ثلاثة مصنفات للحکیم الترمذي
| ثلاثة مصنفات للحکیم الترمذي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حکیم ترمذی، محمد بن علی (نويسنده) راتکه، بیرند (سایر) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب سیرة الإولیا‌ء، جواب المسائل التی سٲله أهل سرخس عنها، جواب کتاب من الری |
| ناشر | دار النشر فرانز شتاينر |
| مکان نشر | آلمان - اشتوتگارت |
| سال نشر | 1992م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ح8ث8 282/4 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ثلاثة مصنفات للحكيم الترمذي، نوشته محدّث، مؤلف و عارف قرن سوم هجری قمری، محمد بن علی حکیم ترمذی (متوفای بین سال‌های 295 و 300 یا 320ق)، مجموعه‌ای عرفانی در موضوع ولایت و آداب سیر و سلوک به زبان عربی شامل 3 رساله: «كتاب سيرة الأولياء»، «جواب المسائل التي سأله أهلُ سرخس عنها» و «جوابُ كتابٍ من الرّيّ» است.
رساله اول (سيرة الأولياء)، پاسخ مسائلی در باب ولایت، اهمیت اولیای الهی، اصناف و مراتب آنها و لوازم پذیرش ولایت آنان و... است[۱].
مهم‌ترین مسئله حکیم ترمذی این است که «با وجود پیامبران، چه نیازی به اولیا هست»؟ از نگاه وی، خداوند «ولی» را برمی‌گزیند تا حجتی باشد در برابر خلق و اثبات نادرستی سخن فرشتگان در سوره بقره که آفرینش انسان را به‌صلاح نمی‌دانستند و معتقد بودند ظلم می‌کند و خون می‌ریزد[۲].
رساله دوم (جواب المسائل التي سأله أهلُ سرخس عنها)، به گفته فتح‌الله مجتبایی، «جیوشی» با توجه به مضمون این رساله که درباره شأن مرید و چگونگی سیر و سلوک است، آن را همان «آداب المريدين»، اثر دیگر حکیم ترمذی می‌داند که هجویری در «كشف المحجوب» به آن اشاره کرده است[۳].
رساله سوم (جوابُ كتابٍ من الرّيّ)، در موضوع آداب سیر و سلوک و شوق دیدار استاد و استفاده از او و... است[۴].
اثر حاضر به کوشش خاورشناس، بیرند راتکه، منتشر شده، ولی او هیچ توضیحی - روشی یا محتوایی - نداده و مقدمه‌ای بر کتاب نیفزوده است! حکیم ترمذی نیز بدون هرگونه توضیح و مقدمه در مورد چگونگی نگارش این مطالب، وارد بحث خود در هر یک از رساله‌ها شده است [۵].
همچنین برای این کتاب حتی فهرست دقیق موضوعات نیز فراهم نشده و به ذکر عناوین کلی رساله‌ها ذیل عنوان «المحتويات» بسنده شده است. البته فهرست منابع تحقیق و فهارس فنی (آیات، روایات، اعلام، امم، اماکن، بلدان و اصطلاحات) تنظیم شده است [۶].
منابع مقاله
- متن کتاب.
- احمدوند، ولی‌محمد، «ولایت در گفتمان تصوف عصر ایلخانان»، سیاست متعالیه، سال 7، شماره 25، تابستان 1398، ص93
- مجتبایی، فتح‌الله، «حکیم ترمذی»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی