كشف المراد في شرح تجريد الاعتقاد
كشف المراد فى شرح تجريد الاعتقاد(مع التعليقات)، توسط علامه حلى، به زبان عربى و در موضوع كلام اسلامى، به انگيزه حل مشكلات و باز كردن پيچيدگى‌هاى عبارات تجريد الاعتقاد خواجه نصيرالدين طوسى، تأليف شده است. تعليقات استاد حسنزاده آملى بر اين كتاب، در آخر آن ذكر شده است.
| کشف المراد في شرح تجرید الإعتقاد | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد (نویسنده)
علامه حلی، حسن بن یوسف (شارح) حسنزاده آملی، حسن (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | تجرید الکلام فی تحریر العقاید الاسلام. شرح شرح تجرید الاعتقاد |
| ناشر | جماعة المدرسين في الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامي |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1413 ق |
| چاپ | 4 |
| موضوع | نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، 597 - 672ق. تجرید الکلام فی تحریر العقاید الاسلام - نقد و تفسیر کلام شیعه امامیه - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 210 /ن6 ت3026 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
فاضل قوشچى، در اهميت اين كتاب، مى‌گويد: اگر كشف المراد علاّمه نبود، ما نظريّات خواجه طوسى را درك نمى‌كرديم.
ساختار
كتاب، در شش مقصد تدوين يافته و هر مقصد، داراى فصول و مسائل مختلفى است.
گزارش محتوا
مقصد اول كتاب، در مورد امور عامه است و داراى سه فصل مى‌باشد: فصل اول، درباره وجود و عدم است. اين بحث، در قالب چهل و هفت مسئله مطرح شده كه اولين مسئله آن، در مورد ناممكن بودن تعريف حقيقى هستى و نيستى و آخرين مسئله آن، درباره راه نداشتن نيستى در موجود قديم است.
فصل دوم، در مورد ماهيت و لوحق آن است. اين فصل، داراى يازده مسئله است كه اولين آنها، در مورد سه اصطلاح ماهيت، حقيقت و ذات است و آخرين آنها، درباره تقابل مى‌باشد.
فصل سوم، در مورد علت و معلول است. اين فصل، داراى هفده مسئله است كه اولين آنها، درباره تعريف علت و معلول و آخرين آنها، در اين است كه نياز معلول به علت، در هستى است، نه در نيستى.
مقصد دوم، در مورد جواهر و اعراض و داراى پنج فصل است: فصل اول آن، درباره جواهر و داراى يازده مسئله است كه اولين آنها، درباره تقسيم‌بندى ممكنات در يك نگاه كلى و آخرين آنها، در مورد جهت مى‌باشد.
فصل دوم، درباره اجسام است و داراى سه مسئله مى‌باشد: اجسام فلكيه، عناصر بسيطه و مركبات.
فصل سوم، در مورد بقيه احكام اجسام و داراى شش مسئله است كه اولين آنها، درباره متناهى بودن اجسام و آخرين آنها، در مورد حادث بودن اجسام مى‌باشد.
فصل چهارم، در مورد جوهرهاى مجرد و داراى چهارده مسئله است كه اولين آنها، درباره عقول مجرد و آخرين آنها، در مورد انواع قواى باطنى متعلق به ادراكات جزيى مى‌باشد.
فصل پنجم، در مورد اعراض و داراى نه مسئله است كه اولين آنها، درباره منحصر بودن اعراض در نه قسم و آخرين آنها، در مورد دو مقوله فعل و انفعال مى‌باشد.
مقصد سوم، درباره اثبات صانع و آثار و صفات وى است و سه فصل دارد: فصل اول، در مورد وجود خدا وفصل دوم، در مورد صفات خدا و داراى بيست و يك مسئله است كه اولين آنها، درباره قدرت خدا و آخرين آنها، در زمينه بقيه صفات وى، همچون جود، ملك و... مى‌باشد.
فصل سوم، در مورد افعال خدا و داراى هجده مسئله است كه اولين آنها، در زمينه اثبات حسن و قبح عقلى و آخرين آنها، در رابطه با اصلح است.
مقصد چهارم، درباره نبوت و داراى هفت مسئله است كه اولين آنها، در مورد حسن بعثت و آخرين آنها، درباره نبوت حضرت محمد(ص) مى‌باشد.
مقصد پنجم، در مورد امامت و داراى هشت مسئله است كه اولين آنها، درباره وجوب نصب امام بر خدا و آخرين آنها، در مورد امامت ساير ائمه غير از على(ع) مى‌باشد.
مقصد ششم، درباره معاد، وعد، وعيد و مطالب مرتبط با آن است و داراى شانزده مسئله است كه اولين آنها، درباره امكان آفرينش جهانى ديگر و آخرين آنها، در مورد امر به معروف و نهى از منكر مى‌باشد.
از آن‌جا كه كتاب تجريد و شرح آن، بر مبناى حكمت مشاء، تنظيم شده است و داراى اشكالات عديده‌اى است كه احيانا برخى از آنها با توحيد صمدى منافات دارد، استاد علامه، در تعليقات خويش، علاوه بر ايضاح مطالب، به نقد و بررسى سخنان خواجه و علاّمه مى‌پردازد، سپس نظريه محققان عرفا را به طور موجز به علاقه‌مندان معارف الهى ارائه مى‌دهد.