التعریف بما انست الهجرة من معالم دار الهجرة
| التعریف بما انست الهجرة من معالم دار الهجرة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مطری، جمال‌الدین محمد بن احمد (نويسنده) رحیلی، سلیمان (نويسنده) |
| ناشر | المملکة العربیة السعودیة. ادارة الملک عبدالعزيز |
| مکان نشر | عربستان - ریاض |
| سال نشر | 1426ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
التعريف بما أنست الهجرة من معالم دارالهجرة، نوشته قاضی و سخنور قرن هشتم قمری، جمال‌الدین محمد بن احمد مطری (درگذشته 741ق)، به معرفی ویژگی‌های مدینه و فضیلت مسجد نبوی(ص) و سایر مساجد آنجا و بقیه آثار آن می‌پردازد.
نام کتاب
عنوان این اثر به‌صورت صحیح چنین است: «التعريفُ بما أَنسَت الهجرةُ مِن معالمِ دارِالهجرةِ»[۱]؛ یعنی شناساندن نشانه‌هایی از مدینه (دارالهجرة) که هجرت و دوری، آن را به فراموشی سپرده است. نویسنده، اسم مشکلی برگزیده است که گاهی به‌اشتباه، «التعريفُ بما آنَستُ...» گفته می‌شود. شاید اگر نگارنده به‌جای عنوان طولانی و دشوار مذکور، تعبیر «معالمُ دارِالهجرةِ» می‌گفت، بهتر و ماندنی‌تر می‌شد.
هدف و روش
- نویسنده با اشاره به اهمیت و فضیلت مدینه‌شناسی، افزوده است: ولی کسی یافت نمی‌شود که همه نشانه‌ها و اخبار این شهر را که هجرت‌خانه پیامبر(ص) است، به‌درستی بشناسد؛ پس در این مختصر، هرچه شناختم و روایات فضیلتش را با اسنادش آوردم[۲].
- محقق کتاب، سلیمان رحیلی، نوشته است: ارتباطم با این اثر به بیش از ده سال قبل بازمی‌گردد که در برخی از پژوهش‌های خودم به آن استناد کردم و از همان زمان دریافتم که این کتاب به بررسی و تحقیق نیاز دارد و نسخه چاپی حدود 50 سال پیش، خالی از هرگونه تصحیح و تحقیق و ضبط صحیح است و حتی نصف صفحه‌ای در آن وجود دارد که متعلق به این کتاب نیست و در چاپ دوم حذف شد و اشتباهاتش بسیار است و...[۳]. همچنین رحیلی، برخی از اشتباهات روشی عبدالله بن سلیمان لهیب را در تحقیق این کتاب در ضمن پایان‌نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد خود، با ذکر مثال‌های دقیق روشن کرده است[۴].
- سلیمان رحیلی، روش مطری در این کتاب را توضیح داده است؛ از جمله اینکه او به روایات با سند اعتماد کرده است و سندهای طولانی را حتی برای خبرهای کوتاه، آورده است؛ به‌صورتی که مالک یکی از نسخه‌های خطی، خسته و ملول شده و همه سندها را حذف کرده است![۵]. مطری برای جداسازی اظهار نظر توضیحی یا انتقادی خودش از سایر نقل قول‌ها، از عبارت «قُلتُ» (در این موارد، یعنی من می‌گویم یا «به نظر من») استفاده بسیار کرده است[۶].
ساختار و محتوا
این کتاب، بدون فصل‌بندی، به بررسی مسائل مربوط به مدینه (فضیلت، مسجد پیامبر(ص) و ابواب و دریچه‌های آن، چشمه‌ها و چاه‌های مدینه و درّه‌های آن مانند عقیق و...) پرداخته است.
نمونه مباحث
- بخاری از انس نقل کرده است که گفت: رسول خدا(ص) گفت: «أحد جبلٌ يُحبُّنا و نُحبُّهُ»؛ یعنی: اُحُد، کوهی است که ما را دوست دارد و ما هم آن را دوست داریم[۷].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.