زهرة الرياض و نزهة المرتاض
| زَهرة الرياض و نَزهَة المُرتاض | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان (محقق)
ابن طاووس، احمد بن موسی (نویسنده) حسینی نیشابوری، محمد (محقق) |
| ناشر | بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم) |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1382 ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-371-465-9 |
| موضوع | اخلاق اسلامی اخلاق عرفانی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 289 /الف2ز9* |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
زهرة الرياض و نزهة المرتاض، اثر جمال‌الدين احمد بن موسى بن طاووس حلى، با تحقيق سيد محمدحسینى نيشابورى، در موضوع اخلاق و عرفان، به زبان عربى مى‌باشد.
مقامات علمى، عرفانى و ادبى نویسنده اين كتاب، جايگاه فقهى او در ميان فقهاى نامدار شيعه و خاندان آل طاووس و نظرات او در علم رجال، از يك‌سو و از سويى ديگر، با توجه به شاگردانى كه تربيت نموده و مدح و ثناى بزرگانى از علماى شيعه، همچون: علامه حلى، حسن بن داود حلى، شيخ حر عاملى، محدث نورى و سايرين درباره شخصيت وى، بالطبع بيانگر اهميت اين كتاب مى‌باشد[۱]
ساختار
اين كتاب، شامل مقدمه مفصلى از محقق كتاب، مقدمه مؤلف، هفت فصل و خاتمه‌اى كوتاه مى‌باشد.
كتاب بر اساس ذوق اديبانه و عارفانه‌ى نویسنده، از بحث محبت و معرفت خداوند متعال، تا مباحث اخلاقى ديگر، به سبکی اديبانه و نثرى زيبا، مختصر و مفيد، همراه با اشعارى از خود مؤلف و ساير شعراى معروف عرب، نگارش يافته است.
گزارش محتوا
محقق كتاب، سيد محمدحسینى نيشابورى در مقدمه‌اش، به بيان زندگانى، نسب و خاندان علمى آل طاووس، مدايح علما، اساتيد و شاگردان، تأليفات، ذوق ادبى او در نثر و شعر، تاريخ وفات و مدفن وى، نُسَخ خطى‌اى كه در تحقيق اين اثر از آن استفاده نموده و ذكر نمونه‌اى از آن نسخ خطى پرداخته است.[۲]
مؤلف در مقدمه‌اش، پس از حمد و ثناى الهى، شهادت به وحدانيت خداوند و رسالت حضرت محمد(ص)، به‌طور مختصر، به چگونگى پيدايش انگيزه نگارش اين اثر و بيان فصول كتاب پرداخته است.[۳]
نویسنده در «فصل اول» به اين مطلب اشاره نموده كه عارف و سالك الهى، از طريق كسب معارف الهيه، داراى صفاتى مى‌شود كه او را به محبت خالص پروردگار مى‌رساند و در اين ميان، معرفت و محبت، دو بال براى پرواز عارف الهى است.[۴]
«فصل دوم»، مختص به حب خداوند متعال است. در اين فصل، ويژگى‌هاى محب و دوستدار خدا، چگونگى محبت وى به محبوب، مشقت و لذت محبت و طريقه ابراز محبت و دوستى بيان شده است.[۵]
«فصل سوم»، شامل دو مناجات‌نامه زيبا، مسجع و محكم از مؤلف است.[۶]
نویسنده در «فصل چهارم»، به بيان موعظه‌هايى زيبا و نافذ در قالب نثرى مسجع پرداخته؛ گاه از هنگامه بيدارى انسان از خواب غفلت سخن گفته و گاه نكته‌اى ظريف در باب عالم و شاك و وجوه حكمتِ حرمت نگاه به آنچه حلال نيست و... پرداخته است.[۷]
«فصل پنجم»، در باب آداب معاشرت و دوستى با برادران دينى است. در اين فصل، مؤلف به بيان چگونگى خلوص در دوستى، انواع عتاب و ترك آن و ارزش عمر آدمى پرداخته است.[۸]
«فصل ششم»، در بررسى عارفانه جايگاه صبر در برابر حوادث روزگار، زشتى ناشكيبايى و بيان اديبانه شجاعت جعفر بن ابى‌طالب، حضرت اميرالمؤمنين و امام حسين(ع) مى‌باشد[۹]
در «فصل هفتم»، نویسنده ابتدا مباحثى در مورد فضل بنى هاشم و فخر ايشان بيان مى‌دارد. در ادامه، مطالبى را كه در مراحل سير و سلوك رعايت مى‌شود، مطرح مى‌كند؛ مانند كم خوردن، مذمت غيبت، كرم، بذل، حلم، وفادارى، دشمنى عقل با هواى نفس و بهره‌مندى از مشورت و تجارب ديگران. همچنين آنچه مؤلف در حرم حضرت على(ع) به ايشان عرض مى‌كند و برخى مباحث اخلاقى و حكيمانه نيز، از ديگر مسائل مطرح در انتهاى اين فصل است.[۱۰]
مؤلف، كتاب خود را با ذكر صلوات بر محمد و آل محمد خاتمه داده است.[۱۱]
وضعيت كتاب
فهرست‌هاى آيات، روايات، اعلام، اشعار و منابعى كه محقق در تحقيق و تصحيح كتاب از آنها استفاده كرده، به‌ترتيب، در پايان كتاب آمده است.[۱۲]
پاورقى‌هاى كتاب، مشتمل بر شرح و توضيح لغات كتاب، منابع و مصادر اشعار، آيات و رواياتى است كه در متن كتاب آمده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه محقق و مؤلف و متن كتاب.