دیوان سنجر کاشانی

    از ویکی‌نور
    (تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
    دیوان سنجر کاشانی
    دیوان سنجر کاشانی
    پدیدآورانس‍ن‍ج‍ر ک‍اش‍ان‍ی‌، م‍ح‍م‍ده‍اش‍م‌ب‍ن‌ ح‍ی‍در (نويسنده)

    عاطفی، حسن (مصحح)

    بهنیا، عباس ( مصحح)
    ناشرمجلس شورای اسلامی. کتابخانه، موزه و مرکز اسناد
    مکان نشرایران - تهران
    سال نشر1387ش
    چاپ1
    موضوعشعر فارسی - قرن 11ق.
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    دیوان سنجر کاشانی مجموعه اشعار میرمحمد هاشم سنجر کاشانی (981- 1021ق) است که با تصحیح و تحقیق حسن عاطفی و عباس بهنیا منتشر شده است.

    شیوه سخن سنجر در شاعری همان سبک روزگار صفوی است که از اوایل قرن دهم آغاز شد و در یازدهم در روزگار کلیم و صائب به اوج کمال خود رسید و تا نیمه اول سده دوازدهم در ایران ادامه یافت و امروز به سبک هندی شهرت دارد و برخی از ادیبان و شاعران به آن سبک «سپاهانی» یا «اصفهانی» می‌گویند[۱].

    سنجر در قصیده، به سخن بعضی از استادان متقدم چون انوری، رشید وطواط، خاقانی و در غزل بیشتر به حافظ توجه داشت. در توجه خود به حافظ می‌گوید:

    سنجر از تربت حافظ مددی می‌طلبد که هم آوازه شیراز کند کاشان را [۲]

    صائب، شاعر توانای عصر صفوی، توجهی به سخن سنجر دارد و برخی از غزلیات وی را استقبال کرده است؛ صائب:

    هر سرایی را که باشد از دل روشن چراغ می‌جهد شب‌های تار از دیده روزن چراغ [۳]

    سنجر:

    تیره‌نشینی گرت خالی‌ست از روغن چراغ کلبه فقر و قناعت را بود روزن، چراغ[۴]

    مدح از‌ مضامین‌ پربسامد‌ و قابل توجه در شعر سنجر کاشانی است. مدایح‌ موجود‌ در دیوان وی را می‌توان به دو دسته مذهبی و غیر مذهبی تقسیم کرد. عمده‌ترین مضامین مدح غیرمذهبی دیوان سنجر، مربوط به مدح امیران و شاهزادگان معاصر وی است. در این مدایح، او بعضاً مثل شاعران سلف خود‌ (خاقانی، انوری، وطواط و مانند آنها)، غلو و مبالغه وافری به خرج می‌دهد و مقام ممدوح را از آسمانها نیز فراتر می‌برد و دشمنان آنها را در زیر پای آنان تصور می‌کند[۵].

    توصیف معشوق از مضامین مورد علاقه سنجر به‌ویژه در‌ غزلیات‌ اوست‌. او با دقت و وسواس خاصی به شرح جزئیات مربوط به‌ جمال معشوق می‌پردازد که نمونه‌ای از این توصیفات، به قرار زیر است:

  • لبش‌ کام‌ دل‌ رنجور داد و شیوه این باشد طبیبان را چو حال نزع بیماران‌ شود‌ پیدا [۶]
    چشم تو غزالی است که مژگان ختن اوست حسن تو بهاری است که‌ عارض‌ سمن‌ اوست[۷]

    پانویس

    1. مقدمه مصححان،ص48
    2. همان
    3. همان، ص49
    4. همان
    5. محمدی، احمد، ص4- 5
    6. همان
    7. همان

    منابع مقاله

    1. مقدمه مصححان.
    2. محمدی، احمد، «پژوهشی در سبک و محتوای اشعار سنجر کاشانی»، سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، اردیبهشت 1400، شماره 60.

    https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1789559


    وابسته‌ها