معجم مصطلحات الحديث و علومه و أشهر المصنفين فيه

معجم مصطلحات الحديث وعلومه و أشهر المصنفين فيه
پدیدآوران	خیر آبادی، محمد ابواللیث (نويسنده)
ناشر	دار النفائس
مکان نشر	اردن - عمان
سال نشر	1429ق - 2009م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	BP 106/۲/خ۹/م۶
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

معجم مصطلحات الحديث و علومه و أشهر المصنفين فيه، نوشته پژوهشگر معاصر سنّی و استاد دانشگاه بین‌المللی اسلامی مالزی، محمد ابواللیث خیرآبادی، تعداد 946 اصطلاح از اصطلاحات علوم حدیث و 852 نفر از پدیدآورندگان کتاب‌ها و رساله‌های حدیثی را با اختصار معرفی کرده است.

هدف و روش

نویسنده، با تأکید بر اینکه کتاب‌های عمومی یا اختصاصی اصطلاحات علوم اسلامی، برای تسهیل آموزش فراهم شده است و هسته اولیه نگارش دانشنامه‌ها را تشکیل می‌دهد، افزوده است: در مواردی که اصطلاحات حدیثی، مشهور است، برای تعریف آن منبعی ننوشته‌ام؛ زیرا در هر کتابی آمده است و در موارد غیر معروف، اگر منبعی برایش یاد نکرده باشم، تعریفی است که خودم برگزیده‌ام. در مورد زندگی‌نامه نویسندگان شهیر نیز بر کتاب‌هایی مانند تهذيب الكمال في أسماء الرجال نوشته یوسف بن عبدالرحمن مزی و... اعتماد کرده‌ام‏.

ساختار و محتوا

کتاب حاضر، از مقدمه و 2 بخش به‌ترتیب ذیل تشکیل شده است: مقدمه (ارزش اصطلاح‌شناسی عمومی و تخصصی و روش و منابع اثر حاضر).

1. اصطلاحات حدیث و علوم آن: به‌ترتیب الفبایی، تنظیم و با «آفته فلانٌ» شروع شده و با «يُنميه» پایان یافته است.
2. نویسندگان مشهور در علوم حدیث، به‌ترتیب الفبایی، تنظیم و با «الآجري» شروع شده و با «يوسف القاضي» پایان یافته است.

آمارهای ناسازگار

محمد ابواللیث شمس‌الدین خیرآبادی، اصطلاحات حدیثی معرفی‌شده در این اثر را، 948 عدد تعیین کرده است‏، ولی بر طبق شماره‌گذاری خود نویسنده، در متن اصلی کتاب، کمتر آمده و او فقط 946 اصطلاح را تعریف کرده است. همچنین او نویسندگان شناسانده‌شده را 795 نفر شمرده است‏، ولیکن در متن کتاب، بیشتر آورده و تعداد 852 پدیدآور را معرفی و شماره‌گذاری کرده است.

نمونه مطالب

• «أخرج الحديث أو أخرجه»، یعنی: محدّث این روایت را در کتابش با سند ذکر کرده است، نه در گفتگویش.
• ابوالقاسم محمود بن عمر بن محمد خوارزمی مشهور به زمخشری، بزرگ معتزله و یکی از کتاب‌هایش الفائق في غريب الحديث است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.