كتاب الوزراء و الكتّاب

كتاب الوزراء و الكتّاباثر ابو عبد اللّه محمد بن عبدوس الجهشيارى؛ تحقیق مصطفى السّقا وابراهيم ابيارى و عبد الحفيظ شلبى؛ترجمۀ ابو الفضل طباطبايى؛ از آثار قرن چهارم هجرى و از قديميترين منابع تاريخ اسلام در موضوع تشكيلات ادارىو ديوانى و تاريخ وزراست.مؤلف(متوفى 331 ق)تاريخ انشانويسى از هنگام تأسيسحكومت اسلامى در زمان پيامبر(ص)و تاريخ وزرات و وزيران را در اسلام از آغاز تا عصر مأمون و وزارت فضل بن سهل شرح داده است.اخبار و اطلاعات موجود در كتاب-كه بخشى از آنها در هيچيك از كتب موجود ديده نمى‌شود-بيانگر اوضاع اجتماعى ورفتار و روش خلفا و حكام دوران اموى و عباسى است.از ويژگيهاى كتاب وجوداطلاعاتى است كه حاكى از تأثيرات تمدن ايرانى در بسيارى از شئون ادارى وتشكيلاتى دستگاههاى خلافت،از جمله جمع‌آورى ماليات و خراج و تنظيم ديوانها وديگر روشهاى سياسى است.كتاب با معرفى كسانى كه براى رسول خدا كتابتمى‌كرده‌اند آغاز شده و تقسيم بخشهاى كتاب براساس نام خلفا و دورۀ آنهاست،مثلاايام ابو بكر يا ايام مأمون،و در ذيل هرعنوان اوضاع تشكيلاتى و مكاتبات و روابطادارى آن دوره تشريح شده است.ظاهرا كتاب جهشيارى تا دورۀ مكتفى بالله و وزارتاحمد بن عباس بن حسن(حدود سال 296)را دربر داشته،لكن همه كتاب به دست مانرسيده است.مؤلف در مقدمه،مطالبى دربارۀ تشكيلات اجتماعى و ادارى وتقسيم‌بندى طبقات نزد ايرانيان و خدماتى كه آنان به توسعه علوم آن روزگار كرده‌اندآورده است.ترجمه از روى چاپ مصر انجام شده و مقدمه محققان مصرى در معرفىكتاب و مؤلف آن در آغاز آمده است.فهارس گوناگون اعلام و فهرست مطالب در پايانكتاب ذكر شده است.

الوزراء و الکتاب
پدیدآوران	جهشیاری، محمد بن عبدوس (نویسنده) سقا، مصطفي (محقق) ابیاری، ابراهیم (محقق) شلبي، عبدالحفيظ (محقق) طب‍اطب‍ائ‍ي‌، اب‍وال‍ف‍ض‍ل‌ (مترجم) رهنما، زين‌العابدين (مقدمه‌نویس)
ناشر	[بي نا]
مکان نشر	ايران
سال نشر	1348ش.
چاپ	يکم
موضوع	وزيران‌ -- کشورها‌ي اسلامي‌ -- متون‌ قديمي‌ تا‌ قرن‌ 14 دبيران‌ ديواني‌ -- کشورها‌ي اسلامي‌ -- متون‌ قديمي‌ تا‌ قرن‌ 14 کشورهاي اسلامي - تاريخ
زبان	فارسي
کد کنگره	‏1348 / 38/4 DS

منابع مقاله

روغنی، شهره، کتابشناسی گزیده توصیفی تاریخ و تمدن ملل اسلامی، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها(سمت)، 1382ش