پژوهشی در جریان‌شناسی تفسیر عرفانی
پژوهشى در جريان شناسى تفسير عرفانى تألیف محسن قاسم پور می‌باشد
| پژوهشی در جریان شناسی تفسیر عرفانی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | قاسمپور، محسن (نویسنده) |
| ناشر | [بی نا] |
| مکان نشر | قم - ایران |
| چاپ | 1 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
كتاب پيرامون يكى از موضوعات علوم قرآنى يعنى روش شناسى تفسير عرفانى نوشته شده است.مؤلف كه يكى از قرآن پژوهان معاصر مى‌باشد در اين كتاب تفاسير عرفانى را همراه با روش آنان مورد تجزيه و تحليل قرار داده است و از آنجا كه شناخت روش تفاسير عرفانى مستلزم بررسى دو مطلب، تاويل و مفهوم ظاهر و باطن مى‌باشد ايشان در مقدمۀ كتاب اين دو مطلب را توضيح داده آنگاه مطالب كتاب را در چهار فصل بيان نموده است در فصل اول، تاويل در متون دينى قبل از اسلام و بعد از آن، در فصل دوم مسالۀ تاويل از ديدگاه برخى از فرقه‌هاى اسلامى همچون اسماعيليه، اخوان الصفا مورد بررسى قرار داده، در فصل سوم مبانى تفسيرى عارفان و در فصل چهارم به نقد و بررسى پنج تفسير مهم از تفاسير عرفانى پرداخته است.
با توجه به ذكر مقدمات و سير مباحث ارائه شده در كتاب، جهت بررسى تفاسير عرفانى و ارائه نقطه نظرات در بررسى آنها و تجزيه و تحليل افكار صاحبان تفاسير مربوطه، اين كتاب مى‌تواند منبع مناسبى براى بررسى روشهاى تفسيرى تفاسير عرفانى قرار گيرد
ويژگى‌ها
- فصل اول-در اين فصل مسألۀ تاويل در متون دينى قبل از اسلام و نيز بعد از اسلام مورد بررسى قرار گرفته است.
- فصل دوم-در اين فصل به بررسى ديدگاههاى برخى از فرقه‌هاى اسلامى همچون اسماعيليه، اخوان الصفا و صوفيه، پرداخته، ابتدا آنها را به صورت اجمال معرفى سپس نمونه‌هايى از تاويلات آنان را ذكر كرده است
- فصل چهارم:از بخش سوم به بعد(تا بخش هشتم)-به معرفى برخى از تفاسير مهم عرفانى همچون تفسير لطائف الإشارات خواجه قشيرى و كشف الاسرار ميبدى پرداخته، ابتدا شرح مختصرى از زندگى آنها، سپس آثار و تأليفات را معرفى آنگاه نكات مربوط به روش ايشان در تفسير آيات قرآن را ذكر نموده است.
- بخش پنجم از فصل سوم.در اين بخش مبانى زبان شناسى در نگرش تفسيرى عارفان را بحث نموده، ابتدا زبان عارفان را تشريح، آنگاه نقش زبان اشاره و رمز را در اين روش تفسيرى توضيح و بيان كرده است.
- فصل چهارم-بخش نهم-در اين بخش روش تفسيرى عارفان و تفاسير آنها مورد نقد و بررسى قرار گرفته است.وى در اين بخش نقاط ضعف روش تفسيرى عرفانى را متذكر شده كه بى توجى به جنبه‌هاى ظاهرى قرآن امرى ناصحيح و غير قابل دفاع مى‌باشد-در پايان معيارهاى مقبول در تفسير اشارى را بيان مى‌كند
ساختار
كتاب داراى يک مقدمه و 4 فصل مى‌باشد كه فهرست مطالب آن به قرار زير است:
مقدمه:شامل:
معناى لغوى و اصطلاحى تفسير و تاويل/تاويل در قرآن/ظاهر و باطن قرآن/تاويل در روايت امام باقر(ع)/محكم و متشابه/نص
فصل اول:شامل 3 بخش:
بخش اول:سابقۀ تاويل در مكاتب بشرى
بخش دوم:تاويل در متون دينى قبل از اسلام
بخش سوم:تاويل در دورۀ جديد
فصل دوم:شامل پنج بخش
بخش اول:تاويل در مذهب اسماعيليه
بخش دوم:اخوان الصفا و تاويل در آيين آنان
بخش سوم:تاويل در حكمت اشراق
بخش چهارم:تاويل در آثار فلسفى ابوعلى سينا
بخش پنجم:تاويل در بين صوفيان
فصل سوم:شامل 5 بخش
بخش اول:عرفان و قرآن
بخش دوم:ديدگاه عارفان
بخش سوم:ظاهر و باطن قرآن
بخش چهارم:فهم وحى انگارانه
بخش پنجم:مبانى زبانى در نگرش تفسيرى عارفان
فصل چهارم:شامل 9 بخش
بخش اول:تقسيم بندى كلى روش تفسيرى عرفانى
بخش دوم:سيرى در تفاسير كهن عرفانى
بخش سوم:تحليل و بررسى لطائف الإشارات
بخش چهارم:بررسى روش تفسيرى ميبدى
بخش پنجم:روزبهان و تفسير عرائس البيان
بخش ششم:بررسى روش تفسيری «التأويلات النجميه»
بخش هفتم:بررسى شيوه تفسيرى ابن عربى و عبدالرزاق كاشانى
بخش هشتم:تفسير ابن عربى يا تفسير ملا عبدالرزاق كاشانى
بخش نهم:ارزيابى و نقد روش تفسيرى عارفان[۱]
نسخه شناسى
كتاب يک جلد، متن آن فارسى و داراى 420 صفحه مى‌باشد و ناشرکتاب انتشارات مؤسسۀ فرهنگى هنرى ثمين و مؤلف آن محسن قاسمپور تذكر: اين نسخه داراى مقدمه‌اى از دكتر «محمد على مهدوى راد» است.
پانویس
- ↑ پژوهشی در جریان شناسی تفسیر عرفانی، محسن قاسم پور، ص۹-۳۸۲