جبلی، ابن مسره
| جبلی، ابن مسره | |
|---|---|
 | |
ابن مسره، محمد بن عبدالله بن مسره جبلی قرطبی (269-319ق)، متفکر و عارف اندلسی.
ولادت
او در 7 شعبان 269ق، برابر با 19 آوریل 883م، در قرطبه متولد شد.
پدرش عبدالله گویا از موالى بنی‌امیه یا یکى از قبایل بربر به نام ابوقُرّه در اندلس بوده است[۱]، که پس از سفر به مشرق در بصره توسط متکلمین معتزله تعلیم دیده است و به سال 286ق (899م) در مکه درگذشت[۲].
تحصیلات
اولین اساتید او در قرطبه پدرش عبدالله و محمد بن وضّاع (متوفای 287ق) - یکی از نخستین قضات مشهور مذهب مالکی - و نیز خُشنّی - یکی ازهمراهان پدرش عبدالله، در سفر به مشرق – بودند[۳].
پس از رحلت پدرش، ابن مسره به‌همراه تعدادی از شاگردانش از جمله محمد بن مدینی و محمد بن وهب بن صیقل قرطبی، قرطبه را ترک کرد و روانه شهرهای شمال آفریقا شد و در مدارس و محافل علمى آنجا، شرکت کرد. در قیروان در مجلس درس فقیه مشهور احمد بن ناصر (د 317ق/929م) شرکت داشته است. همچنین به مدینه رفته و مدتى را نیز در مکه گذراند و در آنجا یقیناً با ابوسعید ابن عربى (د 314 ق/925م) شاگرد عارفان و صوفیان مشهور ری مانند جنید، سفیان ثوری و دیگر بزرگان تصوف، دیدار داشته است و از آموزه‌های آنها استفاده کرده است[۴].
ابن مسره در طول حکمرانى عبدالرحمان سوم (ناصر) به اندلس بازگشت و از مریدانش - که به سبب آموزه‌های شیوا و زندگی زاهدانه‌اش مجذوب او شده بودند - انجمنی ترتیب داد. چنین گفته شده که ابن مسره به‌همراه مریدان خود در کوهستان‌های اطراف قرطبه به چله‌نشینی می‌پرداختند و ازاین‌رو ایشان به «الجبلی» ملقب شدند[۵].
وفات
وی سرانجام در چهارم شوال سال 319ق، برابر با 19 اکتبر سال 913م، در یک چله‌نشینی کوهستانی در کوه‌های قرطبه درگذشت[۶].
آثار
- خواص الحروف و حقائقها و أصولها؛
- رسالة الاعتبار.
پانویس
منابع مقاله
- بیلار غاریدو کلیمنتی، مترجم: اسویق، الحسن، «هل كان ابن مسرّة القرطبي فيلسوفاً؟»، دراسات استشراقية، شتاء 2021- العدد 24 (24 صفحه - از 103 تا 126) .
- شرف‌الدین خراسانى، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1388.
- خدری، غلامحسین؛ مترجم مقاله سرآغاز فلسفه عرفانی در اندلس / ابن مسره و رساله‌ای در باب تفکر، نویسنده: سارا استرومسا؛ سارا سویری، اطلاعات حکمت و معرفت، فروردین 1391، سال هفتم - شماره 1 (5 صفحه - از 55 تا 59 ) .