شرح وصال
شرح وصال، ترجمه روان از جزء اول «المجالس السنية في مناقب ومصائب العترة النبوية» سید محسن امین عاملی (متوفی 1371ق)، به قلم محمدرضا جباران است. در این اثر زندگانی امام حسین(ع) از تولد تا شهادت در نودوپنج مجلس به رشته تحریر درآمده است.
| شرح وصال | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جباران، محمدرضا (مترجم) امین، سید محسن (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | شرح وصال: ترجمه المجالس السنية
شرح وصال: شرح زندگاني امام حسين (ع) از تولد تا شهادت ترجمه المجالس السنية المجالس السنيه في مناقب و مصائب العتره النبويه. فارسي |
| ناشر | سازمان تبليغات اسلامي. شركت چاپ و نشر بين الملل |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | 1390ش. |
| چاپ | چاپ پنجم |
| شابک | 978-964-7126-00-7 |
| موضوع | ائمه اثناعشر
شيعه - تاريخ اسلام - تاريخ |
| زبان | فارسي |
| کد کنگره | الف8 م3041 / 36/5 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اصل کتاب در دو جلد در سال1427ق/2006م، در بیروت منتشر شده است. در جلد اول در 270 مجلس و چهار جزء، شرح حال و مباحث مرتبط با امام حسین(ع) و حوادث تاریخی زمان پیامبر(ص) و دیگر معصومین(ع) مطرح شده است. جلد دوم نیز به معرفی سیزده معصوم دیگر و ذکر فضائل ایشان اختصاص یافته که مجالس هر معصوم جدای از معصوم دیگر است[۱].
مترجم در مقدمه‌اش بر کتاب ابتدا اهمیت واقعه عاشورا را مطرح کرده، می‌نویسد: «واقعه شهادت امام حسین(ع) و یاران فداکارش که در این روز به وقوع پیوست، از جهتی یکی از تاریک‌ترین، شوم‌ترین و زشت‌ترین صفحات تاریخ است و از جهتی دیگر نقطه‌ای تابناک در اوج قله مفاخر انسانی بشمار می‌آید. از آن جهت که عده فراوانی انسان، به‌حدی در ورطه جهالت و نادانی فرو می‌روند که می‌توانند با تمام نمودهای الهی انسانی به ستیز برخیزند و واقعه کربلا را باعث شوند، زشت، شوم، دهشت‌انگیز و ننگ‌آلود است و از آن جهت که گروهی اندک، تمام هستی خود را در راه عقیده و ایمان خود به قربانگاه می‌برند، موجب مباهات نوع انسان است»[۲].
وی معتقد است زنده‌داشت یاد و خاطره این نهضت پرنور، از یک‌سو ایجاد ارتباط با روحی بلند و بزرگ است و از سویی دیگر به عدالت‌خواهی، ظلم‌ستیزی، ازخودگذشتگی و آرمان‌گرایی، زندگی و نشاط می‌دهد[۳].
سپس این موضوع مهم را خاطرنشان می‌شود که دشمنان آزادی انسان در پی مخدوش کردن چهره تابناک نهضت عاشورا کوشش‌های فراوانی کرده‌اند. در این رهگذر دوستان نادان نیز دوش به دوش دشمنان دانا به این واقعه عظمی و مردان و زنان بزرگی که در آفرینش آن نقش داشته‌اند، ستم نموده و در تحریف حقایق آن مؤثر بوده‌اند[۴].
او با بیان شرح حال مختصری از سید محسن امین عاملی، وی را نه‌تنها یک عالم دینی، بلکه یک اصلاحگر اجتماعی می‌داند. عزاداری حضرت سیدالشهداء(ع)، از جمله اموری بود که سید امین در طی اقامت خود در دمشق به اصلاح آن همت گماشت و در مسیر اصلاح مجالس عزاداری، حرکتی چندجانبه به شرح ذیل آغاز کرد:
- از شرکت در مجالسی که به‌نحوی با شئونات اسلامی در تعارض بود، اجتناب و علت اجتناب خود را نیز اعلام می‌کرد.
- واقعه کربلا و شهادت امام حسین(ع) را به روایت معتبر در چند کتاب بیان کرد. کتبی که در این زمینه به رشته تحریر درآورده، عبارت است از: لواعج الأشجان، أصدق الأخبار، الدر النّضيد و المجالس السنية.
- به‌منظور رفع تهمت از شیعه، کتاب تنزیه را نوشت. این کتاب را مرحوم جلال آل احمد به فارسی ترجمه کرد و تحت عنوان عزاداری‌های نامشروع، در تهران به چاپ رسیده است.
- در زمان حضور در دمشق، به تربیت خطبا و مرثیه‌سرایان جوان پرداخت[۵].
تألیف کتاب «المجالس السنية»، یکی از اقداماتی است که این عالم بزرگ شیعی در این راستا انجام داده است. این کتاب در پنج جزء فراهم آمده است: جزء اول تا چهارم آن به ذکر مصائب و شرح زندگانی و شهادت امام حسین(ع)، اختصاص یافته و در جزء پنجم، مصائب و مناقب سایر معصومین(ع) را یادآوری نموده است. مطالب این کتاب به‌منظور استفاده مرثیه‌خوانان و مداحانی که به کتب مرجع تاریخی دسترسی ندارند، در قسمت‌های کوتاه تدوین شده؛ به‌طوری که هر قسمت، قطعه‌ای کوتاه از تاریخ را بیان می‌کند و می‌توان آن را به‌عنوان یک مرثیه در یک مجلس نقل کرد[۶].
کتابی که پیش رو دارید، ترجمه‌ای است از جزء اول این کتاب که به‌منظور استفاده مداحان و مرثیه‌خوانان فارسی‌زبان فراهم آمده است. با توجه به اینکه کتاب برای استفاده در مجالس عزاداری و روضه‌خوانی تنظیم شده، مرحوم مؤلف، در پایان هر مجلس برای تکمیل مرثیه، به‌تناسب مقام، چند بیت شعر عربی نقل کرده است. ازآنجاکه این اشعار جنبه تاریخی نداشته و ترجمه آنها نیز مناسب مدح و مرثیه نیست، از ترجمه آنها صرف نظر شده است تا هرکس به ذوق خود و تناسب مطلب از اشعار فارسی استفاده کند. بنابراین در این نوشته تنها اشعاری ترجمه شده که خود بخشی از موضوع مورد بحث بشمار می‌رود[۷].
مترجم به جهت رعایت اختصار از ذکر عبارات و اشعار عربی در کتاب خودداری نموده و تنها به ذکر ترجمه بسنده کرده است.
فهرست مطالب در ابتدای کتاب ذکر شده است. مترجم پاورقی‌های خود را با لفظ «مترجم»، از پانوشت‌های نویسنده متمایز کرده است.
ترجمه تحقیقی دیگری از این کتاب به قلم عباس محمدی نجف‌آبادی در سال 1369ش، منتشر شده است. برخلاف ترجمه حاضر، در انتهای ترجمه نجف‌آبادی نمایه‌های متعدد برای مراجعه محققین ارائه شده است[۸].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه مترجم و متن کتاب.
- امین، سید محسن، «المجالس السنية في مناقب ومصائب العترة النبوية»، بیروت، دارالمرتضی، الطبعة الأولی، 1427ق/2006م.
- محمدی نجف‌آبادی، عباس، ترجمه «المجالس السنية»، سید محسن امین عاملی، قم، انتشارات نهاوندی، چاپ اول، تابستان 1396ش.