شبر، سید عبدالله
| نام | شبر، عبدالله |
|---|---|
| نامهای دیگر | آل‌ش‍ب‍ر، عبدالله
شبر، عبدالله بن محمدرضا عبدالله شبر م‍ج‍ل‍س‍ی س‍وم |
| نام پدر | سید محمدرضا |
| متولد | 1188ق |
| محل تولد | نجف اشرف |
| رحلت | 1242ق |
| اساتید | سید محمدرضا شبر |
| برخی آثار | تسلیة الفؤاد فی بیان الموت و المعاد |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01789AUTHORCODE |
سید عبدالله بن محمدرضا بن محمد شبر حسینى کاظمى (1188-1242ق)، فقیه، مفسر، محدث، متکلم عراقی
ولادت
در سال 1188 هجرى قمرى در نجف اشرف دیده به جهان گشود.
دانشوران نسبت ایشان را از طریق حسن أفطس، به امام زین‌العابدین علیه‌السلام رسانده‌اند.
پدرش سید محمدرضا را بواسطۀ نماز استسقاى معروفى که در زمان سعید پاشا یکى از سلاطین عثمانى خواند «صاحب الدعوة المستجابة» مى‌خواندند.
اساتید و مشایخ روایى
سید عبدالله از محضر بزرگان فراوانى بهره برده که از آن جمله‌اند:
- اولین استاد سید عبدالله شبر پدرش سید محمدرضا شبر بود که در کاظمین از ایشان درس مى‌آموخت.
- علامه سید محسن أعرجى
- شیخ جعفر نجفى کاشف‌الغطاء
- امیر سید على طباطبائى، صاحب الریاض
- شیخ احمد بن زین‌الدین أحسائى
- شیخ اسدالله کاظمى
- میرزا محمدمهدى شهرستانى
- میرزا ابوالقاسم قمى، صاحب قوانین
شاگردان
از جمله پرورش یافتگان محضر پر برکت علامۀ شبر مى‌توان به:
- شیخ عبدالنبى کاظمى، صاحب تکملة الرجال
- سید على بن سید محمد أمین
- ملا محمد على تبریزى
- شیخ محمدرضا زین‌العابدین بن شیخ بهاءالدین
- ملا محمود خویى
- شیخ احمد بن محمد على بن عباس بلاغى
- شیخ محمداسماعیل خالصى
- شیخ مهدى و شیخ اسماعیل پسران شیخ اسدالله تسترى
- شیخ محمد جعفر رجیلى
- سید محمد على بن سید کاظم بن سید محسن، صاحب المحصول
- شیخ حسن بن محفوظ عاملى
- سید هاشم بن سید راضى بن سید حسن أعرجى حسینى کاظمى، اشاره کرد.
فرزندان
ثمرۀ زندگى ایشان در محدودۀ خانواده‌اش بنابر آنچه در دست است شش فرزند پسر بوده که از آن جمله‌اند:
- سید حسین شبر، که مدّتها در شبه قارۀ هند به تبلیغ آئین اسلام مشغول بود.
- سید جعفر شبر که سالها در اصفهان زیسته و شرحى متین بر کتاب شرائع الإسلام از خویش به یادگار گذاشته است.
ارتباط با فرزانگان
از جمله افرادى که سید عبدالله شبر ارتباط بسیار نزدیک با آنان داشت، جناب سید محسن بن حسن بن مرتضى کاظمى اعرجى بود.
سید عبدالله بعد از فوت پدر فرزانه‌اش سید محمدرضا، ارتباط خود را با علامه، سید محسن اعرجى بیشتر کرد. گرچه سابقۀ آشنایى سید عبدالله با جناب اعرجى به ایام حیات پدر مرحومش برمى‌گردد، اما مکارم اخلاقى فراوان أعرجى و کتاب‌هاى گرانسنگى چون «المحصول فی الأصول» و «الوافی فی شرح الوافیة» و «سلالة الاجتهاد» که سید عبدالله از وى مطالعه کرده بود، هر یک به گونه‌اى در ارتباط بیشتر او با سید محسن أعرجى مؤثر افتاد.
تبحّر در تألیف
علاقه و پشتکار بسیار در تألیف و تصنیف کتب در زمینه‌هاى مختلف علوم اسلامى سبب گشته بود وى در عصر خود به مجلسى ثانى مشهور شود. خود ایشان نقل فرموده است که:
«همانا زیادى تألیفاتم از توجه و عنایت امام موسى بن جعفر علیه‌السلام است، آنگاه که آن امام همام را در خواب دیدم، پس او قلمى به من عطا کرد و فرمود: بنویس! و از آن زمان بود که در نوشتن موفقیت‌هائى بدست آوردم و هر آنچه از من بروز کند از برکت این قلم است.»
مرجعیت
با مرگ فقیه بزرگ، سید محسن أعرجى در سال 1227 هجرى قمرى، و در پى آن، رحلت مرجع نامور شیعه، شیخ محمد جعفر کاشف‌الغطاء در سال 1228 هجرى قمرى، دلهاى پیروان خاندان پیامبر در عراق بسوى سید عبدالله متوجّه شد.
پس از این دو واقعۀ اسف بار، کم کم شهرت سید عبدالله شبر عراق را فرا گرفت تا آنجا که او در 43 سالگى مرجعیتى فراگیر یافت.
ایشان علاوه بر تصدى مرجعیت و صدور فتوا و دیدار مریدان، از انجام رسالت سنگینش که همان تألیف بود غافل نگشت.
