قفو الأثر في صفو علوم الأثر

    از ویکی‌نور
    قفو الأثر في صفو علوم الأثر
    قفو الأثر في صفو علوم الأثر
    پدیدآورانابن حنبلی، محمد بن ابراهیم (نويسنده)

    مرتضی زبیدی، محمد بن محمد (نويسنده)

    ابوغده، عبدالفتاح ( سایر)
    عنوان‌های دیگربلغه‌ الأریب‌ في‌ مصطلح‌ آثا‌ر الحبیب
    ناشرمکتب المطبوعات الاسلامية
    مکان نشرسوریه - حلب
    سال نشر1408ق
    چاپ2
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    /الف2ق7 108/5 BP
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    قفو الأثر في صفو علوم الأثر، نوشته مورخ، لغت‌شناس، شاعر و فقیه حنفى، ابوعبدالله محمد بن ابراهیم حلبى مشهور به ابن ‌حنبلى (908-971ق)، به تعریف و توضیح اصطلاحات حدیثی می‌پردازد و می‌کوشد در موارد اختلافی، نظر حنفیان را روشن سازد[۱]‏. این کتاب همراه با کتابی دیگر به نام بلغة الأريب في مصطلح آثار الحبيب نوشته لغوی، حافظ و محدّث م‍ح‍م‍د م‍رت‍ض‍ی ح‍س‍ی‍ن‍ی‌ ‍واس‍طی‌ زب‍ی‍دی (1145-1205ق) با اهتمام عبدالفتاح ابوغُدّه (1336-1417ق)، با موضوع اصطلاح‌شناسی علوم حدیث، در یک مجلد منتشر شده است.

    هدف و روش

    1. محقق کتاب، عبدالفتاح ابوغُدّه، در مورد کتاب اول، یادآور شده است:
      1. ابن حنبلی در قفو الأثر، کتاب نخبة الفكر نوشته ابن حجر عسقلانی و شرح او و شرح‌های دیگران را بر آن، بدون اطناب ممل و اختصار مخل، خلاصه کرده و اثری شیرین و گوارا پدید آورده است که نوآموزان را معرفت افزاید و تحسین متخصصان را برانگیزد[۲].
      2. ابن حنبلی افزون بر خلاصه‌سازی، خودش مطالبی از پیشوایان حنفی در زمینه علم اصول هنگام بحث از آرای اصولیان شافعی و دیگران اضافه کرده است [۳]‏.
      3. علی‌رغم جستجو در فهارس موجود، از نسخه‌های خطی کتاب، اثری نیافتم و بر نسخه چاپی با تصحیح اسماعیل خطیب اسعردی اعتماد کردم که فایده‌اش بسیار و اشتباهش اندک است[۴]‏.
    2. عبدالفتاح ابوغُدّه، کتاب دوم را یکی از بهترین آثار مختصر در زمینه شناخت اصطلاحات حدیثی دانسته و افزوده است که م‍ح‍م‍د م‍رت‍ض‍ی ح‍س‍ی‍ن‍ی‌ ‍واس‍طی‌ زب‍ی‍دی، کتاب بلغة الأريب في مصطلح آثار الحبيب را برای دوستش، عبدالحلیم بن عیسی ذروانی شافعی در یمن، در سال 1163ق نوشته است[۵]‏.

    نمونه مطالب

    • آگاه باش که «شاهد» به روایتی گفته می‌شود که مساوی با دیگری است یا تنها از نظر معنا، مشابه آن است و بیش از یک نفر صحابی، آن را روایت می‌کند و ذکر روایت شاهد، «استشهاد» نامیده می‌شود[۶].
    • بالاترین مرتبه تعدیل، یکی وصف با صیغه مبالغه است، مانند: «أوثق الناس»، «أثبت الناس»، «إليه المنتهی في التثبت»، و دیگری لفظ مکرر (آوردن دو لفظ در پی هم که هرکدام از آنها بر تعدیل دلالت دارد)، مانند: «ثقةٌ ثبتٌ»، « ثقةٌ حافظ»، « ثقةٌ حجة» و «ثقةٌ متقن».... است و بدترین مراتب جرح، «ركن الكذب»، «كَذّابٌ»، «وَضّاعٌ»، «دَجّالٌ»، «يَكذِبُ» و «یَضَعُ» می‌باشد[۷].

    پانویس

    1. ر.ک: مقدمه کتاب، ص45-46
    2. ر.ک: كلمة بين يدي الكتاب، ص5-6
    3. ر.ک: مقدمه محقق، ص29
    4. ر.ک: كلمة بين يدي الكتاب، ص6
    5. ر.ک: كلمة بين يدي الرسالة، ص143-144
    6. ر.ک: متن کتاب، ص64
    7. ر.ک: همان، ص202-203

    منابع مقاله

    مقدمه‌ها و متن کتاب.

    وابسته‌ها