۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'فخر رازى' به 'فخر رازى'
جز (جایگزینی متن - 'ارسطو' به 'ارسطو') |
جز (جایگزینی متن - 'فخر رازى' به 'فخر رازى') |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
فخرالدين رازى تقريبا آخرين شخصيت بزرگى است كه وى را حامى كلام اشعرى دانسته‌اند. | فخرالدين رازى تقريبا آخرين شخصيت بزرگى است كه وى را حامى كلام اشعرى دانسته‌اند. | ||
وى در كتاب‌هاى شرح اشارات، المحصّل و بسيارى از آثار كلامى - فلسفى خود به نقد [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] و ديگر مشائيان پرداخت. تلاش گسترده، اما پراكندۀ فخر رازى به گستردگى كلام اشعرى منجر شد و مطالب زيادى از نگرش‌هاى فلسفى را در كلام اشعرى وارد ساخت. | وى در كتاب‌هاى شرح اشارات، المحصّل و بسيارى از آثار كلامى - فلسفى خود به نقد [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] و ديگر مشائيان پرداخت. تلاش گسترده، اما پراكندۀ [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] به گستردگى كلام اشعرى منجر شد و مطالب زيادى از نگرش‌هاى فلسفى را در كلام اشعرى وارد ساخت. | ||
==ساختار و گزارش محتوا:== | ==ساختار و گزارش محتوا:== | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
و بخش چهارم، به مباحثى از قبيل نبوت و معاد اختصاص يافته است. | و بخش چهارم، به مباحثى از قبيل نبوت و معاد اختصاص يافته است. | ||
نگرش‌ها و روش‌هاى فلسفى فخر رازى به دليل آن كه وى كمتر نگاه اثباتى به مسائل فلسفه داشت، هيچ گاه به تمركزى دست نيافت و براى تفكر كلامى وى هسته‌اى مركزى به وجود نياورد. تنها كتاب مهم او كه مى‌توان گفت با هدف ترتيب دادن مباحث كلامى و ايجاد نظمى منطقى در مطالب كلام اشعرى تأليف شده، كتاب المحصّل است. بررسى اين كتاب ميزان تأثير آن در كتب كلامى بعدى يا تنظيم كلام اسلامى بر مبناى نگرش فلسفى را نشان مى‌دهد و به ما مى‌گويد كه آيا چنان كه برخى گمان كرده‌اند، مى‌توان المحصل را پايگاه كلام فلسفى دانست يا نه؟ | نگرش‌ها و روش‌هاى فلسفى [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] به دليل آن كه وى كمتر نگاه اثباتى به مسائل فلسفه داشت، هيچ گاه به تمركزى دست نيافت و براى تفكر كلامى وى هسته‌اى مركزى به وجود نياورد. تنها كتاب مهم او كه مى‌توان گفت با هدف ترتيب دادن مباحث كلامى و ايجاد نظمى منطقى در مطالب كلام اشعرى تأليف شده، كتاب المحصّل است. بررسى اين كتاب ميزان تأثير آن در كتب كلامى بعدى يا تنظيم كلام اسلامى بر مبناى نگرش فلسفى را نشان مى‌دهد و به ما مى‌گويد كه آيا چنان كه برخى گمان كرده‌اند، مى‌توان المحصل را پايگاه كلام فلسفى دانست يا نه؟ | ||
«المحصل» چنانچه از نامش پيداست، اولا ما حصل انديشه‌هاى فخر رازى و ثانيا نتيجۀ و محصول آراء و انديشه‌هاى فلاسفه و متكلمان متقدم و متأخر مى‌باشد. البته بسيارى از ديدگاه‌هايى‌كه فخر رازى در المحصل ارائه كرده است، گذشتگان بدان پرداخته‌اند؛ اما رازى در ايضاح و شرح و بيان آنها به نكات تازه‌اى اشاره مى‌كند. اين كتاب؛ شامل فلسفۀ مشائى از [[ارسطو]] تا [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] است و به مناقشۀ در واجب الوجود و ممكن الوجود بودن عالم پرداخته است. | «المحصل» چنانچه از نامش پيداست، اولا ما حصل انديشه‌هاى [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] و ثانيا نتيجۀ و محصول آراء و انديشه‌هاى فلاسفه و متكلمان متقدم و متأخر مى‌باشد. البته بسيارى از ديدگاه‌هايى‌كه [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] در المحصل ارائه كرده است، گذشتگان بدان پرداخته‌اند؛ اما رازى در ايضاح و شرح و بيان آنها به نكات تازه‌اى اشاره مى‌كند. اين كتاب؛ شامل فلسفۀ مشائى از [[ارسطو]] تا [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] است و به مناقشۀ در واجب الوجود و ممكن الوجود بودن عالم پرداخته است. | ||
وى در نزاع فيما بين متكلمان و فيلسوفان در اثبات وجود خداوند كه گروه اول دربارۀ آن به حدوث عالم و دستۀ دوم به امكان آن استناد جسته‌اند، بين اين دو ديدگاه، به ديدگاه فلاسفه تمايل پيدا كرده مى‌گويد: «علة الحاجة الى المؤثر لما سبق الامكان لا الحدوث». | وى در نزاع فيما بين متكلمان و فيلسوفان در اثبات وجود خداوند كه گروه اول دربارۀ آن به حدوث عالم و دستۀ دوم به امكان آن استناد جسته‌اند، بين اين دو ديدگاه، به ديدگاه فلاسفه تمايل پيدا كرده مى‌گويد: «علة الحاجة الى المؤثر لما سبق الامكان لا الحدوث». | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
المحصل داراى شروح متعددى است كه از آن ميان به معرفى چهار شرح ذيل بسنده مى‌شود: | المحصل داراى شروح متعددى است كه از آن ميان به معرفى چهار شرح ذيل بسنده مى‌شود: | ||
1-شرحى ناقص بر المحصل، نوشتۀ شاگرد فخر | 1-شرحى ناقص بر المحصل، نوشتۀ شاگرد [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]]؛ قطب الدين ابواسحاق ابراهيم بن على محمد السلمى. | ||
2-شرح عزالدين عبدالحميد بن هبة اللّه بن ابى الحديد. | 2-شرح عزالدين عبدالحميد بن هبة اللّه بن ابى الحديد. | ||