۱۴۴٬۹۵۵
ویرایش
لطائف أخبار الأول فيمن تصرف في مصر من أرباب الدول (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۷ ژانویهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۲۳:۲۹
، ۱۷ ژانویهجایگزینی متن - 'تاسيس' به 'تأسیس'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'لطائف (ابهام زدایی)' به 'لطائف (ابهامزدایی)') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'تاسيس' به 'تأسیس') |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
'''لطائف أخبار الأول فيمن تصرف في مصر من أرباب الدول''' اثر [[اسحاقی منوفی، محمد عبدالمعطی|محمد بن عبدالمعطى بن ابى الفتح بن احمد بن عبدالغنى بن على اسحاقى]] (متوفاى 1032 ق) مىباشد. | '''لطائف أخبار الأول فيمن تصرف في مصر من أرباب الدول''' اثر [[اسحاقی منوفی، محمد عبدالمعطی|محمد بن عبدالمعطى بن ابى الفتح بن احمد بن عبدالغنى بن على اسحاقى]] (متوفاى 1032 ق) مىباشد. | ||
مورخان مسلمان در تدوين و تنظيم متون تاريخى شيوههاى گوناگونى از قبيل حديثى خبرى، طبقاتى و تبار شناختى در پيش گرفتهاند. يكى ديگر از اين شيوهها، تاريخنگارى محلّى است. در جهان اسلام تاريخهاى محلّى بسيارى با صبغه علمى و دينى يا سياسى تدوين شده است. اين كتب معمولاً مشتمل است بر پيش گفتارى درباره تاريخ احداث شهر و فتح آن به دست مسلمانان رواياتى در فضيلت شهر، محلهها و | مورخان مسلمان در تدوين و تنظيم متون تاريخى شيوههاى گوناگونى از قبيل حديثى خبرى، طبقاتى و تبار شناختى در پيش گرفتهاند. يكى ديگر از اين شيوهها، تاريخنگارى محلّى است. در جهان اسلام تاريخهاى محلّى بسيارى با صبغه علمى و دينى يا سياسى تدوين شده است. اين كتب معمولاً مشتمل است بر پيش گفتارى درباره تاريخ احداث شهر و فتح آن به دست مسلمانان رواياتى در فضيلت شهر، محلهها و تأسیسات شهر در پيش و پس از اسلام؛ ولى به تدريج تاريخهاى محلّى جنبه عام يافت و علاوه بر تراجم رجال حديث و روايت، تراجم ديگر بزرگان و مشاهير را نيز در برگرفت كه آن نوعى تاريخهاى وقايع نگاشتى، مبتنى بر دوران حكومت خلفاء و سلاطين مىباشد. در تاريخهاى دودمانى كه پس از زوال قدرت مركزى خلافت اسلامى تألیف شد، دوران حكومت حاكمان به عنوان تنها اصل تنظيم مطالب به كار رفت. اثر حاضر هم به اين شيوه تدوين شده است. اين اثر ضمن مراعات ترتيب حكومت حاكمان به شيوه فرهنگنامهاى تدوين شده و سراسر كتاب به شرح حال حاكمان و سلاطين كه از زمان فتح اسلامى تا 1031ق در مصر روزگار حكومت مصطفى اوّل كه تقريباً زمان فوت مؤلف مىباشد، میپردازد. در شرح شخصيتها به اجمال سخن گفته شده و بطور كامل به شرح احوال آنان پرداخته نشده و بيشتر به ذكر زمان خلافت، مدت حكومت و بعضى از حوادث تاريخى كه در زمان حكومت آنها به وقوع پيوسته كه شامل موضوعات مختلفى از جمله ادبى، جغرافيايى، اجتماعى و... مىباشند، میپردازد و در پايان اثرى كه آن حادثه برجاى گذاشته و خواننده از آن مىتواند، بهره بردارى نمايد، با لفظ «فائده» مىآيد و در مواردى هم ذكرى از طرائف و عجائب و نصايح در اثر ديده مىشود. | ||
