ابن فحام، عبدالرحمن
| نام | ابن فحام، عبدالرحمن |
|---|---|
| نام‌های دیگر | لابي القاسم عبدالرحمن بن عتيق المعروف بابي الفحام الصقلي المقري |
| نام پدر | أبی بکر عتیق |
| متولد | / 425ق |
| محل تولد | صقلیه (جزیره سیسیل ایتالیا) |
| رحلت | / 516ق |
| اساتید | علی بن أبی‌العباس بن نفیس؛ ابوالحسین نصر بن عبدالعزیز فارسی؛ عبدالباقی بن فارس؛ ابراهیم بن اسماعیل مالکی (استادش در مصر) |
| برخی آثار | التجريد لبغية المريد في القراءات السبع |
| کد مؤلف | AUTHORCODE05986AUTHORCODE |
عبدالرحمن بن فحام اندلسی (422 یا 425 -516ق) از عالمان غربی در قرائت است. او به نحو و لغت نیز مسلط بود و دارای آثار مکتوبی در این علوم می‌باشد.
نام کامل او عبدالرحمن بن أبی بکر عتیق بن خلف قرشی صقلی مقری نحوی ابن الفحام است و کنیه‌اش ابوالقاسم.[۱]
تولد و وفات
ابن فحام در سال 422 یا 425 هجری در صقلیه (جزیره سیسیل ایتالیا) به دنیا آمد[۲] و در ذی‌قعده سال 516 هجری در ثغر از دنیا رفت. او در هنگام وفاتش حدود نود سال عمر داشت. آخرین شاگرد اجازه وی ابوطاهر خشوعی بود.[۳]
سفرهای علمی
چون صقلیه، برای دانش آموختن برایش تنگ آمد، به هدف طلب علم به مصر سفر کرد و از 438تا 454ق در آنجا ماند و به علم‌آموزی پرداخت. سپس به صقلیه برگشت و دوازده سال در آنجا ماند. ابن فحام، مجدداً در حوالی 466 هجری به مصر برگشت و تا زمان وفاتش در اسکندریه ماند.[۴]
اطلاعات علمی
او از عالمان علم قرائت، نحو و لغت به شمار می‌رود.[۵]
نظرات دیگران درباره وی
سلیمان بن عبدالعزیز اندلسی درباره او می‌گوید: «ما رأیت أحدا أعلم بالقراءات من ابن الفحام لا بالمشرق و لا بالمغرب» یعنی کسی را در شرق و غرب عالم، عالم‌تر از ابن فحام به علم قرائات ندیدم.
سلفی از شاگردان ابن فحام هم در وصف او چنین گفته: «هو من خیار القراء، و كان رحمه‌الله تعالى حافظا للقراءات صدوقا متینا عالما كبیر السن.» یعنی او از نیکان قراء بود و حافظ قرائات و بسیار راستگو و متین و عالمی مسن بود. همچنین درباره او گفته شده که قرائات را مانند سوره فاتحه حفظ بود [یعنی خواندن و احضار آن‌ها برایش به‌سادگی خواندن سوره حمد برای دیگران، بود.].[۶]
برخی از اساتید
- علی بن أبی‌العباس بن نفیس؛
- ابوالحسین نصر بن عبدالعزیز فارسی؛
- عبدالباقی بن فارس؛
- ابراهیم بن اسماعیل مالکی (استادش در مصر)؛
- احمد بن على بن هاشم تاج الأئمه ابوالعباس مصرى.[۷]
- ابن باشباذ بن داود (در نحو)؛
- علی بن ثابت (در نحو)[۸]
بعضی از شاگردان
تلاوت کنندگان بر او
روایت کنندگان از او
- سلفی؛
- ابومحمد عثمانی؛
- ابن مفضل؛
- و...[۱۱]
آثار
- التجريد لبغية المريد في القراءات السبع؛
- مفردة يعقوب الحضرمی؛
- شرح مقدمة علي بن ثابت فی النحو.[۱۲]
پانویس
منابع مقاله
ابن فحام، عبدالرحمن، التجريد لبغية المريد في القراءات السبع، تحقیق عبدالرحمن ابراهیم بدر، دارالصحابه للتراث، طنطای مصر، 1426 ه.