رف‍ی‍ع‌ ل‍ن‍ب‍ان‍ی‌، ع‍ب‍دال‍ع‍زی‍ز ب‍ن‌ م‍س‍ع‍ود

    از ویکی‌نور
    (تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
    رف‍ی‍ع‌ ل‍ن‍ب‍ان‍ی‌، ع‍ب‍دال‍ع‍زی‍ز ب‍ن‌ م‍س‍ع‍ود
    NUR76027.jpg
    نام پدرمسعود
    ولادتاحتمالا 550ق
    محل تولدلنبان، یکی از‌ قرای‌ اصفهان‌
    رحلت630 تا 639ق
    طول عمرهفتاد سال
    اطلاعات علمی
    برخی آثاردیوان رفیع‌الدین لنبانی

    عبدالعزیز بن مسعود رفیع (رفیع‌الدین) لنبانی (احتمالا 550- 630 تا 639ق) از شاعران فارسى و عربى‌سراى قرن ششم در عراق عجم است.

    درباره رفیع‌الدین لنبانی، تذكره‌‏نویسانی نظیر عوفی و دولتشاه مطلب قابل توجهی درباره او ننوشته‏‌اند و گروهی دیگر از جمله‌ واله‌ داغستانی، آذر بیگدلی و رضا قلی‏خان هدایت، همان‌ مطالب‌ قدیم‌ را به عین یا با تغییری در عبارت نقل كرده‌‏اند‌.

    اطلاعات اندکی پیرامون زندگانی وی وجود دارد و برخی صاحب‌نظران این قلت اطلاعات را نتیجه وفات شاعر در عنفوان جوانی دانسته‌‏اند و گروهی دیگر علت‌ آن‌ را‌ در كمبود نسخ دیوان او خلاصه كرده‏‌اند[۱].

    ولادت

    در قرن هفتم، قزوینى‌نامه عربى رفیع به صدرالدین را كه در انشاء و ترسل نشان از زبردستى دارد، عیناً در «آثارالبلاد» ذكر كرده و چون آثار چندانى از رفیع باقى نمانده است، این نامه ارزشى خاص دارد. بنابراین در 580ق، زمان درگذشت صدرالدین خجندى، رفیع بایست مردى كارآزموده مى‌بوده و اگر در آن زمان دست كم سى سال داشته است، تولد او باید حدود 550ق بوده باشد[۲].

    زادگاه و معاصرین

    آنچه از مجموع اقوال‌ پراكنده‌ و مختصر تذكره‏نویسان درباره لنبانی در دست است، حاكی از آن است كه وی یكی از سخنوران‌ اواخر‌ قرن‌ ششم و اوایل قرن هفتم است که مولد و زادگاه او لنبان، یکی از‌ قرای‌ اصفهان‌ و در حوالی باروی آن بوده است. وی در شمار اقران و معاصران خواجه جمال‌الدین عبدالرزاق‌ است‌[۳].

    وفات

    بر اساس حکایتی که در دانشنامه جهان اسلام آمده بعضی از تذکره‌نویسان به اشتباه گفته‌اند که رفیع در جوانی از دنیا رفته است. در حالی‌که در دیوان فارسی رفیع لنبانی اشعاری در مدح اتابک ابوبکر بن سعد دیده می‌شود و نشان می‌دهد که رفیع سالها پس از آن واقعه زنده بوده است. سال وفات او به احتمال زیاد 630ق است و اگر حدود 550ق به دنیا آمده باشد، به هنگام مرگ نزدیک به هفتاد سال داشته است[۴].

    آثار

    رفیع دو دیوان یکی شامل اشعار فارسی و دیگری اشعار عربی داشته است. دیوان فارسی او متشکل از قصیده، قطعه و چند غزل کوتاه یا تغزل و مقداری رباعی و معدودی ترکیب‌بند، بالغ بر 1642 بیت، به اهتمام تقی بینش، منتشر گردیده است.

    یک نسخه خطی قدیم از حدود دوهزار بیت عربی او در اختیار وحید دستگردی بوده است که امروز نمی‌دانیم کجاست.

    در خصوص شیوه سخنوری و قریحه و طبع وقاد او گفته‌اند: رفیع‌الدین‌ شاعری‌ کامل‌ و سخندانی فاضل بوده است[۵].

    پانویس

    1. کوپا، فاطمه، ص103-104
    2. رشنوزاده، بابک، ج20، ص197
    3. کوپا، فاطمه، ص104
    4. رشنوزاده، بابک، ج20، ص197
    5. کوپا، فاطمه، ص104؛ رشنوزاده، بابک، ج20، ص197

    منابع مقاله

    1. کوپا، فاطمه، «سحبان ثانی: مضامین شعری و شیوه شاعری رفیع الدین لبنانی»، پیک نور، زمستان، 1384، شماره 12، ص103-118.
    2. رشنوزاده، بابک، دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، چاپ اول، 1394.

    وابسته‌ها