شرح الخرشي علي مختصر سيدي خليل
شرح الخرشي، شرح محمد بن عبدالله بن علی خرشی مالکی (متوفی 1101ق) بر کتاب فقهی «مختصر خليل» نوشته خلیل بن اسحاق بن موسی مالکی (متوفی 767ق) است. در ذیل صفحات کتاب نیز حاشیه شیخ علی بن احمد عدوی (متوفی 1112ق) بر الخرشي ارائه شده است. تحقیق و مقدمه کتاب به قلم نجیب ماجدی است.
| شرح الخرشي علي مختصر سيدي خليل | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | خرشی، محمد بن عبد الله (نويسنده)
ماجدی، نجیب (مصحح) ج‍ن‍دی، خلیل بن اسحاق ( نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | المختصر. شرح ** حاشیه الشیخ علی بن احمد العدوی علی الخرشی |
| ناشر | المکتبة العصرية |
| مکان نشر | لبنان - بیروت ** لبنان - صیدا |
| سال نشر | 1427ق - 2006م |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 8 |
| کد کنگره | /خ4 م3023 178/65 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کتاب حاضر شرح خرشی بر مختصر خلیل است. کتاب مختصر، نوشته شیخ ابوضیاء خلیل بن اسحاق، یکی از مشهورترین علمای متأخر مالکی است و کتابش مختصر گران‌قدرترین تألیفات در فقه مالکی در میان مختصرات است که از بسیاری از آثار مطول بی‌نیاز می‌کند؛ همان گونه که شارح آن خرشی در مقدمه شرحش اشاره کرده است.
اما شرح مذکور به قلم محمد بن عبدالله خرشی مالکی است. این شرح را می‌توان مشهورترین شرح بر مختصر خلیل دانست؛ بااینکه شروح و حواشی این کتاب به ده‌ها کتاب بالغ می‌شود. خواننده نقل‌قول‌های فراوانی را در این شرح و حاشیه آن خواهد یافت. محقق کتاب در ذیل شرح نیز حاشیه شیخ علی عدوی را بر شرح خرشی قرار داده است[۱].
اشاره به یک نکته لازم است که خرشی، غیر از این شرح، شرحی دیگر نیز معروف به «الكبير» دارد که محشی کتاب علی عدوی در موارد بی‌شماری از آن نقل قول کرده است[۲]. با توجه به کلام شارح («گروهی از دوستان از من خواستند که شرحی غیر از شرح الكبير بر مختصر بنویسم که خالی از اطناب بوده و فهم آن بر مبتدی آسان باشد»)، معلوم می‌شود که خرشی این شرح را پس از شرح مذکور نوشته است[۳].
با توجه به اینکه محشی کتاب، شرح حال مصنف و شارح را در ابتدای حاشیه‌اش ذکر کرده، محقق اثر از ذکر شرح حال ایشان خودداری کرده است. از ویژگی‌های حاشیه مذکور همچنین نقل قول فراوان از باقی کتب مختصر و مطول مالکیه است. وی به شیوه رایج بخشی از کلام مصنف یا شارح را ذکر کرده، سپس تعلیقه‌ای در تفسیر یا توضیح آن یا مرتبط به ماقبل یا مابعد آن می‌نویسد. همچنین در توضیح مختصر و شرحش وجوه بلاغی و اعرابی را متذکر می‌شود. همچنین در کلام دیگر شارحان و محشین بر مختصر مناقشاتی را وارد می‌کند[۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه کتاب.