أخبار الحلاج (من أندر الأصول المخطوط في سیرة الحلاج)
| اخبار الحلاج (من أندر الأصول المخطوط في سیرة الحلاج) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن ساعی، علی بن انجب (نويسنده)
جبر، موفق فوزی (محقق) علوی، هادی (مقدمه‌نويس) أنطاکی، أکرم (مقدمه‌نويس) حویجة، فائق (مقدمه‌نويس) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب اخبار الحلاج |
| ناشر | بنیاد شاهنامه فردوسی |
| مکان نشر | سوریه - دمشق |
| سال نشر | 1997م |
| چاپ | 2 |
| موضوع | حلاج، حسین بن منصور، 234 - 309ق. - تصوف |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
كتاب أخبار الحلاج ، تألیف علی بن انجب ساعی بغدادی (متوفی سال 674ق)، اثری است بازمانده از قرن هفتم که به معرفی زندگانی و افکار حسین بن منصور حلاج پرداخته است. تحقیق و تعلیقات کتاب به قلم موفق فوزی الجبر و مقدمه به قلم هادی العلوی، اکرم انطاکی و فائق حویجه است.
کتاب مشتمل بر سه بخش است: مقدمه‌های علوی، انطاکی و حویجه (در بیش از پنجاه صفحه)، مقدمه محقق و متن اثر.
در مقدمه نخست، تصوف به دو شاخه تصوف اجتماعی و تصوف معرفی (نظری یا علمی) تقسیم شده است. اولین تأثیرگذار در تصوف، ابراهیم بن ادهم نام دارد که برخی لوازم اساسی تصوف، مانند زهد در دنیا و آخرت و کناره‌گیری از حکومت به همین شخصیت بازمی‌گردد. ابن سبعین، ابن عربی و عبدالکریم جیلی از جمله بزرگان تصوف معرفی هستند[۱].
در مقدمه بعدی، شرح کوتاهی از زندگانی حسین بن منصور حلاج ارائه شده است[۲]. عمرو مکی کسی است که در شکل‌گیری زندگی حلاج و هدایت او به تصوف نقش مهمی داشته است. پس از او نیز جنید بغدادی نقش مهمی داشت[۳]. تصوف، همان حکمت الهی و صوفی، حکیم الهی است. همان گونه که مجموع حروف «صوفی» به حروف ابجد برابر با حروف «الحكيم الإلهي»، عبارت از 186 است[۴].
حلاج پس از آنکه به خرقه تصوف درآمد به شهرهای مختلف از خراسان و ماوراءالنهر و سجستان و کرمان و فارس سفر کرد. مدتی نیز در طالقان، که حکومت شیعی زیدی داشت، ساکن شد، اما ایشان اقامت حلاج را خوش نداشتند؛ لذا به اهواز برگشت و سپس با جماعتی از مریدان به بغداد رفت. وی پس از چند بار حج نمودن، به بغداد برگشت و در آنجا بود که خونش را در راه عقایدش نثار کرد[۵].
حلاج در کتاب طواسین خود می‌گوید: اگر «الله» را نمی‌شناسید، آثارش را بشناسید و من آن اثر هستم و من تا ابد به حقیقت حق هستم و اگر مرا بکشید یا به صلیب بکشید یا دست و پایم را قطع کنید، از این ادعای خود برنمی‌گردم[۶].
در مقدمه «محقق کتاب» به اهمیت این کتاب که سبب شده محققان به شرح و توضیح آن بپردازند، اشاره شده است. همچنین نسخه خطی، اعتبار کتاب و شیوه تحقیق توضیح داده شده است[۷].
در ادامه، متن اثر علی بن انجب ارائه شده است. گفته‌ها و عبارات حلاج با لفظ «قال» و اشاره به نام قائل کلام ذکر شده است. در ذیل صفحات نیز تعلیقات موفق فوزی الجبر در شرح و توضیح عبارات مشاهده می‌شود.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه‌‌ها و متن کتاب.