در اين اثر به منابع و مراجع متنوعى تكيه شده است؛ مثل «المواعظ و الاعتبار بذكر الخطط و الآثار» [[مقریزی، احمد بن علی|تقىالدين مقريزى]]، «حسن المحاضرة فى اخبار مصر و القاهره» و يكسف الصلصلة فى وصف الزلزلة هر دو از [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر|جلالالدين سيوطى]]، «الكواكب الدريّة فى مدح خيّر البريّه» معروف به قصيدة البردة از شرفالدين بوصيرى، تاريخ مدينة الدمشق ابن عساكر، مروجالذهب و معادن الجوهر ابوالحسن على بن حسن مسعودى، «الانس الجليل بتاريخ القدس و الخليل» مجيرالدين حنبلى، «الانسان الكامل فى معرفة الاواخر والاوائل» [[جیلانی، عبدالکریم بن ابراهیم|عبدالكريم جيلى]]، «حياة الحيوان» محمد كمالالدين دميرى، «[[ربيع الأبرار و نصوص الأخبار|ربيع الابرار]] و فصوصى الاخبار» [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]]، «خريدة القصر و مزيدة العصر» عماد اصفهانى، «زهر الآداب و ثمرة الالباب» ابواسحاق ابراهيم بن على حصرى قيروانى، «لطائف المعارف» عبدالرحمن بن رجب حنبلى، تفسير بيضاوى و ديگر كتب مرجع. | در اين اثر به منابع و مراجع متنوعى تكيه شده است؛ مثل «المواعظ و الاعتبار بذكر الخطط و الآثار» [[مقریزی، احمد بن علی|تقىالدين مقريزى]]، «حسن المحاضرة فى اخبار مصر و القاهره» و يكسف الصلصلة فى وصف الزلزلة هر دو از [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر|جلالالدين سيوطى]]، «الكواكب الدريّة فى مدح خيّر البريّه» معروف به قصيدة البردة از شرفالدين بوصيرى، تاريخ مدينة الدمشق ابن عساكر، مروجالذهب و معادن الجوهر ابوالحسن على بن حسن مسعودى، «الانس الجليل بتاريخ القدس و الخليل» مجيرالدين حنبلى، «الانسان الكامل فى معرفة الاواخر والاوائل» [[جیلانی، عبدالکریم بن ابراهیم|عبدالكريم جيلى]]، «حياة الحيوان» محمد كمالالدين دميرى، «[[ربيع الأبرار و نصوص الأخبار|ربيع الابرار]] و فصوصى الاخبار» [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]]، «خريدة القصر و مزيدة العصر» عماد اصفهانى، «زهر الآداب و ثمرة الالباب» ابواسحاق ابراهيم بن على حصرى قيروانى، «لطائف المعارف» عبدالرحمن بن رجب حنبلى، تفسير بيضاوى و ديگر كتب مرجع. | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
مماليك مصر در اصل بردگانى ترك يا چركسى بودند كه اوّل بار در دوران ملك «صالح نجمالدين ايوب» در دستههاى نظامى به عنوان نگهبانان قصر حكّام پديدار شدند و چون مركز نظامى مماليكى كه يك دولت مستقل در مصر بوجود آوردند، در جزيره «روضه» واقع در نيل بود به آنان، «مماليك بحريه» گفته شده است. | مماليك مصر در اصل بردگانى ترك يا چركسى بودند كه اوّل بار در دوران ملك «صالح نجمالدين ايوب» در دستههاى نظامى به عنوان نگهبانان قصر حكّام پديدار شدند و چون مركز نظامى مماليكى كه يك دولت مستقل در مصر بوجود آوردند، در جزيره «روضه» واقع در نيل بود به آنان، «مماليك بحريه» گفته شده است. | ||
«ابيك» پس از نزدیک به سه سال حكومت به دست شجرة الدّر در سال 650ق به قتل رسيد و خود او نيز پس از مدّتى به دست كنيزانش كشته شد. عليرغم اين وقايع، حكومت مماليك كه «ابيك» در مصر | «ابيك» پس از نزدیک به سه سال حكومت به دست شجرة الدّر در سال 650ق به قتل رسيد و خود او نيز پس از مدّتى به دست كنيزانش كشته شد. عليرغم اين وقايع، حكومت مماليك كه «ابيك» در مصر تأسیس كرده بود تا سال 874ق كه آخرين حكمران مماليك «برقوق» نام داشت، نزدیک به 131 سال دوام آورد و در اين مدت 27 نفر از اين سلسله بر مصر حكومت كردند، كه نام، سال حكومت و مدّت سلطنت و برخى حوادث آنها در كتاب آمده است. | ||
فرمانروايى مصر پس از سلاطين ترك به مماليك چركسى منتقل شد كه در كتب تاريخ به ملوك چركسى يا مماليك برجيّه معروفند. كه باب هشتم اثر به بررسى حكومت اين سلسله مىپردازد. | فرمانروايى مصر پس از سلاطين ترك به مماليك چركسى منتقل شد كه در كتب تاريخ به ملوك چركسى يا مماليك برجيّه معروفند. كه باب هشتم اثر به بررسى حكومت اين سلسله مىپردازد. | ||