شرح فصول أبقراط
| نام کتاب | شرح فصول أبقراط |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | ابن نفیس، علی بن ابی‌حزم (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | R 126 /ب7ف60222* |
| موضوع | بقراط، 460؟ - 377؟ق. م. فصول - نقد و تفسیر
پزشکی باستانی پزشکی بالینی |
| ناشر | دار العلوم العربيه |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1408 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE12594AUTOMATIONCODE |
شرح فصول أبقراط شرح ابن نفيس بر كتاب مشهور فصول تأليف حكيم مشهور يونانى بقراط است. كتاب فصول از مهم‌ترين نگاشته‌هاى طبى است، از اين‌رو مورد توجه بسيارى از پزشکان قرار گرفت و شروح متعددى پيرامون آن نگاشته شده است. از جمله مهم‌ترين و مشهورترين اين شروح، شرح ابن نفيس است و چنان‌كه از خلال اين كتاب فهميده مى‌شود، ابن نفيس اين كتاب را براى شاگردانش و به انگيزه تدريس تأليف نموده است.
ساختار
فصول و ابواب اين شرح؛ همانند فصول است، يعنى چنان‌چه فصول داراى هفت مقاله است، ابن نفيس هم اين شرح را در هفت مقاله نگاشته است.
شيوه نگارش اين شرح به سبك «قال اقول» است؛ يعنى ابن نفيس ابتدا تكه‌اى از كلام بقراط را نقل مى‌كند و سپس آن را شرح مى‌كند و به همين ترتيب تمام كتاب فصول را كلمه به كلمه شرح مى‌دهد.
اين اثر هر چند به عنوان شرح فصول نگاشته شده، ولى ابن نفيس تنها به توضيح فصول اكتفاء ننموده، بلكه گاه كلمات بقراط را نقد نموده است.
گزارش محتوا
ابن نفيس در نگارش اين اثر از بسيارى از تأليفات بقراط همانند معالجات بقراطيه، كتاب الاسباب و العلامات، كتاب تدبير الامراض الحادة و بسيارى ديگر از كتب مهم طبى مانند كتب جالینوس و قانون ابن سينا بهره برده است.
علاوه بر اين -چنان كه گفتيم- تنها به توضيح و شرح بسنده نمى‌كند، بلكه شرح او همراه با نقد است. البته در نقد، جانب انصاف را رعايت مى‌كند و خلاف ادب سخن نمى‌گويد، از اين‌رو هنگام نقد بيشتر مى‌گويد: «نظر من چنين است»، «بهتر چنين است»، «سزاوارتر بود».
وضعيت كتاب
اين كتاب به دفعات مكرر چاپ و منتشر شده است. چاپ مورد استفاده، به همت يوسف زيدان و ماهر عبدالقادر محمدعلى بر اساس پنج نسخه خطى (دو نسخه از فصول و سه نسخه از شرح ابن نفيس) تصحيح و در سال 2008م در مصر منتشر شده است.
مصحح اين اثر علاوه بر نگارش مقدمه‌اى درباره زندگى و آثار بقراط و ابن نفيس و شيوه تصحيح اين اثر، فهرستى براى مفردات و مصطلحاتى كه در متن كتاب آمده ترتيب داده است.
پاورقى‌هاى اين اثر نيز بيشتر به اختلاف نسخ و گاه به توضيح عبارت يا اصطلاحى كه در متن كتاب آمده اختصاص يافته است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب