شرح اشارات و تنبیهات (نمط سوم)
| نام کتاب | شرح اشارات و تنبیهات |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | الاشارات و التنبيهات. شرح
نمط سوم، در باب نفس |
| پدیدآورندگان | سعادت مصطفوي، حسن (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BBR 415 /م6ش4 |
| موضوع | ابن سينا، حسين بن عبد الله، 370 - 428ق. الاشارات و التنبيهات - نقد و تفسير
عرفان - متون قديمي تا قرن 14 فلسفه اسلامي - متون قديمي تا قرن 14 ما بعد الطبيعه - متون قديمي تا قرن 14 منطق - متون قديمي تا قرن 14 |
| ناشر | دانشگاه امام صادق (ع) |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | مجلد1: 1387ش , |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE18029AUTOMATIONCODE |
شرح اشارات و تنبیهات، شرح فارسی آیتالله سیدحسن مصطفوی، بر نمط سوم «الإشارات و التنبيهات» ابن سیناست.
اصل این کتاب، حاصل درسهایی است که آیتالله سیدحسن مصطفوی، در دانشگاه امام صادق(ع) تدریس کرده است. در همان زمان، قسمتی از مباحث آن توسط یکی از شاگردان ایشان تحریر شده و توسط مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق(ع) برای استفاده دانشجویان این دانشگاه منتشر شده است. وی در سالهای اخیر تصمیم گرفت که مجموعه کامل شرح نمط سوم کتاب اشارات و تنبیهات را برای استفاده علاقهمندان و دوستداران مباحث فلسفی به چاپ رساند. کتاب حاضر، مباحث پیادهشده از نوار درسهای ایشان است که پس از نگارش کامل متن، توسط شارح، بازبینی و اصلاحات مختصری در آن اعمال شده است[۱].
بهمناسبت انتشار این کتاب، استاد ارجمند، رساله مختصری نیز درباره برخی مسائل مهم علم النفس به نگارش درآورده که در این کتاب با عنوان «پیشگفتار» ملاحظه میشود. کسانی که برای اولین بار به مطالعه مباحث نفس میپردازند و از این کتاب بهعنوان خودآموز استفاده میکنند، اگر ابتدا اصل کتاب را بخوانند و سپس به مطالعه پیشگفتار روی آورند، بهره بیشتری نصیبشان خواهد شد[۲].
نکاتی درباره کتاب
- با توجه به اینکه این کتاب، یک کتاب حکمی و فلسفی است، سعی شده تا از مطالب غیر فلسفی، اعم از مضامین دینی (قرآنی و روایی) و ذوقیات عرفانی در آن استفاده نشود و برای تأیید و تثبیت مطالب، صرفاً از مباحث فلسفی کمک گرفته شده است. این مطلب بدین معنا نیست که مسائل و قواعد فلسفی، با مضامین دینی و عرفانی تطابق ندارند، بلکه بدین دلیل است که آمیزش مطالب علوم به یکدیگر امری پسندیده نیست؛ زیرا در هر علمی، باید طبق مبادی تصوری و تصدیقی همان علم، به اثبات یا نفی مسائل پرداخت.
- چون متن کتاب اشارات و تنبیهات، از افادات شیخالرئیس است، در شرح این متن و حتی در پیشگفتار، سعی شده است تا فقط از سخنان و افادات ابن سینا استفاده شود؛ لذا اگر برخی از مطالب، چه در متن یا شرح و یا پیشگفتار، با توجه به سایر مکاتب فلسفی مورد اشکال است یا از قوت کامل برخوردار نیست، نباید بر نویسنده ایراد گرفت. به همین دلیل، نباید گمان شود که همه آنچه نوشته شده است، برای خود نویسنده مبرهن میباشد و نقدپذیر نیست، بلکه همان گونه که گفته شد، سعی بر این بوده است تا نظرات ابن سینا، بدون هیچگونه نقد و جرحی نسبت به آنها، بر طبق مبانی خودش تقریر شود.
- چون اثبات جوهریت نفس و ابطال عرضیت آن از مهمترین مباحث و مبنای اثبات تجرد و بقای نفس است، لذا شارح در ابتدا بحثی کوتاه را درباره جوهر، عرض و اقسام آن بیان کرده است، سپس بهاختصار اقسام اعراض و جواهر را معرفی کرده و در ادامه موضوع چیستی نفس ناطقه را مطرح کرده و به دلیل هماهنگی میان مطالب پیشگفتار و شرح متن و نیز به دلیل اینکه سخنان دیگران در این باب چیزی بیش از سخنان ابن سینا نیست، بر دیدگاه ابن سینا متمرکز شده است. درباره حقیقت نفس نیز به دو نظریه مطرح اشاره شده و دیدگاه ابن سینا مبنی بر اینکه نفس جوهری است مجرد از ماده و عوارض، توضیح داده شده است[۳].
شیوه نگارش شرح بدین صورت است که بخشی از متن کتاب اشارات و تنبیهات بر اساس نسخه تصحیحشده آقای زارعی نقل و سپس در ذیل آن شرح عبارات ابن سینا ذکر شده است. گاه توضیحات برخی الفاظ یا عبارات در قالب پاورقی ارائه شده است.
فهرست مطالب اجمالی در ابتدا و فهرست تفصیلی در انتهای کتاب ذکر شده است. واژگان کلیدی مبحث نفس و عناوین کتب و اسامی اشخاص نیز در انتهای اثر آمده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه ویراستار و پیشگفتار.