لمحات في علوم القرآن و اتجاهات التفسير
لمحات في علوم القرآن و اتجاهات التفسير به قلم دكتر محمد بن لطفى الصباغ از جمله آثارى است كه در زمينۀ علوم قرآن به عنوان يك فن مدوّن به نگارش درآمده است.
| لمحات فی علوم القرآن و اتجاهات التفسیر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صباغ، محمد بن لطفی (نويسنده) |
| ناشر | المکتب الإسلامي |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1410 ق |
| چاپ | 3 |
| موضوع | تفسیر - تاریخ
قرآن - تفاسیر - کتابشناسیها قرآن - علوم قرآنی مفسران - سرگذشت‌نامه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 69/5 /ص2ل8 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
نويسنده در اين اثر به بررسى تاريخ قرآن كريم، وجه اعجاز آن، قرائات و علوم قرآنى و مهمترين روشهاى تفسيرى پرداخته است.
كتاب داراى دو بخش اصلى است:بخش اول:دربارۀ قرآن و علوم قرآنى است كه در آن به بررسى واژه «قرآن» و تعريف و توصيف آن، جاودانگى و خلود آن، نقش قرآن در بيان و انديشه، نامهاى قرآن، تعريف لغوى و اصطلاحى وحى، انواع وحى، آثار وحى بر پيامبر، نزول تدريجى قرآن(تنجيم)، تعريف اصطلاحى آيه و سوره در قرآن، ترتيب آيات و سوره‌هاى قرآنى، اعجاز قرآن، تاريخچۀ جمع و تدوين قرآن، علوم قرآن، سور مكى و مدنى؛ تعريف و ويژگى‌ها، تعريف محكم و متشابه و انواع هر يك، قرائات و شرائط قرائت صحيح، توضيحى پيرامون حروف هفتگانه، تاريخ قرائات و حكمت تعدد قرائات و...مى‌پردازد.
بخش دوم:تفسير و روشهاى تفسيرى، كه تفاوت تفسير و تأويل، اصول تفسير و دانشهايى كه در تفسير قرآن بدانها نياز است، تاريخچه تفسير، رويكردهاى تفسيرى(اعم از زبان‌شناختى، مأثور، تفسير به رأى، تفسير علمى) و رويكرد اصلاحى در دورۀ معاصر(محمد عبده، افغانى[اسدآبادى] و رشيد رضا) را مورد بررسى قرار مى‌دهد.
ويژگى‌ها:
- هيچ مطلب غامضى در اين كتاب وجود ندارد مگر اينكه مؤلف به توضيح آن پرداخته و براى خواننده آن را شرح داده است.از اين‌رو اين كتاب علاوه بر مفيد فايده بودنش در موضوع اصلى آن، فوائد لغوى و ادبى زيادى را نيز دربر دارد.
- نويسنده هرگاه مطلبى را از منبعى نقل مى‌كند جلد و صفحه آن مرجع را بطور دقيق يادآور مى‌شود.
- احاديث را مورد پژوهش قرار داده و درجه و مستند هر يك را بيان كرده است.
ساختار
كتاب داراى مقدمه‌اى از مؤلف و مقدمه از شيخ على طنطاوى و دو بخش ذيل مى‌باشد:
بخش اول: «في القرآن و علومه» که از سه باب تشكيل يافته است.
الباب الاول: «في القرآن» که داراى هفت فصل است.
الباب الثاني: «في تاريخ القرآن» و مشتمل بر چهار فصل است.
الباب الثالث: «في علوم القرآن» که سه فصل را در بر مى‌گيرد.
بخش دوم: «في التفسير و اتجاهاته» که ابواب سه گانۀ ذيل را دربر مى‌گيرد.
الباب الاول: «في اصول التفسير»
الباب الثاني: «في تاريخ التفسير» که داراى چهار باب است.
الباب الثالث: «في مناهج التفسير» که شش فصل را دربر مى‌گيرد.
خاتمه، مصادر و مراجع و فهرست موضوعات نيز در پايان كتاب آمده است.
نسخه‌شناسى
اين كتاب به قلم دكتر محمد بن لطفى الصبّاغ نگارش يافته و در قطع وزيرى با جلد گالينگور در 357 صفحه از سوی «المكتب الاسلامى» بيروت براى سومين بار در سال 1410 هجرى منتشر شده است.
منابع مقاله
- بهاءالدين خرمشاهى، دانشنامه قرآن، ج 2،1938
- مقدمه شيخ على طنطاوى
- مقدمه مؤلف