تاج، آیین کشور داری در ایران و اسلام
| تاج [آیین کشور داری در ایران و اسلام] | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جاحظ، عمرو بن بحر (نويسنده)
پاشا، احمد زکی (مصحح) نوبخت، حبیب‌الله (مترجم) |
| عنوان‌های دیگر | الـتاج فی اخلاق الملوک. فارسی |
| ناشر | آشيانه کتاب |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1386ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-6070-13-2 |
| موضوع | ایران - دربار و درباریان - متون قدیمی تا قرن 14 - کشور داری - کشورهای اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 - کشورداری - ایران - متون قدیمی تا قرن 14 - کشورهای اسلامی - دربار و درباریان - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ج2 ت2041 49 JC |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تاج (آیین کشورداری در ایران و اسلام)، یا «اخلاق ملوک»، ترجمه محققانه حبیب‌الله نوبخت (درگذشته 1356ش) از کتاب التاج في أخلاق الملوك عمرو بن بحر جاحظ (150-255ق)، یافته احمد زکی‌پاشاست. کتاب تاج از لحاظ مرام و اخلاق و آداب و حکمت مدنی و طرز سیاست عصر ساسانی و سایر مواد تاریخی سرآمد تمام کتبی است که از آن عصر بازمانده است. مترجم نیز توضیحات مفیدی بر کتاب افزوده است.
چند نکته
ازآنجاکه در معرفی التاج في أخلاق الملوك از ساختار و محتوای کتاب سخن رفته است، در این نوشتار به ذکر چند نکته بسنده می‌شود:
- سخن با معرفی کوتاهی در رابطه با مترجم و آثار او به قلم امید عطایی آغاز شده است[۱].
- مترجم در انتهای هر بخش علاوه بر توضیحات و تعلیقات زکی‌پاشا توضیحات خود را نیز با ذکر (نوبخت) آورده است: کلمات امامت، تکبیر، رکوع و سجود و امثال آنها از جمله لغات اسلامی و مصطلح دینی است و ترجمه کردن آنها به فارسی ضرورتی ندارد...[۲]. وی گاه نیز معانی زکی‌پاشا را نقد کرده است[۳].
در انتهای کتاب اثر دیگری از حبیب‌الله نوبخت با عنوان «رساله ماهسر در اثبات اصالت لغت افسر» آمده است. نویسنده در علت الحاق این رساله به کتاب می‌نویسد: «ازآنجاکه نگارنده در آثار خود (چه پیش از فرهنگستان مانند شاهنامه نوبخت و سایر نوشته‌های خود و چه بعد از آن مانند ترجمه این دو کتاب، یعنی جاحظ و تاریخ ولهاوزن) کلمه «افسر» را مکرراً به‌کار برده‌ام و در این اواخر برخی از نویسندگان در اصالت آن تردید کرده و بعضاً نیز آن را مردود دانسته‌اند و گمان کرده‌اند لغتی است دخیل (یا از طرف فرهنگستان ایران: موضوع و ساختگی) سزاوار دیدم که این مقولت را به این دو اثر ملحق کنم تا شبهتی که در این‌باره ایجاد کرده‌اند، زایل و برکنار گردد...»[۴]. سپس در توضیح کلمه افسر و ماهسر چنین می‌نویسد:... و آنچه نگارنده دریافته‌ام این است که این کلمه (افسر) به‌گونه ماهسر در فارسی و ماس‌سر در زبان پهلوی نوعی از تاج مخصوص افسران بزرگ اشکانی یا دگر پادشاهان ایرانی بوده که در عصر ساسانیان نیز نشان خسروان ساسانی گردیده و...[۵].
پانویس
منابع مقاله
سخن آغاز و متن کتاب.