدر | احمد بن حنبل |
| متولد | جمادی‌الآخر سال 213ق |
| محل تولد | بغداد |
| رحلت | 290ق |
| اساتید | احمد بن حنبل
ابراهیم بن اسماعیل بن یحیی ابراهیم بن حجاج ابراهیم بن حسن مقری بصری |
| برخی آثار | فضائل أهل‌البیت علیهم‌السلام من کتاب فضائل الصحابة
زوائد عبدالله بن احمد بن حنبل في المسند مع دراسه عن الامام عبدالله و جهوده في خدمه السنه |
| کد مؤلف | AUTHORCODE13143AUTHORCODE |
عبدالله بن احمد بن حنبل (213-290ق)، امام، حافظ، ناقد و محدث اهل سنت، فرزند احمد بن حنبل، صاحب «كتاب السنة».
نسب
او ابوعبدالرحمن عبدالله بن احمد بن محمد بن حنبل بن هلال بن اسد بن ادریس بن عبدالله بن حیان بن عبدالله بن انس بن عوف بن قاسط بن مازن بن شیبان بن ذهل بن ثعلبة بن عکابة بن صعب بن علی بن بکر بن وائل ذهلی شیبانی مروزی بغدادی است.
پدرش از ائمه چهارگانه اهل سنت و مادرش ریحانه دخترعموی پدرش بود.
ولادت
عبدالله در جمادی‌الآخر سال 213ق، در بغداد متولد شد.
تحصیلات
ایشان مدت‌ها ملازم و شاگرد پدرش بود. احمد بن حنبل روش نوین در تربیت و آموزش حدیث صحیح از سقیم را برای فرزندش پیش گرفت. چندی نگذشت که احمد پانزده‌هزار حدیث به او آموزش داد.
علاوه بر این، او مسند که حاوی سی‌هزار حدیث بود و نیز هشتادهزار از صدوبیست هزار حدیث از کتاب تفسیر را از پدرش شنید و الباقی را به‌گونه وجادت به خاطر سپرد.
غیر از موارد مذکور، ایشان ناسخ و منسوخ، تاریخ، حدیث شعبه، مقدم و مؤخر در کتاب خدا، جوابات قرآن، مناسك الكبير و الصغير، حدیث شیوخ، الزهد، علل، السنة و غیر این موارد را نیز فراگرفت و احادیث آن را شنید.
در یکی از روزها، از او سؤال شد که از پدرت چند حدیث شنیده‌ای؟ او در پاسخ گفت: بیش از صدوده‌هزار حدیث. عبدالله هیچ حدیثی را از کسی مکتوب ننمود، مگر اینکه پدرش او را فرمان داد که از آن شخص مکتوب نماید[۱].
عبدالله بن احمد، را در دل کسانی که می‌شناختندش و بر دانشش آگاه بودند، جایگاهی بزرگ بود.
ابن منادی درباره‌اش می‌گوید: هیچ‌کس در دنیا بیشتر از او از پدرش روایت نکرده است.
بدر بن ابی‌بدر بغدادی می‌گوید: او دانشمندی است سترگ فرزند دانشمندی بزرگ.
برخی، او را صالحی صادق و گروهی دیگر، او را حافظی، ناقد خوانده‌اند[۲].
او نه‌تنها از پدرش حدیث شنیده، بلکه از شیوخ فراوانی نیز که افزون بر چهارصد نفرند، روایت کرده؛ شیوخ همچون:
- ابراهیم بن اسماعیل بن یحیی؛
- ابراهیم بن حجاج؛
- ابراهیم بن حسن مقری بصری؛
- ابرهیم بن خالد ابوثور؛
- ابراهیم بن دینار کرخی؛
- ابراهیم بن زیاد، سبلان؛
- ابراهیم بن سعید جوهری طبری؛
- ابراهیم بن عبدالله واسطی.
و بسیاری دیگر که در مقدمه «كتاب السنة»، نام 246 نفر از آنها به‌ترتیب حروف الفبا ذکر شده است[۳].
شاگردان
- نسایی؛
- ابوبکر قطیعی، احمد بن جعفر؛
- ابوالحسین احمد بن جعفر بن منادی؛
- ابوبکر نجاد احمد بن سلیمان؛
- احمد بن کامل بن خلف بن شجره؛
- ابوسهل احمد بن محمد بن عبدالله بن زیاد قطان؛
- اسحاق بن احمد کاذی؛
- اسماعیل بن علی حطبی؛
- حسین بن اسماعیل محاملی؛
- خضر بن مثنی کندی؛
- دعلج بن احمد سجستانی؛
- سلیمان بن احمد طبرانی؛
- عبدالله بن اسحاق مدائنی؛
- عبدالله بن سلیمان فامی؛
- ابوبکر بن زیاد نیشابوری؛
- ابوالقاسم عبدالله بن محمد بغوی؛
- قاسم بن اصبغ قرطبی؛
- ابواحمد عسبال، محمد بن احمد اصفهانی؛
- ابوعلی بن صواف، محمد بن احمد؛
- محمد بن خلف بن وکیع قاضی؛
- ابوبکر شافعی، محمد بن عبدالله بن ابراهیم؛
- محمد بن مخلد دوری؛
- ابومطیع، مکحول بن فضل نسفی؛
- نعیم بن نعیم جرجانی؛
- یحیی بن محمد بن صاعد؛
- ابوعوانه اسفرایینی، یعقوب بن اسحاق؛
- ابوالفضل یعقوب بن اسحاق هروی[۴].
آثار
- كتاب السنة؛
- مسائل الأم برواية عبدالله؛
- كتاب الجمل؛
- كتاب المناسك الصغير؛
- مسند الأنصار؛
- فضائل عثمان بن عفان؛
- ثلاثيات من مسند والده؛
و...[۵].
پانویس
منابع مقاله
قحطانی، محمد بن سعید بن سالم، «كتاب السنة»، تألیف عبدالله بن احمد بن حنبل، دار ابن القیم، دمام، عربستان، چاپ اول، 1406ق.