ابن جباره مقدسی، احمد بن محمد
| نام | ابن جباره مقدسی، احمد بن محمد |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | محمد |
| متولد | 647 - 649ق |
| محل تولد | مردا در حومه نابلس |
| رحلت | 728 ق |
| اساتید | حسن راشدى
خطیب مردا |
| برخی آثار | المفيد في شرح القصيد (شرح القصيدة الشاطبية في القراءات السبع) |
| کد مؤلف | AUTHORCODE14406AUTHORCODE |
ابن جُباره، ابوالعباس احمد بن محمد بن عبدالولى مقدسى مرداوى (متولد 647-649-وفات 728ق)، ملقب به شهاب‌الدين، مقرى، فقيه، نحوى و مفسر سده‌هاى 7 و 8ق، بوده است.
وى فرزند یکى از علماى بزرگ حنبلى است. نسبت «مرداوى» اشاره به این نكته دارد كه اصل این خاندان از قريه «مردا» در حومه نابلس بوده است.
ولادت
وى در فاصله سال‌هاى 647 - 649ق، احتمالاً در مردا چشم به جهان گشود.
تحصیلات
و از كودكى تحت مراقبت پدرش آغاز به تحصيل كرد. وى بعد از 680ق به مصر سفر كرد و در مدت اقامت طولانى خود در آن ديار از محضر بزرگانى چون حسن راشدى، ابن نحاس و قرافى به ترتيب علوم قرائت، نحو و اصول فقه را فراگرفت. از مشايخ ساير بلاد چون خطیب مردا، کرمانى و ابن عبدالدائم نيز بهره جست و از برخى ديگر حديث شنيد، سپس حج گزارد و مدتى مجاور مكه شد.
شاگردان
بعد از آن، به دمشق رفت و در صالحيه اقامت گزيد و مجلس درس دائر كرد. از مهم‌ترين شاگردان ابن جباره كه در قدس و دمشق از او بهره برده‌اند، مى‌توان از شمس‌الدين ذهبى و علم‌الدين برزالى نام برد.
ابن جباره پس از ترك دمشق به حلب رفت و مدتى در آن شهر اقامت گزيد و به تدريس پرداخت. از شاگردان مهم او در این دوره مى‌توان زين‌الدين ابن وردى را ذكر كرد. وى با وجود اينكه علوم مختلف اسلامى را تحصيل كرده، در نحو و تفسير نيز تأليفاتى داشت، شهرت خود را بيشتر مديون علم قرائت بود كه آن را نزد مشايخ بزرگ مصر و شام فراگرفته بود. در این فن آثار متعددى نيز تأليف نمود و شاگردانى همچون شريف احمد بن قرمى، عبدالله بن سليمان مراكشى، عبدالرحمان بن ابى‌بكر كركى، احمد بن نحله، ابوالمعالى محمد بن لبان و ابواسحاق ابراهیم بن احمد شامى تربيت كرد.
مجيرالدين مى‌گوید كه مشيخه بيت‌المقدس به او منتهى مى‌شد. ابن وردى نيز از او به‌عنوان یک فقيه و اصولى ياد كرده است. مذهب فقهى او همچون پدرش «حنبلى» بود. ابن جباره در اواخر عمر به قدس بازگشت و سحرگاه روز یک‌شنبه 4 رجب 728ق همان جا بدرود حيات گفت و در جامع دمشق بر او نماز غائب خوانده شد.
آثار
- شرح عقيلة أتراب القصائد في أسنى المقاصد، معروف به شرح الرائية؛
- مختصر الكشاف عن حقائق التنزيل؛
- المفيد في شرح القصيد، معروف به شرح الشاطبية (اين کتاب در 4 جلد بوده و شرحى بر قصيده لامیّه در قرائات سبع، معروف به حرز الأمانیو وجه التهاني از شاطبى است).
علاوه بر این آثارى از قبيل شرح قصيده نونيه سخاوى در تجوید و شرح الفيه ابن معطى در نحو نيز به وى نسبت داده شده است.[۱].
پانویس
- ↑ پاکتچی، احمد، ج3، ص203
منابع مقاله
پاکتچی، احمد، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374