درآمدی بر تاریخ قرآن (خرمشاهی)
| نام کتاب | درآمدی بر تاریخ قرآن |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | بل، ریچارد (نويسنده)
وات، ویلیام مونتگمری (بازنگري) خرمشاهی، بهاءالدین (مترجم) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BP 72 /و2د4 |
| موضوع | قرآن - تاریخ
قرآن - علوم قرآنی |
| ناشر | سازمان اوقات و امور خيريه |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1382 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | 11106 |
معرفى و ساختار كتاب:
«درآمدى بر تاريخ قرآن»تأليف ريچارد بل و ترجمه
بهاء الدين خرمشاهى كتابى است كه
پيرامون تاريخ قرآن نوشته شده است.مؤلف كه از
مستشرقان مى‌باشد در اين كتاب ديدگاههاى خود را دربارۀ تاريخ
قرآن بيان كرده است.وى مطالب را در يازده فصل آورده
كه خلاصۀ آنها به قرار زير مى‌باشد.
فصل اول:در زمينۀ تاريخى نزول قرآن بحث شده است
وى در اين رابطه اوضاع و احوال جهان را از يك طرف و اوضاع
عربستان را از طرف ديگر مورد بررسى قرار داده،زندگى بيابان
نشينى عربهاى عربستان و فعاليت‌هاى تجارى و اقتصادى آنها را
توضيح مى‌دهد.در ادامه شرح مختصرى از زندگى پيامبر(ص)
بيان مى‌نمايد.
فصل دوم:عنوان اين فصل«تجربۀ پيامبرى حضرت محمد(ص)»نام دارد
در ابتداى فصل اشاره به كسانى دارد كه نبوت آن حضرت
را انكار و قرآن را اساطير الاولين مى‌دانستند.
در ادامه وحى و نبوت را از ديدگاه قرآن بررسى
و واژۀ وحى را معنا نموده است.آنگاه مفاهيمى
كه در رسالت پيامبر(ص)نقش دارند همچون:رسول،نبى،مذكّر،
بشير،نذير،را توضيح داده است.
در پايان اين فصل،ثبت و كتابت قرآن مجيد در زمان پيامبر(ص)
بررسى شده است.وى در اين زمينه با بررسى نوشت‌افزارهاى
زمان پيامبر(ص)و گفت‌وگوى ايشان با جبرئيل در غار حرا
كه پس از نزول آيه اوّل سورۀ علق صورت گرفته،
و با توجه به معناى واژۀ«امّى»نتيجه مى‌گيرد كه حضرت محمد(ص)
هرگز كتاب مقدس را نخوانده است.از طرف ديگر در زمان
آن حضرت قرآن در اذهان مسلمانان حفظ و نگهدارى مى‌شد
و كتابت آن مربوط به بعد از وفات ايشان است.
فصل سوم:اختصاص دارد به جمع و تدوين قرآن كريم.
وى در ابتدا جمع قرآن در زمان ابو بكر را توضيح داده،آنگاه
وضعيت مصحف‌هاى پيش از مصحف عثمانى را بررسى كرده،نتيجه
مى‌گيرد اين مصاحف اختلاف زيادى با يكديگر نداشته،ترتيب سوره‌ها نيز مشخص نشده است.در ادامه مسالۀ كتابت قرآن را
با توجه به اصلاح خط و برطرف شدن نواقص آن توضيح داده است.
فصل چهارم:در اين فصل هيئت ظاهرى قرآن بحث شده است
در اين رابطه تقسيمات قرآن(جزء.حزب)را توضيح داده
آنگاه حروف مقطعه را بحث كرده سوره‌هايى كه داراى حروف مقطعه
هستند را از نظر طول آيات و تعداد آيات بررسى كرده،آنگاه
ديدگاه برخى از مستشرقان همچون«نولدكه»را دربارۀ معناى
حروف مقطعه ذكر كرده است.
فصل پنجم:مربوط است به ويژگى‌هاى سبك قرآنى.
