پرسش و پاسخ‌هایی در شناخت تاریخ و علوم قرآنی
| پرسش و پاسخ‌هایی در شناخت تاریخ و علوم قرآنی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | معارف، مجید (نويسنده) |
| ناشر | کوير |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1383 ش |
| چاپ | 8 |
| شابک | 964-6144-08-X |
| موضوع | قرآن - تاریخ - پرسشها و پاسخها قرآن - علوم قرآنی - پرسشها و پاسخها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 69/5 /م6پ4 |
پرسش و پاسخ‌هايى در شناخت تاريخ و علوم قرآنى توسط دكتر مجيد معارف و به پيشنهاد محمد جواد مظفّر مدير انتشارات كوير در سال1376 جهت شناساندن قرآن كريم به اقشار مختلف جامعه به زبان فارسى تأليف شده است. از اينرو سبک نگارش آن بگونه‌اى انتخاب شده كه طبقات مختلف سنى و تحصيلى قادر به استفاده از آن باشند. البته دست اندركاران علوم و معارف اسلامى خاصّه دانش‌پژوهان قرآنى به نحو مطلوبترى مى‌توانند از آن استفاده نمايند.
ساختار
شامل فهرست مطالب، پيشگفتار، فصول هفتگانه، منابع و مآخذ و معجم اصطلاحات مى‌باشد و از نظر موضوع شامل يك دوره مباحث به صورت پرسش و پاسخ مربوط به تاريخ علوم قرآن است كه معمولاً در کتاب‌هاى مربوط به آن به تفصيل مورد بررسى و تحقيق قرار مى‌گيرد. طبعاً در مقايسه با کتاب‌هاى جامعى كه در حوزه تاريخ و علوم قرآن وجود دارد نمى‌تواند ادعا كرد كه تمام نكات تاريخى و يا شاخه‌هاى و فروع علوم قرآنى در كتاب حاضر مورد توجه بوده باشد، امّا مى‌توان گفت كمتر مبحثى از مباحث اساسى تاريخ و علوم قرآنى است كه در اين كتاب سخنى پيرامون آن به ميان نرفته است. به طورى كه مى‌توان ادعا نمود كه اين كتاب در خصوص آشنايى با قرآن كريم، وضعيت تاريخى آن از نظر گردآورى و تدوين و نيز علوم مختلفى كه به تناسب قرآن به وجود آمده است، شناسنامه خوبى به دست مى‌دهد.
سئوالات طرح شده در هر فصل با يكديگر ارتباط مشخصى دارند، نويسنده تلاش كرده است تا در طرح مباحث كتاب از ورود به مطالب پيچيده و كاملاً تخصصى اجتناب كند و در هر مورد با رعايت اختصار، اطلاعات كلى و اساسى را مطرح كند. بدين جهت درك مطالب و استفاده از مباحث - به شرط رعايت نظم منطقى در مطالعه هر فصل - براى طبقات مختلف دشوار نخواهد بود. براى آشنايى عميق‌تر با برخى مباحث مراجعه به كتب علوم قرآنى و يا گذراندن برخى از دوره‌هاى تخصصى امرى ضرورى است.
گرچه كتاب حاضر به عنوان يك متن تخصصى در حوزه تاريخ و علوم قرآن تأليف نشده است اما در عين حال تلاش مؤلف بر آن بوده تا با مراجعه به معتبرترين کتاب‌هايى كه در زمين تاريخ و علوم قرآنى در شيعه و سنى نگاشته شده است، مطالب هر بخش را تحقيق نموده و به رشته تأليف در آورد به طورى كه علاقه‌مندان مى‌توانند با پيگيرى منابع اعلام شده در پاورقى صفحات، اطلاعات تخصّصى بيشترى در هر زمينه تحصيل نمايند.
تاريخ قرآنى بخشى از تاريخ اسلام به شمار مى‌رود و مطالب تاريخى با تكيه بر اسنادى نگارش مى‌يابد كه غالباً با الفاظ و مضامين گوناگونى روايت شده و بعضاً از قطعيت لازم برخوردار نمى‌باشند و بالطبع همين نكته اساس اختلاف برداشت‌ها و پيدايش نظرات مختلف را تشكيل مى‌دهد، اما در نگارش كتاب حاضر تلاش نويسنده بر آن بوده تا در درجه نخست به مطالب قطعى و متّفق بين شيعه و سنى پرداخته شود و در عين حال مباحث اختلافى به گونه‌اى مقايسه‌اى در پاورقى‌ها درج گردد، به اين ترتيب پرسش و پاسخ‌هاى متن كتاب و توضيح‌هاى مندرج در پاورقى به گونه‌اى است كه عقايد شيعه و سنى را در باب اطلاعات قرآنى منعكس می‌نماید.
گزارش محتوا
مطالب كتاب ازيك مقدمه و سه بخش به شرح زير تدوين شده است:
بخش مقدماتى؛
«جايگاه قرآن در روايات اسلامى» كه در آن با استفاده از منابع حديثى و تفسيرى شيعه و سنى به درج 52 روايت قرآنى اقدام شده است، بدون آنكه در زمين اين روايات پرسش و پاسخ خاصى طراحى شود.
بخش اول؛
«كلياتى درباره قرآن و تاريخ آن» كه شامل هفت فصل و در موضوعات: «نامها و عناوين قرآن»، «وحى و نزول قرآن»، «مبحث آيه در قرآن»، «مبحث سوره در قرآن»، «جمع و تدوين قرآن در دوره‌هاى مختلف» و «اصطلاح رسم الخط قرآن» مى‌باشد.
بخش دوم؛
«كلياتى درباره علوم قرآنى» كه در هفت فصل و در موضوعات: «قرائت و تجويد»، «اسباب نزول»، «ناسخ و منسوخ و عام و خاص»، «محكم و متشابه و تأويل و تنزيل»، «اعجاز قرآن»، «جامعيت و تحريف ناپذيرى قرآن» و «تفسير و ترجمه قرآن» تنظيم يافته است.
وضعيت كتاب
از سالهاى 1376 تا 1383 ه-.ش هشت بار توسط انتشارات كوير تهران به چاپ رسيده است.
فهرست مطالب در ابتداى كتاب آمده و در انتها فهرست مقالات، منابع و مآخذ می‌باشد كه شامل 54 كتاب طبق حروف الفبا و همراه با نام نويسنده، تاريخ و محل نشر آن آمده است.
معجم اصطلاحات، اصطلاحات به كار رفته در كتاب را بيان كرده است.
در پاورقى نيز به آدرس آيات و روايات، منابع كتاب، توضيح برخى لغات و اصطلاحات، نكات مورد نياز و برخى اختلاف اقوال اشاره شده است.