۱۴۴٬۹۶۹
ویرایش
عيون الأدلة في مسائل الخلاف بين فقهاء الأمصار (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۶ ژانویهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۲۲:۲۴
، ۱۶ ژانویهبدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
}} | }} | ||
'''عیون الأدلة فی مسائل الخلاف بین فقهاء الأمصار''' نوشته | '''عیون الأدلة فی مسائل الخلاف بین فقهاء الأمصار''' نوشته [[ابن قصار، علی بن عمر|ابوالحسن علی بن عمر بن احمد بغدادی مالکی]]، معروف به «[[ابن قصار، علی بن عمر|ابن قصّار]]» (درگذشته 397ق) است. او در این اثر سه جلدی، 1440 مسأله فقهي اختلافی میان مذاهب اربعه را با رویکرد و محوریت مذهب مالکی بررسی کرده است. [[سعودی، عبدالحمید بن سعد|عبدالحمید بن سعد بن ناصر سعودی]] پژوهش کتاب را انجام داده است. | ||
محقق، در دو فصل پی در پی، شرح حالی از ابن قصّار و شناخت کتاب او نوشته است.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص36-15</ref> ابن قصّار در شمار فقیهان سرشناسی است که نگهبان کیان مذهب مالکی (به ویژه در عراق) به شمار میآید.<ref>ر.ک: همان، ص27</ref> | محقق، در دو فصل پی در پی، شرح حالی از [[ابن قصار، علی بن عمر|ابن قصّار]] و شناخت کتاب او نوشته است.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص36-15</ref> [[ابن قصار، علی بن عمر|ابن قصّار]] در شمار فقیهان سرشناسی است که نگهبان کیان مذهب مالکی (به ویژه در عراق) به شمار میآید.<ref>ر.ک: همان، ص27</ref> | ||
روش نگارش [[ابن قصار، علی بن عمر|ابن قصّار]] در «عیون الأدلّة» اینگونه است که: 1- او کتابش را با بحث اصولی آغاز میکند؛ 2- یک دوره فقه مالکی را از آغاز طهارت، در قالب «مسأله»، که بیشتر آنها عنوان ندارند، مینویسد و فروعاتشان را «فصل» مینامد؛ 3- مسائل اختلافی میان مذاهب را در مقایسه با آرای مذهب مالکی، بررسی و پیمیگیرد و اختلاف دیدگاه فقیهان مالکی با یکدیگر را نیز ثبت مینماید. سپس، به دیدگاههای فقیهانی از حنفیان و شافعیان میپردازد. البته، سهم مذهب حنبلی از این بررسیها فقط 27 مسأله از 86 مورد است. همچنین، [[ابن قصار، علی بن عمر|ابن قصّار]] گاهی اختلاف درونی یک مذهب را در حکم یک مسأله و موافقت آن را با مذهب مالکی بیان میکند و قول راجح را مشخص مینماید. همچنانکه، آرای برخی از پیشوایان تابعین و تابعین آنان (مانند [[بصری، حسن|حسن بصری]]، ابو ثور، اسحاق، ثوری، اوزاعی، ابن مسیّب و داود) را در بسیاری از مسائل درج نموده، سپس بحث خود را با استدلال به مذهب خود با عبارتهایی مانند «و لِصحة قول مالکٍ أدلّةٌ» آغاز میکند.<ref>ر.ک: همان، ص39-38</ref> | |||
منابعی که ابن قصّار از آنها بهره جسته است (هر چند از آنها نام نمیبرد)، یکی، شنیدههای استادش [[ابهری، محمد بن عبدالله|ابوبکر اَبهری]] (درگذشته 375ق) و نیز گفتگوهایی است که با قاضی [[ابوحامد مروزی]] و [[ابوالحسین بن مرزبان]] داشته است. دیگری، کتابهایی است که از آنها در اثرش نام میبرد که عبارتند از: «[[شرح مختصر الطحاوي (فی الفقه الحنفی)|شرح مختصر طحاوی]]» [[جصاص، احمد بن علی|ابوبکر رازی (جصّاص)]]، «[[الحاوی]]» ابوفرج عُمر بن محمد لیثی، کتاب ابن جُرَیح در حدیث، «شرح مختصر مزنی» ابو اسحاق ابراهیم بن احمد مروزی و نقل مطالبی از ابن ابی زید.<ref>ر.ک: همان، ص44-42</ref> | |||
ویژگیهای برجسته «عیون الأدله» عبارتند از: ارزش والای علمی کتاب و فراهم آوردن 1440 مسأله اختلافی مذاهب اربعه؛ گسترۀ فراخ ادلّه و تلاش نویسنده در ارائه استدلالهایی پخته از کتاب، سنّت، گفتههای صحابه و دلایل قیاسی، (به گونهای که او این ابزارهای تفقه را فقط برای اثبات فقه مالکی به کار نمیبرد و در این باره گفته میشود که «عیون الأدله» استدلالهای مذاهب دیگر را نیز پاس داشته است)؛ بالندگی مباحث در ذکر مناقشهها و اعتراضها و بحث از آنها به گونهای که کتاب را در جایگاه یک «موسوعه فقهی» نشانده است؛ درج قاعدههای اصولی؛ روانی کلام و روشنی عبارتپردازیها؛ قدمت کتاب در پرداختن به مسائل اختلافی فقهی مذاهب اهل سنت؛ و ستایش عالمان از عیون الأدله (چنانکه أبو اسحاق إبراهیم بن علی الشیرازی «درگذشته 476ق» در بارهاش میگوید: من کتابی در مسائل اختلافی بهتر از عیون الأدله نمیشناسم.<ref>ر.ک: همان، ص47-45</ref> | ویژگیهای برجسته «عیون الأدله» عبارتند از: ارزش والای علمی کتاب و فراهم آوردن 1440 مسأله اختلافی مذاهب اربعه؛ گسترۀ فراخ ادلّه و تلاش نویسنده در ارائه استدلالهایی پخته از کتاب، سنّت، گفتههای صحابه و دلایل قیاسی، (به گونهای که او این ابزارهای تفقه را فقط برای اثبات فقه مالکی به کار نمیبرد و در این باره گفته میشود که «عیون الأدله» استدلالهای مذاهب دیگر را نیز پاس داشته است)؛ بالندگی مباحث در ذکر مناقشهها و اعتراضها و بحث از آنها به گونهای که کتاب را در جایگاه یک «موسوعه فقهی» نشانده است؛ درج قاعدههای اصولی؛ روانی کلام و روشنی عبارتپردازیها؛ قدمت کتاب در پرداختن به مسائل اختلافی فقهی مذاهب اهل سنت؛ و ستایش عالمان از عیون الأدله (چنانکه أبو اسحاق إبراهیم بن علی الشیرازی «درگذشته 476ق» در بارهاش میگوید: من کتابی در مسائل اختلافی بهتر از عیون الأدله نمیشناسم.<ref>ر.ک: همان، ص47-45</ref> | ||