الگو:صفحهٔ اصلی/مقالهٔ برگزیده دوم
ملاهادی سبزواری(۱۲۱۲-۱۲۸۹ق)، ملقب به أسرار، فقیه، عارف، شاعر و فیلسوف مشهور دوران قاجاریه است. «منظومه سبزواری» و «اسرار الحكم» از جمله آثار اوست.
او در سال 1212 ق در سبزوار متولد شد و تحصيلات ابتدايى، صرف و نحو را از 7 - 8 سالگى شروع نمود. بعد از فوت پدر در سن 10 سالگى نزد پسر عمه‌اش حاج ملا حسين سبزوارى اقامت كرد.
مهم‌ترين دورۀ حيات علمى وى، 27 سال آخر عمرش بود كه در سبزوار حوزۀ بزرگ و گرمى را ايجاد كرد و با وجود حوزه‌هاى پر رونق اصفهان و تهران، دانش پژوهان از سراسر ايران به سويش مى‌شتافتند تا از محضرش استفاده كنند.
از اسامى شاگردان او معلوم مى‌شود كه حتى بزرگان نيز براى كسب علم به محضرش مى‌آمدند و بسيارى از محققين مشكلات علمى خويش را از طريق مكاتبه با ايشان حل مى‌نمودند.
شهرت حكيم سبزوارى در زمينۀ شرح و بسط و تنظيم افكار صدر المتألهين است و مكتب فلسفى او همان مكتب صدر المتألهين كه بين چهار مشرب دينى، اشراقى، عرفانى و مشاء در تفكر اسلامى را جمع نموده است و هر كدام را توضيح و تبيين كنندۀ ديگرى مى‌داند و معتقد است اگر بواسطۀ برهان بر مرز صحيح قدم بگذاريم، به آنچه عارفان شهود كرده و در دين بر آن تأكيد شده است خواهيم رسيد.
البته در شيوۀ سبزوارى تفاوت‌هايى نيز با صدر المتألهين ديده مى‌شود. او بيشتر به فلسفۀ اشراق و تصوف گرايش دارد تا برهان و لذا عناصر عرفانى در مكتب حكيم سبزوارى شرح و بسط بيشترى يافته است.
او عرفان و حكمت را در محدودۀ شرع پذيرفته است كه حداقل نبايد تغايرى با مبانى شرعى داشته باشند و از اين رو در مسألۀ دوام عذاب مخلدين در آتش، بر خلاف ابن عربى و بعضى ديگر همان طور كه آيات قرآن كريم بر آن تأكيد دارد معتقد به خلود در آتش و دوام عذاب اهل نار گرديد.
يكى از خصوصيات مكتب علمى مرحوم سبزوارى توأم نمودن بحث نظرى با عمل است. او معتقد بود كه انسان براى دريافت حقايق علاوه بر بحث، نياز به سير و سلوك دارد و خود يكى از عاملان به اين نظريه بوده و علم و عمل را توأم نموده است.