افضل‌الدین کرمانی، احمد
| نام | افضل‌الدین کرمانی، احمد بن حامد |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 652 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | عقد العلی للموقف الاعلی: قدیمیترین تاریخ مربوط به حوادث کرمان در عهد سلاجقه |
| کد مؤلف | AUTHORCODE4138AUTHORCODE |
افضل‌الدين کرمانى در اوايل قرن ششم در کرمان زاده شد، و پس از تحصيلات علوم رايج زمانه بهويژه تاريخ وجغرافيا بعنوان منشى وارد دربارهاى پسران طغرل شاه سلجوقى به نامهاى بهرامشاه و ارسلانشاه و تركانشاه شد. در زمان حمله غزان و سلطه آنان برکرمان، افضل‌الدين بعنوان طبيب و مسئول بيمارستان يزد و نيز بعنوان مورخ دربار ملك دينارغز به كار پرداخت. وى دربازگشت از سفر دور و دراز خود به کرمان کتاب العقد العلى للموقف الاعلى را ملك دينار هديه نمود. (584 ه.ق) بدايع الازمان في وقايع کرمان و نيز اعضات الى البدايع الازمان از ديگر کتابهاى اوست.
نام پدر افضل‌الدين کرمانى حامد بوده است. وى در اوايل قرن ششم به دنيا آمده است كودكى افضل‌الدين کرمانى معاصر با اواخر عهد بنى قاورد (اتابكان کرمان) و اوايل سلطه‌ى غزان بر کرمان بود افضل‌الدين کرمانى افشاء، در علوم ادبى و علوم عقلى، تاريخ، جغرافيا. زبان و شعر عربى مهارت داشت.
پايان دولت بنى قاصد و حمله غزان به رهبرى ملك دينار به کرمان مهمترين واقعه روزگار جوانى افضل‌الدين کرمانى بود.
مطالعه و ممارست در شعر فارسى و عربى از مشغوليت هاى افضل‌الدين کرمانى بوده است.
گويا افضل‌الدين کرمانى همسر و خانواده اى پرجمعيت داشته است چنانكه كثرت عيال و تقلب احوال را مانع از اين دانسته است كه جز کتاب ارزشمند عقد العلى هديه اى بهتر را به خدمت ملك دينار غزنبرده است
وى معاصر با ملك دينار غز و سپس كشمكش هاى حاكمان اتابك سعد بن زخلى (اتابك فارسى) و قطب‌الدين مبارز، امير شبانكاره و سلطان محمد خوارزمشاه براى سلطه برکرمان بوده و آثار خود را همين گيرودارها تألیف نموده است. و در آخرين قسم از اقسام پنجگانه کتاب عقد العلى شرحى از احوال خود آورده است. افضل‌الدين پس از پايان دوره محيى‌الدين طغرلشاه (551-563 ه.ق) و شروع انقلابات وفتنه‌هاى کرمان و بابروز اختلاف ميان پسران طغرلشاه يعنى بهرامشاه ارسلانشاه و تركان شاه به سبب سابقه آشنايى با امرا و رزاو اشراف، چند سال به منشى گرى و دبيرى دردرگاه آن اميران پرداخت. اما به سبب بروز آشوبها، کرمان را ترك كرد وبراى پيوستن به درگاه ملك طغرلشاه بن مويد آى ابه به خراسان رفت. وى درراه خراسان پنج سالى را دركوه بنان ماندومدتى نيزدر يزد متصدى امور بيمارستان يزد شد. اما با سامان گرفتن اوضاع درکرمان، گرچه طبابت و منشى گرى درديوان اتابك يزد به وى پيشنهاد شد. به خدمت ملك دينار درکرمان رفت و کتاب عقد العلى للوقف الاعلى را در صفر 548 ه.ق به نام وى كرد
افضل‌الدين کرمانى را بايد بعنوان يك مورخ محلى كه به وقايع خارج از زادگان خود نيز توجه داشته است به شمار آورد. وى در شيوه اى نگارشى به شيوه رشيد‌الدين فضل‌الله و ديگر نويسندگان عهد مغول رفته است.
آثار وى شامل: المضاف الى بدايع الازمان في وقايع کرمان، بدايع الازمان في وقايع کرمان، عقد العلى للموقف الاعلى مى باشد.