رسالة في الترتب (للشيرازي)
| نام کتاب | رسالة في الترتب |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | وحیدی همدانی، علی‌اکبر بن محمدباقر (محقق)
شیرازی، عبدالله (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 166/6 /و3ر5 |
| موضوع | ترتب (اصول فقه) |
| ناشر | مطبعة الغری الحديثة |
| مکان نشر | نجف اشرف - عراق |
| سال نشر | 1378 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE13028AUTOMATIONCODE |
معرّفى اجمالى
«رسالة فى الترتّب»، به زبان عربى، تقريرات درس اصول آیت‌الله سيد عبدالله شيرازى است كه توسط على اكبر بن محمد باقر وحيد همدانى به نگارش درآمده است.
ساختار
مؤلف، نخست، مقدماتى پنج‌گانه را مطرح كرده، سپس وارد مباحث اصلى شده و ادله قائلين و نافين را آورده و آنها را مورد نقد و بررسى قرار داده است.
گزارش محتوا
يكى از مباحث مهم اصولى، بحث پيرامون ترتب است؛ ترتب در لغت، به معناى توقف چيزى بر ديگرى است و در اصطلاح، اجتماع دو حكم فعلى است در يك يا دو موضوع در زمان واحد؛ به‌گونه‌اى كه امتثال هر دو مقدور نباشد، در حالى كه يكى از آن دو، مطلق و ديگرى، مشروط به عصيان حكم مطلق يا مشروط به بناى مكلف بر عصيان حكم مطلق باشد.
مؤلف، نخست محل نزاع را چنين تبيين كرده است:
هر گاه دو امر كه يكى اهم و ديگرى مهم است و در يك زمان اتفاقا اجتماع نموده‌اند با هم تزاحم نمايند، آيا در ظرف عصيان اهم، خطاب مهم در حق مكلف فعلى است تا در نتيجه به جا آوردن آن(اگر عبادت باشد) به قصد امرش، مجزى باشد يا خير؟ قائلين به صحت ترتب مى‌گويند: هيچ مانع عقلى وجود ندارد كه امر اهم، به‌طور مطلق فعلى باشد و امر مهم، فعليتش، معلق به عصيان اهم باشد و فرقى هم نمى‌كند كه تعليق فعليت آن، به‌عنوان شرط متقدم باشد يا مقارن يا متأخر.
سپس اين مقدمات پنج‌گانه را مفصلا تشريح كرده است:
منشأ محاليت و تضاد در مقام امتثال؛
اختلاف در مورد اينكه واجب مشروط پس از حصول شرطش مطلق مى‌شود يا خير؛
معانى گوناگون واجب مضيق؛
حالات مختلف صدور احكام از جهت اطلاق و تقييد؛
اقسام گوناگونى كه دخيل در مقصودند.
وى، در ادامه، به طرح مباحثى با عناوين «فى الاستدلال بعدم صحة الترتب»، «فى رد اشكالات النايينى بناء على لزوم الترتب الجمع بين الضدين»، «فى ان القائلين بعدم الترتب ليسوا ملتزمين بامكان الجمع بين الضدين»، «فى محالية الترتب للزومه طلب الجمع بين الضدين»، «فى بيان فعلية الخطابين عند الاتيان بالمهم»، «فى الاستدلال بصحة الترتب و رده»، «فى الاستشهاد على الفروعات الفقهية لتصحيح الترتب»، «فى رد الفروعات المستشهدة بصحة الترتب» و... پرداخته است.
منابع
مقدمه و متن كتاب.