در ثمین ترجمه كشف الیقین علامه حلی
| در ثمين ترجمه کشف اليقين علامه حلي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حلی، حسن بن یوسف (نويسنده)
شهرستاني موسوي، محمد باقر بن ابوالفتح (مترجم) اوجبي، علی (مصحح) محقق، مهدي (مقدمه‌نويس) |
| عنوان‌های دیگر | کشف اليقين. فارسی |
| ناشر | دانشگاه تهران |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | 1383ش |
| موضوع | علي بن ابي طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - خطبهها |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BP 37/34 /ع8 ک5041 1383 |
در ثمین ترجمه كشف الیقین علامه حلی ، اثر محمدباقر شهرستانی موسوی (قرن ۱۱)، با تحقیق علی اوجبی و زیر نظر مهدی محقق در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی دانشگاه تهران و مرکز بین‌المللی گفتگوی تمدن‌ها در سال ۱۳۸۳ش، چاپ شده است.
علامه حلی از علمایی است که در بسیاری از زمینه‌های علوم اسلامی دست به قلم شده است. یکی از کتاب‌های علامه در دفاع از امیرالمؤمنین (ع)، کتاب «كشف اليقين في فضائل أميرالمؤمنین» است.
این اثر، به دلیل ایجاز، نثر روان، تبویب و فصل‌بندی شایسته و بهره بردن از مهم‌ترین منابع روایی عامه، از شاهکارهای آثار کلامی در حوزه مناقب‌نویسی و امام‌شناسی بشمار می‌آید [۱].
علامه این کتاب را به امر سلطان محمد خدابنده (اولجایتو) نوشته و گفته که آن کتاب را به‌صورت مختصر در فضائل امیرالمؤمنین (ع) نگاشته است [۲].
انگیزه مترجم
آقای علی اوجبی ، انگیزه مترجم را چنین بیان نموده است: «آن‌گونه که در مقدمه کتاب آمده، مترجم مدت‌ها در پی این بوده برای استحکام باورهای دینی اثری بنگارد که مزین به اخبار و احادیث باشد؛ تااینکه به این حدیث نبوی برمی‌خورد که: «... هرکس یکی از فضایل حضرت علی را بنگارد و بدان باور داشته باشد تا زمانی که آن نوشته وجود دارد، فرشتگان برای او استغفار خواهند کرد...»... و چون کتاب كشف اليقين را در این باب، کتابیشامل و بر تمامی آثار مشابه فائق می‌بابد، از تألیف اثری نو منصرف و به ترجمه آن مایل و شایق می‌شود و آن را به پیشگاه سلطان سلیمان صفوی پیشکش می‌کند [۳].
روش تصحیح و تحقیق
مصحح محترم جناب آقای علی اوجبی ، در سال 1374ش، تصویری از نسخه این اثر به شماره 7565 متعلق به کتابخانه عمومی آیت‌الله مرعشی به خط نستعلیق و با حواشی شکسته نستعلیق به دست آورد. ایشان بازنویسی و مراحل اولیه تحقیق را بر اساس همان دست‌نوشت انجام داد [۴].
ایشان رموزی را در پاورقی‌ها آورده که خود درباره آنها چنین می‌گوید: در پاورقی‌ها رمز «س» نشانگر نسخه اساس و «ک» بیانگر عبارات آخرین چاپ و متن عربی كشف اليقين است.
برخی از کارهایی که مصحح در این کتاب انجام داده به شرح ذیل می‌باشد: رسم‌الخط نسخه اساس، اندکی با شیوه امروزی متفاوت است، مانند: نگارش «گ» به شکل «ک»؛ اتصال «ب» و «بی» به کلمات بعد، مانند ببارقه، بیهمال؛ عدم ذکر «هاء» جمع در مواردی که واژه منتهی به هاء باشد، مانند: خانهای = خانه‌های. ازاین‌رو، مصحح موارد یادشده را به شکل امروزین تبدیل کرده است.
در نسخه اساس واژه «ابو» در ابتدای اسامی اعلام، بیشتر به حالت «ابی» ثبت شده بود که اصلاح شد [۵].
مصحح می‌گوید: افزوده‌های مترجم به متن، گاه با واژه «یعنی» مشخص شده بود و گاه چنین نبود؛ ازاین‌رو، تمامی افزوده‌های وی داخل علامت < > قرار گرفته است.
منابع روایات استخراج و به ضمیمه برخی توضیحات ضروری نگارنده در قسمت پایانی کتاب تحت عنوان تعلیقات و حواشی درج گردید. ازاین‌رو شماره‌های داخل دو قلاب ] [ در متن، بیانگر شماره تعلیقه در بخش پایانی است.
ذکر این نکته ضروری است که در استخراج منابع روایات با استفاده از لوح فشرده «المعجم الفقهي» تلاش شده بیشتر به منابع اهل سنت ارجاع داده شود. نیز در مواردی که منابع بی‌شمار بوده، به ذکر برخی بسنده شده است [۶].
روش ترجمه
مترجم در برخی از موارد در ابتدا قسمتی از متن کتاب را آورده و به دنبال آن ترجمه آن را ذکر کرده است و در بسیاری از موارد فقط به ترجمه اکتفا نموده است. ترجمه حاضر چون مربوط به عصر حاضر نمی‌باشد و مربوط به قرن یازدهم هجری است، از سلاست و روانی چندانی برخوردار نیست. در بخشی از ترجمه می‌خوانیم: «از جمله آنکه آن حضرت – صلوات الله عليه - روزی خطبه می‌کرد مردم را. فرمود که: «بپرسید از من پیش از آنکه مرا نیابید. به خدا قسم که نمی‌پرسید از گروهی که گمراه می‌کنند گروهی را و گروهی را که راهنمایی می‌کنند گروهی را، مگر آنکه خبر می‌دهم به شما از ناعق و سایق ایشان تا روز قیامت» [۷].
مترجم در مواری که روایت دارای ابهامی باشد و خواننده منظور روایت را به‌درستی متوجه نشود، توضیحاتی را می‌افزاید؛ مثلا در ادامه ترجمه قبل می‌گوید: <یعنی: نمی‌پرسید از ائمه ضلالت و اتباع ایشان و از ائمه هدایت و اشیاع ایشان تا روز قیامت، مگر آنکه خبر می‌دهم از ایشان و از پیشوایان ایشان...> [۸].
در ابتدای کتاب، فهرست محتویات و مقدماتی از مصحح - حاوی زندگی‌نامه علامه حلی و شیوه تصحیح کتاب – و مترجم – حاوی انگیزه تألیف و جایگاه کتاب – آمده و در پایان کتاب، نمایه‌ها و چند تصویر از نسخه اساس آمده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.