صحیفه امام (23 جلدی)

صحیفه امام


نام کتاب	صحیفه امام
نام های دیگر کتاب	مجموعه آثار امام خمینی (س): (بیانات، پیام‌ها، مصاحبه‌ها، احکام، اجازات شرعی و نامه‌ها)
پدیدآورندگان	خ‍م‍ی‍ن‍ی‌، روح‌الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران (نويسنده)
زبان	فارسی
کد کنگره	‏DSR‎‏ ‎‏1573‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏8‎‏ ‎‏1378
موضوع	خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، 1279 - 1368 - پیام‏ها و سخنرانی‏ها خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، 1279 - 1368 - مصاحبه‎ها خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، 1279 - 1368 - نامه‎ها
ناشر	موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينی (س)
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1378 هـ.ش
کد اتوماسیون	2118

معرفى اجمالى

صحيفه امام كه نام كامل آن، «صحيفه امام، مجموعه آثار امام خمينى(ره)» است، مجموعه‌اى است 23 جلدى، مشتمل بر بيانات، پيام‌ها، مصاحبه‌ها، احكام، اجازات شرعى و نامه‌ها. اين مجموعه، كامل‌ترين و جامع‌ترين اثرى است كه در اين موضوع، تدوين و چاپ شده است.

به‌منظور ارائه دوره‌اى كامل از تمامى آثار امام خمينى(ره) و با توجه به كمبودها و اشكالات عمده‌اى كه در صحيفه نور وجود داشت، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى، اقدام به انتشار اثر حاضر نموده است ^[۱].

ساختار

كتاب با ديباچه‌اى به قلم رهبر معظم انقلاب اسلامى و مقدمه ناشر آغاز شده است. كتاب در 23 جلد تنظيم شده كه جلد 22، فهرست‌ها و نمايه‌ها و جلد 23، بخش ضميمه است.

گزارش محتوا

رهبر معظم انقلاب در ديباچه كتاب، نگاهى كوتاه به شخصيت و زندگى سراسر بركت امام خمينى(ره) داشته است. در بخشى از آن مى‌خوانيم: «او دانشمندى پارسا و خردمندى پرهيزگار و حكيمى سياستمدار، و مؤمنى نوانديش و عارفى شجاع و هوشمند و فرمانروايى عادل و مجاهدى فداكار بود» ^[۲].

در مقدمه ناشر، هدف از تدوين اين مجموعه چنين عنوان شده است: «طبعاً مطالعه آثار شفاهى و مكتوب سياسى و اجتماعى و حتى شخصى و خانوادگى امام خمينى(ره) كه اينك يك‌جا و در مجموعه‌اى به نام «صحيفه امام» ارائه شده‌اند، راهى است براى پى‌بردن به خصوصيات روحى و ابعاد شخصيتى و روش‌ها و منش‌هاى دينى و سياسى و روابط شخصى و اجتماعى رهبر كبير انقلاب اسلامى. هريك از آثار مندرج در «صحيفه امام»، بازگوكننده نكته‌اى است از زواياى پيدا و پنهان روح امام ^[۳].

برخى از آثار مندرج در «صحيفه امام»، بيانگر آن است كه امام خمينى(ره) را وراى دنياى پرهياهوى مبارزه و سياست و رهبرى، روحى است لطيف و عارفانه، و درعين‌حال مسئوليت‌شناس در قبال وظايف جمعى و روابط انسانى. اين آثار نشان مى‌دهند كه امام تنها در وادى علم و اجتهاد، مبارزه و جهاد و سياست و امامت، اسوه‌اى شايسته براى مقتديان نبود، بلكه روح لطيف و شخصيت منضبط و تكليف‌گرا، وى را وامى‌داشت تا شانه از انجام وظيفه در عرصه‌هاى غيرسياسى خالى نكند. او در آيين همسردارى و محبت و وفاى به همسر، يك زوج نمونه است... نامه‌ها و مكتوبات به‌جاى‌مانده، گوياى رابطه عميق و عاطفى و وفادارانه و سرشار از محبت و احترام متقابل آنان است ^[۴].

نامه‌هاى امام خمينى(ره) به فرزندان و منسوبين، گوشه‌اى ديگر از زواياى روحى بزرگ را مى‌نماياند كه هرگز بودن در مسند مرجعيت و زعامت دينى و قرار گرفتن در مصدر رهبرى انقلاب، او را از انجام وظايف دينى و اخلاقى در حق فرزندان و منسوبين خويش غافل نساخت؛ از احوال‌پرسى‌هاى متعارف گرفته تا پيگيرى مشكلات و تذكر و راهنمايى خيرخواهانه در مورد مشى زندگى و سفارش به تحصيل و تهذيب نفس و ديگر امورى كه در نامه‌هاى خانوادگى امام خمينى(ره) به چشم مى‌خورند، حاكى از دقت نظر امام و مواظبت ايشان در به‌جاى‌آوردن تمام آداب و اخلاق اسلامى در رابطه با منسوبين است ^[۵].

