دیوان سنجر کاشانی
| دیوان سنجر کاشانی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سنجر کاشانی، م‍ح‍م‍ده‍اش‍م‌ب‍ن ح‍ی‍در (نويسنده)
عاطفی، حسن (مصحح) بهنیا، عباس (مصحح) |
| ناشر | مجلس شورای اسلامی. کتابخانه، موزه و مرکز اسناد |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1387ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | شعر فارسی - قرن 11ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PIR۶۳۱۲/د۹ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
دیوان سنجر کاشانی مجموعه اشعار میرمحمد هاشم سنجر کاشانی (981- 1021ق) است که با تصحیح و تحقیق حسن عاطفی و عباس بهنیا منتشر شده است.
شیوه سخن سنجر در شاعری همان سبک روزگار صفوی است که از اوایل قرن دهم آغاز شد و در یازدهم در روزگار کلیم و صائب به اوج کمال خود رسید و تا نیمه اول سده دوازدهم در ایران ادامه یافت و امروز به سبک هندی شهرت دارد و برخی از ادیبان و شاعران به آن سبک «سپاهانی» یا «اصفهانی» می‌گویند[۱].
سنجر در قصیده، به سخن بعضی از استادان متقدم چون انوری، رشید وطواط، خاقانی و در غزل بیشتر به حافظ توجه داشت. در توجه خود به حافظ می‌گوید:
| سنجر از تربت حافظ مددی می‌طلبد | که هم آوازه شیراز کند کاشان را [۲] |
صائب، شاعر توانای عصر صفوی، توجهی به سخن سنجر دارد و برخی از غزلیات وی را استقبال کرده است؛ صائب:
| هر سرایی را که باشد از دل روشن چراغ | می‌جهد شب‌های تار از دیده روزن چراغ [۳] |
سنجر:
| تیره‌نشینی گرت خالی‌ست از روغن چراغ | کلبه فقر و قناعت را بود روزن، چراغ[۴] |
مدح از مضامین پربسامد و قابل توجه در شعر سنجر کاشانی است. مدایح موجود در دیوان وی را می‌توان به دو دسته مذهبی و غیر مذهبی تقسیم کرد. عمده‌ترین مضامین مدح غیرمذهبی دیوان سنجر، مربوط به مدح امیران و شاهزادگان معاصر وی است. در این مدایح، او بعضاً مثل شاعران سلف خود (خاقانی، انوری، وطواط و مانند آنها)، غلو و مبالغه وافری به خرج می‌دهد و مقام ممدوح را از آسمانها نیز فراتر می‌برد و دشمنان آنها را در زیر پای آنان تصور می‌کند[۵].
توصیف معشوق از مضامین مورد علاقه سنجر به‌ویژه در غزلیات اوست. او با دقت و وسواس خاصی به شرح جزئیات مربوط به جمال معشوق می‌پردازد که نمونه‌ای از این توصیفات، به قرار زیر است:
| لبش کام دل رنجور داد و شیوه این باشد | طبیبان را چو حال نزع بیماران شود پیدا [۶] | |
| چشم تو غزالی است که مژگان ختن اوست | حسن تو بهاری است که عارض سمن اوست[۷] |
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه مصححان.
- محمدی، احمد، «پژوهشی در سبک و محتوای اشعار سنجر کاشانی»، سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، اردیبهشت 1400، شماره 60.