دیوان سیدای نسفی
دیوان سیدای نسفی، مجموعه اشعار میرعباد سیدای نسفی (احتمالا متولد بین 1046-1047ق/ 1637-1638م - زنده در 1091ق/ 1713م) است که با تصحیح و تعلیق حسن رهبری، منتشر شده است.
| دیوان سیدای نسفی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سیدای نسفی، میرعابد (نويسنده) رهبری، حسن (مصحح) |
| سال نشر | 1382ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | شعر فارسی - قرن 11ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این دیوان، 8422 بیت دارد که شامل قصاید، مثنویات، رباعیات، مخمسات، مسدسات، غزلیات، بهارات و شهرآشوب است. وجه غالب اشعار سیدا را، به‌خصوص در غزلیات، سبک هندی تشکیل می‌دهد. همان گونه که از خصوصیات بارز سبک هندی، لطافت موضوع، باریک‌نگری، نکته‌سنجی، دقت خیال، مضمون‌یابی‌های خاص، آرایش‌های لفظی و معنوی و مردم‌گرایی است، در جای‌جای اشعار سیدا، این ویژگی‌ها، خودنمایی می‌کند[۱].
بیشتر تلمیحات، استعارات و تشبیهات مورد استفاده در اشعار سیدا، از اطلاعات عمیق وی درباره مفاهیم قرآنی، تاریخ، عرفان اسلامی، فلسفه، منطق و تاریخ و ادب ایران‌زمین، حکایت می‌کند. دوری وی از ایران، به‌عنوان مهد فرهنگ و ادبیات فارسی، هیچ‌وقت کلام او را از سبک نوشتاری شعرای پارسی‌گوی ایرانی، بیگانه نساخته است. او به زبانی در بخارا شعر سروده است که صائب و حافظ، سعدی و... در اصفهان، شیراز و...[۲].
او در شعر، زبان گفتاری شعرای ایران‌زمین را بر زبان فارسی تاجیکی ترجیح داده و بدان‌گونه شعر سروده و بدین‌وسیله، به قافله پارسی‌گویان، پیوسته است[۳].
سیدا در خلق آثار خود، به صائب، پدر سبک هندی، توجه خاصی دارد:
| سیدا خامه من گرچه سخنور شده است | می‌کند پیروی خاطر استاد هنوز[۴] |
او اکثر اشعار صائب را به بهترین وجه، استقبال کرده و بیشتر قالب‌های شعری خود را به پیروی از وزن، قافیه و ردیف اشعار او، برگزیده است: صائب:
| تا به کی بند گران‌جانی به پا باشد مرا | این زره تا چند در زیر قبا باشد مرا |
سیدا:
| خانه بر دوشم دو زانو متکا باشد مرا | بستر و بالین ز نقش بوریا باشد مرا |
صائب:
| نیستم بلبل که بر گلشن نظر باشد مرا | باغ‌های دلگشا در زیر پا باشد مرا |
سیدا:
| غنچه دارد در بغل گر مشت زر باشد مرا | همچو گل در انجمن‌ها جا به سر باشد مرا[۵] |
سیدا علاوه بر صائب، از مضامین شعری و قوافی دیگر شعرا نیز اقتباس و استقبال کرده است، مانند: سعدی:
| بی‌رنج، گنج مسیر نمی‌شود | مزد آن گرفت جان برادر که کار کرد |
سیدا:
| سیدا بی‌دردسر نشاط میسر نمی‌شود | در ساغر زمانه می خوش‌گوار کو[۶] |
پانویس
منابع مقاله
پیشگفتار.