مشى تربيتى امام و اعتقاد به حق انتخاب و آزادى عمل فرزندان، توأم با راهنمايى‌هاى مشفقانه را در همين مكتوبات مى‌توان ملاحظ كرد و در اين ميان، نامه‌ها و حكم‌ها و رساله‌هاى اخلاقى حضرت امام خمينى(ره) خطاب به حجت‌الاسلام حاج سيد احمد خمينى، به لحاظ نقش ويژه و منحصربه‌فردى كه اين فرزند فداكار و امين در كنار پدر، در انقلاب اسلامى داشته است، بسيار آموزنده و سرشار از نكات سياسى و اجتماعى و اخلاقى است ^[۶].

اجازه‌نامه‌هاى شرعى در امور شرعيه و حسبيه، چه به‌صورت عام و يا در پاسخ به استجازه‌هاى خاص و موردى، بخشى ديگر از آثار مندرج در «صحيفه امام» مى‌باشند ^[۷].

تلگراف‌ها و نامه‌هاى امام به اشخاص مختلف از عالمان دينى، شخصيت‌هاى سياسى، فرهنگى، نمايندگان شرعى، دولت‌مردان داخلى و خارجى گرفته تا احزاب و جمعيت‌هاى مختلف و مردم عادى، كه دربردارنده مضامين متنوع مى‌باشند، بخشى ديگر از مندرجات كتاب است... در ميان اين نامه‌ها اسنادى منحصربه‌فرد به چشم مى‌خورد كه خود منشأ تحول در جريان قيام و انقلاب اسلامى شده‌اند؛ نظير تلگراف‌ها و نامه‌هاى امام خطاب به شاه، اسدالله علم، اميرعباس هويدا و همچنين نامه‌هاى امام به مراجع تقليد و علما و حوزه‌هاى علميه و گروه‌ها و جمعيت‌هاى سياسى و مذهبى داخل و خارج كشور و سران كشورهاى خارجى ^[۸].

از حضرت امام خمينى(ره)، به‌عنوان مرجع تقليد، جمع زيادى از شيعيان و همچنين به‌عنوان رهبر كبير انقلاب و نظام جمهورى اسلامى ايران، احكام و فرامين متعددى در مسائل گوناگون برجاى مانده است كه عيناً در اين مجموعه منتشر شده‌اند... از آنجا كه برخى از آراء و فرامين امام خمينى در ذيل درخواست‌هاى كتبى مسئولين و متقاضيان نوشته شده است، براى درك بهتر موضوع، تمام و يا قسمت‌هاى اصلى درخواست اوليه نيز همراه با متن پاسخ امام درج شده‌اند ^[۹].

از مهم‌ترين آثار مكتوب امام خمينى(ره) كه در صحيفه امام گردآورى شده و در سير تاريخى خود منتشر گرديده‌اند، پيام‌هاى مختلف دينى و سياسى امام خمينى است. صدور و انتشار اين پيام‌ها در حقيقت اصلى‌ترين محور ارتباط بى‌واسطه امام با مردم و پيروان ايشان است... وجه مشترك تمامى پيام‌هاى امام - قبل و بعد از پيروزى انقلاب - جلب حمايت مردم از اهداف انقلاب از منظر تكليف دينى و الهى و با تكيه بر نقش‌آفرينى خود مردم به‌عنوان بانيان و صاحبان اصلى انقلاب و خصوصاً جوانان بود ^[۱۰].

امام در همان حال كه به‌عنوان يكى از مراجع بزرگ دينى، جايگاهى رفيع در باور پيروانش داشت، قادر بود تا مفاهيم عميق دينى را و خصوصاً جنبه‌هاى سياسى و اجتماعى دين را به زبان ساده براى مخاطبانش بازگو نمايد. سخنرانى‌هاى متوالى امام خمينى در اجتماع قشرهاى مختلف مردم، امكان ارتباط مستقيم مردم با انديشه و آراء امام را فراهم مى‌ساخت و آنان را از تفسيرهاى رسمى و غير رسمى واسطه‌ها - كه غالباً با اعمال نظرهاى شخصى و اغراض سياسى و حزبى توأم است - بى‌نياز مى‌ساخت ^[۱۱].

وضعيت كتاب

در جلد 22 كتاب، فهرست اعلام (اشخاص، سازمان‌ها، كتاب‌ها، روزنامه‌ها و مكان‌ها)، نمايه‌هاى موضوعى و واژه‌ها، فهرست آيات، روايات و اصلاحيه‌هاى كتاب ذكر شده است.

جلد 23، شامل نامه‌ها، پيام‌ها، سخنرانى‌ها و اسناد جديدى است كه در چاپ‌هاى قبل در صحيفه امام درج نشده است ^[۱۲].

برخى توضيحات در پاورقى‌هاى كتاب ذكر شده است.