ابن جباره مقدسی، احمد بن محمد
| نام | ابن جباره مقدسی، احمد بن محمد |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 728 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مؤلف | AUTHORCODE14406AUTHORCODE |
ابن جُباره، ابوالعباس احمد بن محمد بن عبدالولى مقدسى مرداوى، ملقب به شهاب‌الدين، مقرى، فقيه، نحوى و مفسر سده‌هاى 7 و 8ق، بوده است.
وى فرزند يكى از علماى بزرگ حنبلى است. نسبت «مرداوى» اشاره به اين نكته دارد كه اصل اين خاندان از قريه «مردا» در حومه نابلس بوده است.
تولد
وى در فاصله سال‌هاى 647 - 649ق، احتمالاً در مردا چشم به جهان گشود.
تحصیلات
و از كودكى تحت مراقبت پدرش آغاز به تحصيل كرد. وى بعد از 680ق به مصر سفر كرد و در مدت اقامت طولانى خود در آن ديار از محضر بزرگانى چون حسن راشدى، ابن نحاس و قرافى به ترتيب علوم قرائت، نحو و اصول فقه را فراگرفت. از مشايخ ساير بلاد چون خطيب مردا، کرمانى و ابن عبدالدائم نيز بهره جست و از برخى ديگر حديث شنيد، سپس حج گزارد و مدتى مجاور مكه شد.
شاگردان
بعد از آن، به دمشق رفت و در صالحيه اقامت گزيد و مجلس درس دائر كرد. از مهم‌ترين شاگردان ابن جباره كه در قدس و دمشق از او بهره برده‌اند، مى‌توان از شمس‌الدين ذهبى و علم‌الدين برزالى نام برد.
ابن جباره پس از ترك دمشق به حلب رفت و مدتى در آن شهر اقامت گزيد و به تدريس پرداخت. از شاگردان مهم او در اين دوره مى‌توان زين‌الدين ابن وردى را ذكر كرد. وى با وجود اينكه علوم مختلف اسلامى را تحصيل كرده، در نحو و تفسير نيز تأليفاتى داشت، شهرت خود را بيشتر مديون علم قرائت بود كه آن را نزد مشايخ بزرگ مصر و شام فراگرفته بود. در اين فن آثار متعددى نيز تأليف نمود و شاگردانى همچون شريف احمد بن قرمى، عبدالله بن سليمان مراكشى، عبدالرحمان بن ابى‌بكر كركى، احمد بن نحله، ابوالمعالى محمد بن لبان و ابواسحاق ابراهيم بن احمد شامى تربيت كرد.
مجيرالدين مى‌گوید كه مشيخه بيت‌المقدس به او منتهى مى‌شد. ابن وردى نيز از او به‌عنوان يك فقيه و اصولى ياد كرده است. مذهب فقهى او همچون پدرش «حنبلى» بود. ابن جباره در اواخر عمر به قدس بازگشت و سحرگاه روز يك‌شنبه 4 رجب 728ق همان جا بدرود حيات گفت و در جامع دمشق بر او نماز غائب خوانده شد.
آثار
- شرح عقيلة أتراب القصائد في أسنى المقاصد، معروف به شرح الرائية؛
- مختصر الكشاف عن حقائق التنزيل؛
- المفيد في شرح القصيد، معروف به شرح الشاطبية (اين کتاب در 4 جلد بوده و شرحى بر قصيده لاميّه در قرائات سبع، معروف به حرز الأماني و وجه التهاني از شاطبى است).
علاوه بر اين آثارى از قبيل شرح قصيده نونيه سخاوى در تجوید و شرح الفيه ابن معطى در نحو نيز به وى نسبت داده شده است[۱].
پانویس
- ↑ پاکتچی، احمد، ج3، ص203
منابع مقاله
پاکتچی، احمد، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374