لمحات في علوم القرآن و اتجاهات التفسير

لمحات فی علوم القرآن و اتجاهات التفسیر
پدیدآوران	صباغ، محمد بن لطفی (نویسنده)
ناشر	المکتب الإسلامي
مکان نشر	بیروت - لبنان
سال نشر	1410 ق
چاپ	3
موضوع	تفسیر - تاریخ قرآن - تفاسیر - کتاب‌شناسی‏ها قرآن - علوم قرآنی مفسران - سرگذشت‌نامه
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‎‏BP‎‏ ‎‏69‎‏/‎‏5‎‏ ‎‏/‎‏ص‎‏2‎‏ل‎‏8
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

لمحات في علوم القرآن و اتجاهات التفسير به قلم دكتر محمد بن لطفى الصباغ از جمله آثارى است كه در زمينۀ علوم قرآن به عنوان يك فن مدوّن به نگارش درآمده است.

نویسنده در اين اثر به بررسى تاريخ قرآن كريم، وجه اعجاز آن، قرائات و علوم قرآنى و مهمترين روشهاى تفسيرى پرداخته است.

كتاب داراى دو بخش اصلى است:بخش اول:دربارۀ قرآن و علوم قرآنى است كه در آن به بررسى واژه «قرآن» و تعريف و توصيف آن، جاودانگى و خلود آن، نقش قرآن در بيان و انديشه، نامهاى قرآن، تعريف لغوى و اصطلاحى وحى، انواع وحى، آثار وحى بر پيامبر، نزول تدريجى قرآن(تنجيم)، تعريف اصطلاحى آيه و سوره در قرآن، ترتيب آيات و سوره‌هاى قرآنى، اعجاز قرآن، تاريخچۀ جمع و تدوين قرآن، علوم قرآن، سور مكى و مدنى؛ تعريف و ويژگى‌ها، تعريف محكم و متشابه و انواع هر يك، قرائات و شرائط قرائت صحيح، توضيحى پيرامون حروف هفتگانه، تاريخ قرائات و حكمت تعدد قرائات و...مى‌پردازد.

بخش دوم:تفسير و روشهاى تفسيرى، كه تفاوت تفسير و تأويل، اصول تفسير و دانشهايى كه در تفسير قرآن بدانها نياز است، تاريخچه تفسير، رويكردهاى تفسيرى(اعم از زبان‌شناختى، مأثور، تفسير به رأى، تفسير علمى) و رويكرد اصلاحى در دورۀ معاصر(محمد عبده، افغانى[اسدآبادى] و رشيد رضا) را مورد بررسى قرار مى‌دهد.

ويژگى‌ها:

1. هيچ مطلب غامضى در اين كتاب وجود ندارد مگر اينكه مؤلف به توضيح آن پرداخته و براى خواننده آن را شرح داده است.از اين‌رو اين كتاب علاوه بر مفيد فايده بودنش در موضوع اصلى آن، فوائد لغوى و ادبى زيادى را نيز دربر دارد.
2. نویسنده هرگاه مطلبى را از منبعى نقل مى‌كند جلد و صفحه آن مرجع را بطور دقيق يادآور مى‌شود.
3. احاديث را مورد پژوهش قرار داده و درجه و مستند هر يك را بيان كرده است.

ساختار

كتاب داراى مقدمه‌اى از مؤلف و مقدمه از شيخ على طنطاوى و دو بخش ذيل مى‌باشد:

بخش اول: «في القرآن و علومه» که از سه باب تشكيل يافته است.

الباب الاول: «في القرآن» که داراى هفت فصل است.

الباب الثاني: «في تاريخ القرآن» و مشتمل بر چهار فصل است.

الباب الثالث: «في علوم القرآن» که سه فصل را در بر مى‌گيرد.

بخش دوم: «في التفسير و اتجاهاته» که ابواب سه گانۀ ذيل را دربر مى‌گيرد.

الباب الاول: «في اصول التفسير»

الباب الثاني: «في تاريخ التفسير» که داراى چهار باب است.

الباب الثالث: «في مناهج التفسير» که شش فصل را دربر مى‌گيرد.

خاتمه، مصادر و مراجع و فهرست موضوعات نيز در پايان كتاب آمده است.

نسخه‌شناسى

اين كتاب به قلم دكتر محمد بن لطفى الصبّاغ نگارش يافته و در قطع وزيرى با جلد گالينگور در 357 صفحه از سوی «المكتب الاسلامى» بيروت براى سومين بار در سال 1410 هجرى منتشر شده است.

منابع مقاله

1. بهاءالدين خرمشاهى، دانشنامه قرآن، ج 2،1938
2. مقدمه شيخ على طنطاوى
3. مقدمه مؤلف