صحيح شرح العقيدة الطحاوية

    از ویکی‌نور
    ‏صحيح شرح العقيدة الطحاوية أو المنهج الصحيح في فهم عقيدة أهل السنة و الجماعة مع التنقيح
    صحيح شرح العقيدة الطحاوية
    پدیدآورانسقاف، حسن بن علي (نويسنده)
    عنوان‌های دیگرشرح العقيدة الطحاوية (السقاف) المنهج الصحيح في فهم عقيدة أهل السنة و الجماعة مع التنقيح
    ناشردار الامام الرواس
    مکان نشرلبنان - بيروت
    سال نشرمجلد1: 2007م , 1428ق,
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره

    صحيح شرح العقيدة الطحاوية أو المنهج الصحيح في فهم عقيدة أهل السنة و الجماعة مع التنقيح، اثر حسن بن علی سقاف، کتابی است که در پاسداری از مذهب اهل سنت در مقابل شبهات وهابیت و سلفیه به رشته تحریر درآمده است.

    ساختار

    کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در سه فصل اساسی، ارائه گردیده است.

    گزارش محتوا

    نویسنده در مقدمه کتاب می‌گوید: این شرحی بر عقیده امام ابوجعفر طحاوی است که برخی از عبارات آن را شرح کرده‌ام و در برخی از موارد با وی مناقشه کرده‌ام و در بیشتر مواقع، سخن او را با دلایل تقویت کرده‌ام. نه زیاد شرح داده‌ام تا کسل‌کننده باشد و نه کم، تا مخل به معنا باشد[۱].

    طحاوی یکی از بزرگ‌ترین علمای حنفی‌مذهب اهل سنت می‌باشد که حتی ذهبی او را حدیث‌شناس و فقیه بزرگ مصر می‌نامد. نویسنده در این کتاب، درصدد بررسی عقاید طحاوی، این بزرگ‌فقیه حنفی‌مذهب می‌باشد و آن را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد[۲].

    نویسنده در ادامه برخی از اموری که باید مروج عقیده اسلام دارا باشد را یادآوری کرده و مختصری از زندگانی امام طحاوی را شرح داده است[۳].

    نوآوری این شرح در این است که شارح ترتیب جدیدی به مباحث داده و موضوعات پراکنده را در یک فصل جمع کرده است. همچنین برخی از اموری که متعلق به عقیده بوده و مصنف ذکر نکرده را در شرح کتاب آورده است[۴].

    پاره‌ای از عناوین مهم مطرح‌شده در این کتاب عبارتند از:

    1. قواعد و اصولی در عقیده و توحید: در ذیل این عنوان، در مورد اصل توحید و مسائل مربوط به آن مباحث زیادی مطرح شده است، از جمله: تعریف علم توحید و اهمیت و موضوع آن؛ شرافت توحید و وجوب تعلیم و تعلم آن؛ واضع علم توحید؛ معنای علم کلام و حکم تعلیم و تعلم آن؛ نکوهش علم کلام از طرف برخی از سلف؛ دیدگاه امام الحرمین، فخر رازی و آمدی پیرامون علم کلام؛ زیادت و نقصان ایمان و بطلان تقسیم توحید به الوهی و ربوبی[۵].
    2. ادله توحید: در ذیل این عنوان، به بیان ادله اثبات توحید خداوند متعال پرداخته شده است و از قرآن، سنت، اجماع و عقل، دلیل بر یگانگی خداوند اقامه گردیده است و از ادله باطل و موهومی که برخی با آنها استدلال کرده‌اند، همچون فطرت، دین عجائز، فهم سلف و قیاس سخن به میان آمده است[۶].
    3. بدایت مباحث الهیات: در ذیل این عنوان، به اموری مانند ایمان به خدا و صفات متعدد پروردگار پرداخته شده است.
    4. در ذیل عنوانی دیگر، پیرامون نبوت و ایمان به انبیاء سخن رانده شده و مباحثی از قبیل معجزات انبیا، حیات انبیا در قبر و کتاب‌های آسمانی مطرح شده است و در آخر، به برخی از امور مربوط به عقیده و مسائل متفرقه پرداخته شده است[۷].

    نویسنده در پایان به این نتیجه می‌رسد که آنچه در این کتاب ذکر شده است، چه از اصول عقیده باشد و چه از فروع آن، بر هر مسلمان عاقل و بالغ واجب است به آن معتقد شود اگر از اصول باشد و به آن تمسک کند اگر از فروع باشد. اگر مسلمانی این مسائل را یاد بگیرد و آنها را بشناسد، خداوند عقل و قلب وی را با نور ایمان روشن و منور می‌سازد و جزم به عقیده اهل حق باعث ولای دوستان و برائت از دشمنان می‌شود[۸].

    متن «العقيدة الطحاوية» در انتهای کتاب آمده است[۹].

    وضعیت کتاب

    فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده و در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع[۱۰]، به توضیح برخی از مطالب متن، پرداخته شده است[۱۱].

    پانویس

    1. ر.ک: بی‌نام، مرکز جامع پژوهش‌های تکفیری
    2. ر.ک: بی‌نام، پایگاه تخصصی وهابیت‌پژوهی و جریان‌های سلفی
    3. ر.ک: بی‌نام، مرکز جامع پژوهش‌های تکفیری
    4. ر.ک: همان
    5. ر.ک: متن کتاب، ص35-‌109
    6. ر.ک: همان، ص110-‌220
    7. ر.ک: همان، ص221-‌736
    8. ر.ک: همان
    9. ر.ک: همان، ص740
    10. مثلا ر.ک: پاورقی، ص356
    11. مثلا ر.ک: همان، ص366

    منابع مقاله

    1. مقدمه و متن کتاب.
    2. بی‌نام، برگرفته از «پایگاه تخصصی وهابیت‌پژوهی و جریان‌های سلفی»، چهارشنبه 5 دی‌ماه 1397،
    3. بی‌نام، «مرکز جامع پژوهش‌های تکفیری»، چهارشنبه 5 دی‌ماه 1397،

    وابسته‌ها