بارها دیده مى‌شد که ایشان کنار پیروانش نشسته و سخنان آنان را گوش مى‌داد و در همان زمان قلم بر کاغذ کشانده و مطالب ژرف فقهى، اخلاقى، قرآنى و اعتقادى را با استدلالهایى متین مرقوم مى‌فرمود.
شتاب وى در نگاشتن به اندازه‌اى بود که نویسندگان استخدام شده براى پاکنویس آثارش به او نمى‌رسیدند. ایشان خود در آخر بعضى از مصنفاتش چنین مى‌نگارد:
«هنگام عشاء شروع کردم به کتابت و در نیمه‌هاى شب بپایان رسانیدم.»
کلام بزرگان
صاحبان بصیرت او را عالمى مؤید و سیدى نجیب و معتمد، محدثى سترگ، فقیهى متبحر و آگاه، عالمى ربّانى و از أعیان فضلاء دانسته‌اند.
علامه محمد جعفر نجفى (مشهور به کاشف‌الغطاء) علاوه بر نوشتن اجازه‌اى در تأیید صلاحیت علمى و معنوى سید عبدالله، زمانى که کتاب گرانمایۀ حق الیقین را مشاهده کرد در مقدمه‌اش به عنوان تقریظ چنین نگاشت:
«... بى تردید چیزى پدید آورده‌اى که فرزانگان را در شگفتى فرو خواهد برد و دانشوران علوم عقلى و نقلى در برابرش فروتنى خواهند کرد. کتابى پدید آورده‌اى که مشکلات مسائل را مى‌گشاید و حقیقت را با استدلالها و گواهان درست ثابت مى‌کند.
شتاب مکن که بى‌تردید تا بلندترین پله‌هاى پیشرفت بالا رفته‌اى. آرامتر گام بردار که از مطالب مهم چیزى ناگشوده باقى نمانده است. تو براى دانش شهرى بنیاد نهاده‌اى، ساختمانش را چنان پى افکنده، بالا بردى که به سینۀ سپهر رساندى. البته هیچ جاى شگفتى نیست، زیرا تو از خاندانى هستى که بر هفت آسمان فراز آمدند. فرزند بزرگمردى هستى که به جایگاه تجلّى سرزمین‌هایى که فراوان از خیر بهره مى‌برند نزدیک شده، به گونه‌اى که میان او و آن تجلیگاه تنها به اندازۀ فاصلۀ دو کمان یا کمتر، از نظر معنوى فاصله بود.
پس اینک بى‌آنکه پرهیزگارى تو را باز دارد، در حالى که حق دارى و راست مى‌گویى، بگو: من هر چند در روزگار خویش دیرتر از دیگران پاى به گیتى نهاده‌ام، ولى گوهرى آورده‌ام که هیچ یک از مردم نتوانستند مانند آن پدید آورند.»
وفات
علامۀ بزرگوار، آیت‌الله سید عبدالله شبر در مشهد کاظمین، در ماه رجب سال 1242 هجرى قمرى در سن 54 سالگی وفات نمود و جهانى را در ماتم خویش فرو برد. سید حسن فرزندش بر جنازه پدر نماز گزارد. پیکرش را در حرم کاظمین کنار مزار پدرش دفن کردند
آثار
آیت‌الله شبر در اثر کثرت تألیفات به مجلسى ثانى مشهور شده است.
برخى تألیفات آن بزرگوار عبارتند از:
- الأصول الأصلیة (القواعد المستنبطة من الآیات و الأخبار)
- أنیس الزائر
- تفسیر قرآن کریم
- أدب سلوک‌الدین و الدنیا
- البرهان المبین
- الحق الیقین فی أصول‌الدین
- الأربعون حدیثاً
- تحفة الزائر
- کشف الحجاب عن الدعاء المستجات (شرح دعاى سمات)
- إرشاد المستبصر
- الجوهرة المضیئة
- شرح الزیارة الجامعة
- الاستخارات
- زاد العارفین
- شرح طب الرضا علیه‌السلام
- أسرار العبادات
- زبدة الدلیل
- مصابیح الظلام فی شرح مفاتیح شرائع الإسلام
- أخلاق
- صفوة التفاسیر
- أصول‌الدین
- صلاح العابدین
- أعمال الشهور و السنین
- طب الأئمة علیهم‌السلام
- أعمال الیوم و اللیلة و الأسبوع و بعض أدعیة الحوادث و العادات
- نخبة الشرحین (شرح نهج‌البلاغة)
- الانفتاحیة (در علم اصول)
- الوجیز (در تفسیر)
- الأنوار الساطعة فی العلوم الأربعة (معارف، أخلاق، عجائب مخلوقات، فقه)
- رسالة فی الطهارة و الصلوة
- أنیس الذاکرین
- رسالة فی عمل الیوم و اللیلة
وابسته‌ها
مصابيح الأنوار في حل مشكلات الأخبار
الأصول الأصلیة و القواعد الشرعیة
تسلیة الفؤاد في بیان الموت و المعاد
الجوهر الثمين في تفسير الكتاب المبين
سواطع الألهام في تفسیر کلام الملک العلام
مصابيح الأنوار في حل مشكلات الأخبار
بنیادهای اخلاق اسلامی (ترجمه الاخلاق)
مصابيح الأنوار في حل مشکلات الأخبار
الأنوار اللامعة في شرح الزيارة الجامعة