روزنامه خاطرات امین لشکر
| روزنامه خاطرات امین لشکر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | لشکر قهرمان، امین (نويسنده)
افشار، ایرج (به کوشش) دریاگشت، محمد رسول (به کوشش) |
| عنوان‌های دیگر | وقایع سالهای (1306-1307ق) |
| ناشر | اساطير |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1378 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | امین لشکر، قهرمان، 1244 - 1310ق. - خاطرات
ایران - تاریخ - قاجاریان، 1193 - 1344ق. سفر نامههای ایرانی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DSR 1391 /الف8ر9 |
روزنامه خاطرات امين لشكر، تألیف ميرزا قهرمان امين لشكر، به كوشش ايرج افشار و محمد رسول درياگشت تجديد چاپ شده است. كتاب به زبان فارسى به نقل وقايع سال‌هاى 1306ق و 1307ق حكومت ناصرالدين شاه قاجار و مسافرت به تبريز و سفر به تهران و اقامت در آن جا پرداخته است. اين اثر يكى از منابع اطلاعاتى از دوره قاجار و مناطق مورد اشاره شده، در آن زمان مى‌باشد.
ساختار
كتاب؛ شامل چهار بخش مى‌باشد:
بخش اول: الف): مقدمه‌اى از ايرج افشار.
ب): خاطرات توقف در تبريز (17 رجب 1306ق تا 26 محرم 1307).
بخش دوم: روزنامه سفر به طهران (27 محرم 1307ق تا 24 صفر 1307).
بخش سوم: دوره اقامت طهران (25 صفر 1307 تا 28 رجب 1307 قمرى).
بخش چهارم: فهرست اعلام (تاريخى، جغرافيايى، مدنى، خوردنى.ها و داروها، پوشاكها، مناصب و مشاغل، طوايف و دستجات).
مطالب كتاب به صورت روز شمار با ذكر نام و تاريخ روز در هر قسمت به ثبت رسيده است. كتاب با نثر دوره قاجار به رشته تحرير در آمده است.
گزارش محتوا
مطالب كتاب در چهار بخش بيان شده است. در بخش اول مقدمه و خاطرات مؤلف از توقف در تبريز مى‌باشد. بعد از اين كه به اردبيل تبعيد شده بود، در اين ايام آزاد و به خاطر داشن متعلقاتى در تبريز مقيم شد. وى كه دوران كودكى و ايام سربازى خود را در آذربايجان گذرانده بود، در تبريز دوستان و آشنايان زيادى داشت. اين دوران از 17 رجب 1306ق تا 28 رجب 1307 دوام داشت و پس از آن حادثه مهمى در زندگى او پيش آمد و آن تقارن ورود ناصرالدين شاه به تبريز از مسافرت فرنگستان(اروپا) بود. اين بخش از خاطرات به نقل خاطرات مؤلف در تبريز به مدت يك سال مى‌پردازد كه در خدمت اميرنظام بود تا اين كه مى‌بايست همراه وى جزو مستقلين ناصرالدين شاه باشد؛ ولى به علت كسالت با نوشتن نامه‌اى خدمت ايشان، از اين امر عذر خواست. امين لشكر هنگام ورود شاه به استقبال شاه رفت و اين توقف در تبريز و ديدار با شاه موجب دلجويى مجدد از وى شد و از او خواسته شد، به تهران برگردد و مشغول كار در دستگاه همايونى شود.
بخش دوم، به بيان وقايع و خاطرات مسافرت از تبريز به تهران بين روزهاى 27 محرم 1307ق تا 24 صفر 1307 مى‌پردازد. وى اخبارى از مكان‌هايى كه در حين سفر در ركاب ناصرالدين شاه در آنجا توقف شده و نوع پوشش و آب و هوا و غذاها و شهرهاى بين راه را در خاطرات خود نقل مى‌كند.
بخش سوم كتاب، به نقل وقايع روزهاى 25 صفر 1307ق تا 28 رجب 1307ق دوره ورود به تهران بعد از تبعيد و اقامت دوباره در اين شهر پردخته است. كه اخبار خوبى در مورد غذاهاى فرنگى(اروپايى)؛ مانند خورش فرنگى، نان فرنگى پزى، سوپ رشته فرنگى همچنين حكيم فرنگى به ما مى‌دهد. همچنين اطلاعاتى درباره نديم باشى، فتح‌الله خان شيبانى شاعر، محموديه شميران، بى‌پولى خودش، فرستادن يك پرتغال تحفه، اطلاعاتى مربوط به آداب سفر، طرز مداوا، تهى خوراك، وضع زنها.... در دوره ناصرى بيان مى‌كند.
وضعیت کتاب
روزنامه خاطرات اقامت در تبريز به خط ميرزا سميع گلپايگانى خوشنويس مى‌باشد. ميكروفيلم اين نسخه هم به شماره 2629 در كتابخانه مركزى و مركز اسناد دانشگاه تهران نگهدارى مى‌شود. اين كتاب براى اولين بار توسط ايرج افشار و آقاى محمد رسول دريا گشت در سال 1378ش به وسيله انتشارات اساطير در تهران به چاپ رسيد.
منابع مقاله
- متن و مقدمه كتاب
- پايگاه مجلات نور(نورمكس)- مقاله ميرزا قهرمان امين لشكر، حسين سعادت نورى، مجله وحيد، شماره هشتم،