كه در اين رابطه،يكى از وجوه اعجاز قرآن كه مربوط است به
چينش الفاظ در كنار يكديگر و فاصلۀ آيات با يكديگر،به صورت
مشروح توضيح داده شده است.وى با ارائه نمونه‌هايى از
كلمات موزون در قرآن(مخصوصا آيات سوره‌هاى آخر قرآن)
شگفتيهاى قرآن در اين زمينه را توضيح مى‌دهد در ادامه مثال‌ها
و تشبيهات و استعارات به كار رفته در قرآن را بيان كرده است
در پايان اين فصل به نقد و بررسى ديدگاه خاورشناسان دربارۀ زبان قرآن پرداخته،نظرات آنان دربارۀ وجود كلمات غير
عربى در قرآن را ذكر مى‌كند
فصل ششم:در اين فصل تدوين قرآن بحث شده است كه در
اين رابطه مباحثى همچون نظريۀ امكان نسخ و تجديد نظر در شكل
قرآن را مطرح و ديدگاههاى صاحب‌نظران را در اين‌باره بررسى
نموده است
فصل هفتم:مربوط است به تعيين زمان سوره‌هاى قرآن
وى در ابتدا ديدگاه مسلمانان دربارۀ زمان نزول سوره‌ها(كه كدام
مكى و كدام مدنى است)را ذكر،آنگاه آراء برخى از دانشمندان
همچون نولدكه را در اين زمينه آورده آن را مورد نقد و
بررسى قرار داده است
فصل هشتم:در اين فصل اسامى و اوصاف قرآن بررسى شده است
كه در اين زمينه كلماتى همچون:آيات،القرآن،الكتاب،تنزيل،ذكر
و الفرقان مورد بررسى قرار گرفته است
فصل نهم:آموزه‌هاى قرآن نام دارد كه در آن برخى
از معارف قرآن همچون وحدانيت خدا،نبوت،قيامت، دعا و نيايش،حج،زكات و...بصورت اجمالى با استفاده
از برخى آيات توضيح داده شده است.
فصل دهم:در اين فصل پژوهشهاى مسلمانان پيرامون قرآن
مورد بررسى قرار گرفته است كه در اين زمينه به تلاش
مسلمانان جهت تفسير قرآن و تفاسيرى كه نوشته شده
اشاره شده است
فصل يازدهم:مربوط است به پژوهشهاى شرق‌شناسان
دربارۀ قرآن كه در آن تلاش‌هايى كه مستشرقان دربارۀ
قرآن انجام داده‌اند مانند ترجمۀ قرآن به زبان‌هاى خارجى
و مقالاتى كه براى معرفى قرآن نوشته شده،اشاره نموده است.
ويژگى‌ها:
1-در مباحثى كه مطرح نموده ديدگاههاى مختلف را نقل
و مورد نقد و بررسى قرار داده است
2-در فصل اول براى توضيح و جايگاه وحى و نقش آن در
زندگى مسلمانان،اوضاع و احوال مردم عربستان و نحوۀ زندگى
آنها مورد بررسى قرار گرفته است.
3-در فصل پنجم برخى از ويژگيهاى مربوط به سبك قرآن در بيان
مطالب همچون استعاره،تشبيه و تمثيلات،به خوبى مورد بررسى
و توضيح داده شده است
4-مطالب كتاب ساده و روان است بطورى كه براى عموم
قرآن پژوهان قابل استفاده مى‌باشد و اين به علت ترجمۀ
متن كتاب است كه از طرف مترجم صورت گرفته است
5-اشكال عمدۀ اين كتاب فصل نهم(آموزه‌هاى قرآن)
است كه مباحث آن هيچ ربطى به تاريخ قرآن ندارد
و بيشتر جنبۀ درون قرآن دارد تا مباحث مربوط به
علوم قرآن كه مباحث بيرون قرآنى است
نسخه شناسى
كتاب يك جلد،به زبان فارسى و داراى 273 صفحه
با مشخصات زير مى‌باشد:
1-كاغذ:اعلاء
2-جلد:گالينگور
3-نوبت چاپ:اول
4-تاريخ انتشار:1382 ه ش
5-ناشر:مركز نشر ترجمۀ قرآن مجيد به زبان‌هاى خارجى
6-تيراژ:سه هزار نسخه
نام كتاب:ريچارد بل مؤلف:ريچارد بل
مترجم:بهاء الدين خرمشاهى
تصحيح و بازنگرى:مونتگمرى وات
پیوندها