گازرگاهی، کمالالدین حسین
| گازرگاهی، کمالالدین حسین | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | کمالالدین حسین گازرگاهی |
| نام پدر | شهاب‌الدین اسماعیل |
| رحلت | زنده در 908ق |
کمالالدین حسین گازرگاهی (زنده در 908ق)، از عارفان، صوفیان و شاعران درجه دوم قرن نهم هجری و صاحب کتاب «مجالس العشاق» است.
معرفی
گازرگاهی از جمله شاعران صوفی‌مسلکی است که در هرات، در دستگاه امیر علی‌شیر نوایی (906-844ق) وزیر دانشمند سلطان حسین بایقرا، زندگی آسوده و راحتی داشته است[۱].
مؤلف در آثار دیگران
خواندمیر در ترجمه حال وی می‌نویسد: «امیر کمالالدین حسین، پدرش مولانا شهاب‌الدین اسماعیل طبسی الاصل بود و مادرش در سلک بنات سادات نیشابور انتظام داشت و آن جناب از فنون علوم متداوله محظوظ و بهره‌مند بود و در علم جفر و تصوف دعوی مهارت می‌نمود و به نظم اشعار کماهی مشغول می‌گردید و در ابداع مؤلفات لوازم فصاحت به‌جا می‌آورد و در ایام سلطنت سلطان یعقوب‌میرزا از ولایت طبس به آذربایجان چندگاه در ظل تربیت آن پادشاه عالی‌جاه گذرانیده، چون از آن مملکت به هرات آمد خاقان منصور امور شیخی و تولیت موقوفات مزار مقرب حضرت باری خواجه عبدالله انصاری را به آن جناب تفویض گردانید. در سنه اربع و تسعمائة (904ق) منصب صدارت و پرسیدن مهم دادخواهان را نیز به رأی صواب‌نمای او تفویض فرمود... شرح منازل السائرين و مجالس العشاق در سلک مؤلفات امیر کمالالدین حسین انتظام دارد...»[۲].
استادان
گازرگاهی شاگرد مکتب جامی است و در جای‌جای کتاب از اشعار و آثار جامی و نیز عطار، عراقی، حافظ، قاسم الانوار، مولوی و شبستری استفاده می‌کند، اما بیش از آنکه بر نظریه وحدت وجودی جامی (و در واقع ابن عربی) تأکید داشته باشد، نظرش به اندیشه عارفانه - شاعرانه مکتب احمد غزالی معطوف است و آنجا که قضایای حسن و عشق و حزن را به‌تفصیل می‌نگارد، گویی نوشته‌های خواجه احمد غزالیرا می‌خوانیم[۳].
آثار
وی در زیر چتر حمایت امیر علی‌شیر نوایی، شرحی بر کتاب «منازل السائرين» شیخ عبدالله انصاری و رساله‌ای چند در تصوف نوشته و در سال 908ق، از تألیف «مجالس العشاق» فارغ شده است[۴].
«مجالس العشاق» که کتاب معروف اوست را نمی‌توان از جهت تاریخ - به معنای وقایع‌نگاری - مورد بررسی قرار داد و بر آن ارزش و اعتباری قائل شد؛ تنها وجهی که می‌شود بر آن داد، این است که نویسنده سعی کرده ضمن سود بردن از شایعات سائره در باب آثار ادبی، چاشنی زیباشناختی را بر آن بیفزاید[۵].
پانویس
منابع مقاله
طباطبایی مجد، غلامرضا، مقدمه کتاب «مجالس العشاق»، کمالالدین حسین گازرگاهی، با اهتمام غلامرضا طباطبایی مجد، تهران، زرین، چاپ دوم، 1376.