ذهنی تهرانی، سید محمدجواد
| نام | ذهنی تهرانی، محمد جواد |
|---|---|
| نامهای دیگر | تهرانی، سید محمد جواد بن سید علی ذکی
ذهنی، محمد جواد تهرانی، محمد جواد |
| نام پدر | سيد على ذكى |
| متولد | 1326 ش |
| محل تولد | تهران (ميدان خراسان) |
| رحلت | 1381 ش یا 1424 ق |
| اساتید | ابوالحسن شعرانى |
| برخی آثار | علل الشرایع (ترجمه ذهنی تهرانی) |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00877AUTHORCODE |
سيد محمدجواد ذهنى تهرانى (1326-1381ش)، فقیه، نویسنده، مدرس، مترجم
ولادت
روز هشتم اسفند سال 1326ش در يكى از محله‌هاى قديمى تهران (ميدان خراسان) به دنيا آمد.
پدرش، مرحوم سيد على ذكى، شغل ادارى داشت. پدر بزرگش مرحوم سيد حبيب‌الله در بازار سيد اسماعيل تهران به كسب و كار مشغول بود. او مردى نيكو نهاد، پيشگام در كارهاى خير و معتمد بازار و اهل محل به شمار مى‌رفت. مادر ايشان، حاجيه خانم رفيعى، فرزند مرحوم حسينعلى رفيعى (از عابدان و زاهدان روزگار) بود كه عمر پربركت خويش را به آموزش قرآن و برگزارى جلسات مذهبى براى بانوان مى‌گذراند.
تحصیلات
وى دوره ابتدايى را در دبستان عاصمى به پايان رساند و براى ادامه تحصيل، به دبيرستان بهبهانى رفت. او در دبيرستان نيز دانش‌آموزى ممتاز به شمار مى‌رفت و از نظر اخلاقى نيز نمونه و برجسته بود، به‌طورى كه در آغاز جوانى، به دليل علاقه‌اش به مسائل مذهبى، در مجالس و مواعظ مرحوم «حاجى شيخ مهدى معزالدوله» كه در مسجد معزالدوله برگزار مى‌شد شركت مى‌نمود. وى به شوق تحصيل علوم دينى، در سال آخر دبيرستان، درس را رها كرد و دروس حوزوى را در مدارس علميه تهران، زير نظر استادانى بزرگ آغاز نمود و پس از به پايان رساندن دروس سطح، در سال 1351ش وارد حوزه علميه قم گرديد.
اساتید سطح در تهران
- علامه ابوالحسن شعرانى
- شيخ حسين كنى
- سيد محمدتقى خوانسارى
- سيد مهدى خلخالى
استادان در قم
- سید احمد خوانساری
- محمدعلى اراكى
- سيد محمدرضا گلپايگانى
- سيد شهاب‌الدين مرعشى نجفى
- حاج شيخ راضى تبريزى
- سيد رسول موسوى تهرانى
- شيخ محمدتقى مجلسى.
تخصص ايشان در تأليف و تدريس در زمينه فقه، اصول، علوم غريبه و ادبيات عرب بود. آن بزرگوار همزمان با تحصيل و تأليف، تدريس را نيز آغاز نمود و در مدت بيش از 35 سال در زمينه‌هاى مختلف، شاگردان بسيارى تربيت نمود. طلاب علوم دينى بيش از 15 سال، از درس خارج فقه و اصول ايشان استفاده نمودند. وى در برخى از فصول تحصيلى، روزانه 14 درس از مقدمات تا سطوح عاليه تدريس مى‌كرد.
شاگردان
- محمدرضا كريمى
- موحدى كاشانى
- برادران ملكى اصفهانى
- سيد مهدى طباطبايى، (پدر سيد محمدحسين طباطبايى خردسالترين حافظ قرآن)
- سيد اكبر طباطبايى
- سيد محمد سجادى
ايشان به واسطه استعداد سرشار، از ابتداى طلبگى، شروع به تأليف و تقرير نمود و در طى عمر كوتاه، ولى پربركت خود، بيش از 170 جلد كتاب در 44 عنوان از خود به يادگار نهاد. اولين تأليف ايشان كتاب درة الثمينه (شرح عربى بر صمديه) و اولين تقرير وى كتاب صلاة الجمعه به عربى (تقرير درس آيت‌الله شيخ محمدتقى مجلسى) است.
ايشان بسيار صبور، مؤدب، باوقار و شهرت گريز بود. مناعت طبع عجيبى داشت. پس از هجرت به قم، تا ساليان دراز در محله‌هاى مختلف اقامت گزيد.
سال 1368ش به اصرار اهالى و معتمدان محل، امامت جماعت مسجد حبيب‌الله بيگ (واقع در محله سيدان) را پذيرفت و همواره در رفع مشكلات مردم، به‌ويژه افراد نيازمند تلاش مى‌كرد.
وفات
سرانجام عصر پنج شنبه 7 شهريور 1381ش، پس از يك ماه بسترى شدن در بيمارستان باهر تهران، چشم از جهان فروبست. پيكر ايشان به قم انتقال يافت و در بقعه على بن بابويه به خاک سپرده شد.
آثار
- الكلام اللطيف
- الافاضه
- الدرة المثينه
- كلمات العلويه
- المباحث النحويه
- الاثار الباقيه
- اساس الصرف
- انيس الطالبين
- روش تجزيه و تركيب
- گنجينه ذهنى
- الكلام الغنى
- توضيح المبانى
تفصيل الفصول
- بيان المراد
- منهج الهدايه
- المباحث الفقهيه
- تشريح المقاصد
- تشريح المطالب
- تحرير الفصول
- شرح و ترجمه كشف المراد
- شرح و ترجمه باب حادى العشر
وابسته‌ها
علل الشرایع (ترجمه ذهنی تهرانی)
تنبیه الغافلین و تذکرة العارفین
تحریر الفصول في شرح کفایة الأصول
اللباب شرح فارسی بر خلاصه الحساب
فصول الحکمة: شرح فارسی بر منظومه (مبحث الهيات)
گنجینه ذهنی: شرح اصطلاحات علوم رائج و غیر رائج
قواعد صرف و نحو و روش تجزیه و ترکیب
المباحث الفقهية في شرح الروضة البهية یا راهنمای فارسی شرح لمعه
اساس الصرف: مشتمل بر امهات مسائل علم صرف
الکلام اللطيف في شرح التصريف (شرح فارسی بر تصريف)
توضيح المباني في شرح مختصر المعاني
الکلام الغني، شرح فارسی بر باب اول مغني
بيان المراد، شرح فارسی بر اصول الفقه
تحفة الأحباب، شرح فارسی بر تشريح الافلاک
الکلام الغني، شرح فارسی بر باب رابع مغني
کشکول چهارده تايي ذهني مشتمل بر موضوعات و مطالب متنوع