خواجوی کرمانی، محمود بن علی
| نام | خواجوی کرمانی، محمود بن علی |
|---|---|
| نامهای دیگر | |
| نام پدر | علی |
| متولد | 669ش |
| محل تولد | کرمان |
| رحلت | 753 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | مجموعه رسائل عوارف المعارف |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02532AUTHORCODE |
كمال‌الدين ابوالعطا محمود بن على بن محمود (689-753ق)، ملقب به «نخلبند شعرا»، معروف به «خواجوى کرمانى»، و تخلص او خواجو، شاعر غزل‌سرا، سبک عراقی، عارف بزرگ و برجسته ايرانى سده هشتم
ولادت
در تاريخ سوم دى ماه سال 669ش، مطابق با 20 ذى‌الحجه سال 689ق در کرمان به دنيا آمد. او را نخلبند شعرا، خلاق المعانى و ملك الفضلا ناميده‌اند.
هنوز پسر بچه‌اى بيش نبود كه شايستگى خود را با سرودن قصيده تاريخ حمام يزد نشان داد. اين قصيده بر ديوارهاى اين بنا نقش شد و براى هميشه باقى ماند.وى كه از خانواده‌اى سرشناس بود،
مسافرتها
دوران كودكى را در کرمان گذرانيد و سپس سفرهاى طولانى به حجاز، شام، بيت‌المقدس، عراق، مصر و بعضى از بندرهاى خليج فارس كرد و در اين سفرها، توشه‌ها از دانش و تحقيق اندوخت. خواجو چندگاهى در بغداد اقامت گزيد و در سال 732ق مثنوى هماى و همايون را بنام سلطان ابوسعيد و وزيرش غياث‌الدين محمد در آن شهر به انجام رسانيد و در سال736ق به ايران بازگشت اما چون ابوسعيد بهادرخان را مقتول يافت و غياث‌الدين محمد هم مدتى، پس از ورود خواجو به دست مخالفانش به قتل رسيد و خواجو به قول خود سلطانيه بى‌سلطان را لايق اقامت نديده و به اصفهان رفت و پس از چندى اقامت، از آنجا به کرمان و فارس سفر كرد و در پناه خاندان اينجو على‌الخصوص در ظل عنايت شاه شيخ ابواسحق درآمد.
از ميان معاصران خواجو، حافظ از همه مشهورتر است. خواجو، كه به سال و تجربت شاعرى بر حافظ تقدم داشت، در مدتى كه مقيم شيراز بود، مانند دوستى كه سمت رهبر داشته باشد، بر انديشه حافظ پرتو تعليم افگنده بود و به همين سبب است كه در ديوان خواجه شيراز بيت‌هاى بسيارى را مى‌بينيم كه به تقليد يا به استقبال از غزل‌هاى خواجو ساخته و يا گاه معنى و لفظى از او اقتباس كرده است.
خواجو را به دليل هنرنمايى‌هايش در عالم شعر، «نخلبند شاعران» لقب داده‌اند. ديوان او داراى وجه‌هاى ممتاز است كه شامل نغز و معما هم هست و به علاوه، قصيده‌هاى زيادى در نعت ائمه(ع) و بالاخص حضرت على(ع) سروده است. وى در غزلياتش از سبک عراقى و سعدى پيروى كرده است.
وفات
خواجوی کرمانی به سال 753ق، در شيراز بدرود حيات گفت. آرامگاه خواجو در شمال شیراز، در دامنه كوه صبوی و در ابتدای جاده شیراز - اصفهان، در تنگ الله اكبر قرار گرفته است. قبر وی مشرف بر دروازه قرآن می‌باشد. آب چشمه معروف ركناباد نیز از كنار مقبره خواجو می‌گذرد.
آثار
- ديوان اشعار
- شش مثنوى در وزن‌هاى گوناگون با اين نام‌ها: سام‌نامه، هماى و همايون، گل و نوروز، روضة الانوار، كمال‌نامه و گوهرنامه. پنج مثنوى اخير بر روى هم خمسه خواجو را تشكيل مى‌دهد.
- رساله‌ی البادیه
- رساله‌ی سبع المثانی
- رساله‌ی مناظره شمس و سحاب