مقالاتی در باب تاریخ، ادب و فرهنگ ایران

مقالاتی در باب تاریخ، ادب و فرهنگ ایران
پدیدآوران	امیدسالار، محمود (نویسنده)
ناشر	انتشارات دکتر محمود افشار با همکاری انتشارات سخن
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۳۹۷ش
کد کنگره	‏

مقالاتی در باب تاریخ، ادب و فرهنگ ایران تألیف محمود امیدسالار، سومین مجلد از مجموعه مقالات مولف است و چنانکه از عنوان کتاب پیداست در حوزه‌ی تاریخ، ادبیات و فرهنگ ایران تحلیل های انتقادی مهمی در بر دارد.

مقالات مندرج در این مجلد پیشتر در میان سال های 1386 تا 1396 در مجله‌ها و یادنامه‌های مختلف به چاپ رسیده است و اکنون به طور یک جا در اختیار خوانندگان قرار می گیرد. نویسنده همواره در پی بیان نکات تازه‌ای است که اغلب از چشم محققان دیگر دور مانده و در بسیاری موارد نیز از زاویه‌ای دیگر به مسائل می نگرد.

ساختار

مقالات این مجلد در شش فصل تنظیم شده است.

جامعه شناسی ادبی

تحلیل ادبی

متن شناسی

ادبیات تطبیقی

کتابشناسی

رجال

گزارش کتاب

نویسنده‌ی مجموعه‌ی حاضر از فضلای دور مانده از وطن است که هماره دل در گرو مهر زبان و ادب فارسی داشته و از روزگاران جوانی تا کنون آثار درخشانی به انگلیسی و فارسی در این حوزه از خود به یادگار گذاشته است. چند ویژگی در آثار امیدسالار هست که به کار او اهمیتی بیش بها می دهد: نخست بی طرفی و بی غرضی اوست در عالم تحقیق. اگر نقد درستی ببیند فورا می پذیرد و با حفظ امانت در جایی از آن یاد می‌کند یا نوشته‌ی خود را اصلاح می‌کند. پیر و جوان هم برای او فرقی ندارد. سخن حق از هر که بشنود برایش پذیرفتنی است. نسبت به اغلب خاورشناسان همواره دیدی انتقادی دارد و معتقد است نباید چشم و گوش بسته به آراء ایشان استناد کرد. بر این باور است که نظر بسیاری از محققان غربی بی تأثیر از شرایط سیاسی و دیدگاه‌های دولت هایشان نبوده است. ملاحظه‌ای هم در استفاده از قلم خود ندارد و به خرده گیری و نقد بی محابای ایشان می پردازد. طبیعی است که بدین سبب مورد انتقاد برخی واقع شود. از یک چشم انداز شاید بتوان امیدسالار را دنباله رو کسروی دانست. زیرا او نیز جزو معدود پژوهشگران ایرانی بود که بی ملاحظه به نقد شرق شناسان و به تعبیر خودش «شیفتگی ایرانانیان به شرق شناسان اروپایی» و «اروپایی گری در ایران» می پرداخت. قدرشناسی نسبت به کسانی که چیزی به امیدسالار آموخته اند یا یاری ای رسانده اند چنانکه در رفتار او مشهود است در نوشته‌هایش نیز آشکارا دیده می شود. دیگر تازه جویی های اوست و اینکه دست به قلم نمی برد مگر اینکه سخن و نظری تازه یا کشفی داشته باشد. از دیگر خصوصیات نوشته‌هایش این است که هرگز باکی ندارد از گفتن و نوشتن حقیقت، حتی اگر مخالف جریان‌های روز زمانه باشد. بر عکس، در مخالفت با آراء غلط اما پذیرفته شده جد و جهدی نشان می دهد. از طرف دیگر، شناخت او از محیط دانشگاهی آمریکا و آشنایی عمیقش با ادبیات انگلیسی باعث شده نگاهی چند سویه و شامل داشته باشد و بتواند به داوری های سنجیده تری در پژوهش هایش برسد. در بعضی مسائل اگر گهگاهی تندی از خود نشان می دهد یا لحنش اندکی دگرگون می‌شود اصل سخنش درست است. توجه به منابع دست اول نیز از اصول کار اوست. این ویژگی‌ها در نوشته‌های دکتر امید سالار سبب شد تا ایرج افشار پیش از این دو مجلد، مجموعه مقالات او را در بنیاد موقوفات افشار به طبع برساند. افشار، به حق، آن مقالات را مفید و همسو با نیت واقف می دانست و نشر آن‌ها را ضروری می دید.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران