مرجئه و جهميه در خراسان در عصر اموی
مرجئه و جهمیه در خراسان عصر اموی، ترجمه فارسی کتاب «المرجئة و الجهمية بخراسان في العصر الأموي»، اثر حسین عطوان، توسط حمیدرضا آژیر، در معرفی فرقه مرجئه و جهمیه است که در خراسان عصر اموی، در محیط برکنار و دورافتاده‌ای از مرکز خلافت، آثار فکری و سیاسی گسترده‌ای از خود برجای نهاده‌اند.
| مرجئه و جهميه در خراسان در عصر اموی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عطوان، حسین (نويسنده) آژیر، حمیدرضا (مترجم) |
| عنوان‌های دیگر | المرجئه و الجهمیه بخراسان فی العصر الاموی ** المرجئه و الجهمیه بخراسان فی العصر الاموی. فارسی |
| ناشر | آستان قدس رضوی. بنياد پژوهشهای اسلامى |
| مکان نشر | ایران - مشهد مقدس |
| سال نشر | 1380ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-444-459-0 |
| موضوع | اسلام - خراسان - تاریخ - جهمیه - تاریخ - مرجئه - تاریخ |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ع6 م4041 237/3 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
نویسنده، کتاب را به دو بخش تقسم کرده و نخستین بخش را به مرجئه و دومی را به جهمیه ویژه ساخته است. وی همان گونه که به بیان پیدایش و تحول هریک از این دو فرقه و رجال آن پرداخته، باورهای دینی و سیاسی و اقدامات عملی آنها را نیز فراپیش نهاده و کوشیده است به‌قدر شناخت و توان خویش، لایه از هریک برگیرد. وی با شیوه‌ای تاریخی، متون و اخبار را گرد آورده و در جای خود نهاده و با تحلیل به نتایجی رسیده است، بدون اینکه در تفسیر و تأویل، به تکلف افتد یا در داوری، به خودرأیی گرفتار آید[۱].
از جمله ویژگی‌های برجسته کتاب که باعث اهمیت آن می‌شود، آن است که نویسنده در نگارش و تدوین مطالب، به منابع چاپ‌شده زیادی مراجعه نموده که از جمله آنها، عبارت است از:
- کتب حدیثی، مانند: مسند احمد بن حنبل، صحیح بخاری، صحیح مسلم، سنن ابوداود، سنن ابن ماجه و سنن ترمذی. # کتب فرق، مانند: «مقالات الإسلاميين و اختلاف المصلين» اشعری، «الفرق بين الفرق» بغدادی، «الفصل في الملل و الأهواء و النحل» ابن حزم، «الملل و النحل» شهرستانی، «طبقات المعتزلة» ابن مرتضی.
- کتب طبقات و تراجم، مانند: «الطبقات الكبری» ابن سعد، «طبقات» خلیفة بن خیاط، «التاريخ الكبير» بخاری، «الجرح و التعديل» ابن ابی‌حاتم رازی، «حلية الأولياء و طبقات الأصفياء» ابونعیم اصفهانی، «الاستيعاب في معرفة الأصحاب» ابن عبدالبر، «تاريخ بغداد» بغدادی، «طبقات الفقهاء» شیرازی، «أسد الغابة في معرفة الصحابة» ابن اثیر، «وفيات الأعيان و أنباء أبناء الزمان» ابن خلکان، «ميزان الاعتدال في نقد الرجال» و «تذكرة الحفاظ» ذهبی.
و... [۲].
این منابع گوناگون، پیرامون مرجئه و جهمیه و رجال و سرشناسان و اصول و مواضع مختلف آنها، درون‌مایه‌ای بسیار در خود دارد و نویسنده در این کتاب، پژوهشهای فکری، فلسفی، ادبی و تاریخی زیادی را درباره دیدگاه‌های مرجئه و جهمیه و بنیادهای اندیشه دینی و سیاسی ایشان، در اختیار خواننده قرار داده است[۳].
پانویس
منابع مقاله
پیشگفتار.