پرسمان قرآنی معاد

پرسمان قرآنی معاد
پدیدآوران	هاشمی، علی (نویسنده)
ناشر	بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبليغات اسلامی حوزه علمیه قم)
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1384 ش
چاپ	4
شابک	‎978-964-548-347-8
موضوع	رستاخیز - جنبه‌های قرآنی - پرسشها و پاسخها مرگ - جنبه‌های قرآنی - پرسش‏ها و پاسخ‏ها معاد - جنبه‌های قرآنی - پرسش‏ها و پاسخ‏ها
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏104‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏57‎‏ ‎‏پ‎‏4

پرسمان قرآنى معاد، از آثار محققین «مركز فرهنگ و معارف قرآن» است كه توسط سيد على هاشمى (متولد 1346ش) تدوين شده است. در اين كتاب به صورت مستند و تحقيقى به برخى از پرسش‌هاى قرآنى در مورد مرگ و معاد پاسخ داده شده است.

ساختار

كتاب حاضر از مقدمه على خراسانى مسئول مركز فرهنگ و معارف قرآن و پنج فصل به ترتيب ذيل تشكيل شده است: 1- كليات، 2- مرگ، 3- برزخ، 4- قيامت، 5- بهشت و جهنم. در اين اثر، شيوه بيان مباحث به‌صورت پرسش و پاسخ است كه پاسخ‌ها با مراجعه به منابع معتبر قديم و جديد است به زبانى ساده براى عموم مخاطبين نوشته شده است.

گزارش محتوا

در مورد مباحث اين كتاب چند نكته گفتنى است:

1. على خراسانى در مقدمه كتاب چند نكته را يادآور شده است: يك- واحد پاسخ به پرسش‌هاى قرآنى در گروه پژوهش‌هاى نوآمد وابسته به مركز فرهنگ و معارف قرآن، در سال 1377ش با هدف پاسخگويى به سؤال‌هاى عقيدتى كار خود را آغاز كرد؛ دو- حاصل تلاش اين واحد، پاسخگويى به بيش از چهل هزار پرسش در زمانى كمتر از شش سال بود. تنوع و گستردگى پرسش‌ها، كه از حدود دويست شهر از سراسر كشور ارسال شده است، رابطه مطلوب اين مركز با قشرهاى مختلف جامعه اسلامى را نويد مى‌دهد؛ سه- از آنجا كه اين پرسش‌ها از متن جامعه برخاسته و مى‌تواند نمايان‌گر شبهه‌ها و سؤال‌هاى اعتقادى رايج عصر ما باشد، گروه پژوهش‌هاى نوآمد قرآنى تصميم گرفت تا اين سؤال‌ها را در مجموعه‌هاى موضوعى و صنفى مستقل چاپ و منتشر نمايد؛ چهار- عطوفت، شيوايى، اتقان، سادگى، اختصار، استناد و نيز ارجاع پرسش‌گر به نوشته‌هاى قابل فهم و در دسترس، اصول مورد توجه در مسير شكل‌گيرى اين پاسخ‌هاست
2. نویسنده، يكى از دلايل فطرى بودن معاد را عبارت از عشق انسان به بقا شمرده و در پاسخ اين پرسش كه «به چه دليل انسان عشق به بقا دارد؟ و چگونه عشق به بقا مى‌تواند دليل بر فطرى بودن معاد باشد؟» نوشته است كه عشق به بقا امرى فطرى است و هر كس به درون خود رجوع كند، آن را مى‌يابد او افزوده است كه امام خمينى از راه عشق، به راحتى مطلق فطرى بودن معاد را اثبات مى‌كند
3. نویسنده در پاسخ به پرسشى به نقد نظريه بازتاب فرهنگ زمانه در قرآن مجيد كه برخى از شرق‌شناسان مطرح كرده‌اند- اشاره كرده و توضيح و تفصيل بيشتر را به مقاله محمد هادى مؤذن‌زاده ارجاع داده است
4. پرسش‌ها و پاسخ‌هاى اثر حاضر از نظر محتوايى در يك سطح نيست به‌طورى‌كه مى‌توان گفت برخى از پرسش‌هاى ساده است مانند: «آثار تربيتى ايمان به معاد چيست؟» و پرسش از تكامل در بهشت؛ و برخى ديگر پيچيدگى و عمق بالايى دارد مانند پرسشى كه در مورد شفاعت و شرك در ربوبيت مطرح شده است
5. نویسنده در برخى موارد اختلافى، فقط پاسخ صحيح را مطرح كرده و ديگر اقوال و اختلافات را توضيح نداده است ولى گاه چند نظر را مطرح كرده و در پايان نظر برتر را برگزيده است؛ به عنوان مثال در مورد تفسير و تبيين معنا و حقيقت نامه عمل، ديدگاه ملامحسن فيض كاشانى، علامه طباطبايى و تفسیر نمونه را توضيح داده و سرانجام افزوده است كه نظر علامه طباطبايى كه نامه اعمال را نفس اعمال آدمى مى‌داند، ارجح و بهتر است
6. نویسنده در پاسخ اين پرسش كه آيا در بهشت، نعمت‌هاى مادى كه در اين دنيا هست؛ وجود دارد مثل رايانه، تلويزيون، تلفن و...؟؛ بعد از توضيحاتى در مورد جسمانى و روحانى بودن معاد و نعمت‌هاى مادى بهشت سرانجام نوشته است: «بنابراین براى نعمت‌هاى بهشتى هيچ‌گونه محدويتى از جهت مقدار، نوع، کیفیت، زمان و مكان وجود ندارد و حتى اگر كسى در بهشت، رايانه و... هم بخواهد، خداوند متعال به او عنايت خواهد كرد». اگرچه بهشتيان نيازى به وسايل ارتباطى مذكور كه نيازهاى بشر مادى را برطرف مى‌كنند نيازى نخواهند داشت
7. نویسنده در پاسخ به اين پرسش كه آيا در بهشت براى خانم‌ها حجاب (پوشش بدن و مو) وجود دارد؟ توضيحاتى بيان كرده و سرانجام نوشته است: «با توجه به اين آيات، مشخص مى‌شود كه زنان در بهشت حجاب‌هايى دارند كه نشأت گرفته از حيا، عفت و پاکدامنى آنها است»
8. نویسنده در پاسخ به آخرين پرسش (آيا در بهشت تكامل خواهد بود؟) نوشته است: «بهشتيان در پرتو عنايت الهى و الطاف ربانى روز به روز به ساحت قدسش نزديك‌تر مى‌شوند و در مسير قرب الى الله به پيش مى‌تازند. بنابراین در بهشت تكامل خواهد بود اما نه با طاعت‌ها و عبادت‌ها و اعمال چرا كه بهشت دار تكليف نيست بلكه در پرتو اعمالى كه در اين جهان انجام داده‌اند همچنان به سير تكاملى خويش ادامه مى‌دهند.... در سخنى از پيامبر اكرم(ص) مى‌خوانيم سوگند به خدايى كه قرآن را بر محمد نازل كرده اهل بهشت هر چه زمان بر آنان مى‌گذرد جمال و زيبايى‌شان بيشتر مى‌شود»

وضعيت كتاب

فهرست مطالب در ابتداى كتاب و فهرست منابع در انتهاى آن است. غالب پاورقى‌هاى كتاب به صورت استنادى است و در آن نام و نشان سوره‌ها، آيات و روايات و يا مشخصات و شماره جلد و صفحه كتاب‌ها ذكر شده است. البته نویسنده گاهى نيز پاورقى‌هاى توضيحى آورده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب.