۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ياقوت حموى' به 'ياقوت حموى ') |
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
در ابتداى اثر مقدمه تحقيقى آمده است كه در آن تحليل مختصر و مفيدى از كليه منابع تاريخى ارائه شده است و لذا مطالعه آن براى كسانى كه اطلاعات كمى از تاريخ و جغرافياى جهان اسلام و منابعى تحقيقى اين حوزه دارند، بسيار مفيد است. محقق از كتب بلاد العرب غده اصفهانى، الأعلاق النفيسه ابن رسته، المسالك و الممالك ابن خرداذبه، مسالك الممالك اصطخرى و... به عنوان منابع جغرافيايى دست اول ياد مىكند. وى اين نكته را يادآور مىشود كه كتاب صورالارض ابن حوقل منسوخ است، چرا كه مطالب آن با اضافات كمى در كتاب اصطخرى آمده است. در بين منابع متأخر به كتاب معجمالبلدان [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبد الله|ياقوت حموى]] | در ابتداى اثر مقدمه تحقيقى آمده است كه در آن تحليل مختصر و مفيدى از كليه منابع تاريخى ارائه شده است و لذا مطالعه آن براى كسانى كه اطلاعات كمى از تاريخ و جغرافياى جهان اسلام و منابعى تحقيقى اين حوزه دارند، بسيار مفيد است. محقق از كتب بلاد العرب غده اصفهانى، الأعلاق النفيسه ابن رسته، المسالك و الممالك ابن خرداذبه، مسالك الممالك اصطخرى و... به عنوان منابع جغرافيايى دست اول ياد مىكند. وى اين نكته را يادآور مىشود كه كتاب صورالارض ابن حوقل منسوخ است، چرا كه مطالب آن با اضافات كمى در كتاب اصطخرى آمده است. در بين منابع متأخر به كتاب معجمالبلدان [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبد الله|ياقوت حموى]] كه مطالب مهمى را از مصادرى نقل مىكند كه اكنون مفقود است به عنوان مصدرى مهم ياد مىكند. نويسنده در مطالعات خود گذشته از منابع حديثى، فقهى، ادبى و تراجم از تأليفات نويسندگان معاصر خود؛ مانند صالح احمد العلى و كايتانى نيز غافل نبوده است. تسلسل تاريخى حوادث را رعايت كرده و با با بيان مهمترين اين حوادث به تبيين روابط بين آنها در سير تاريخى بحث پرداخته است. | ||
فصل اول: | فصل اول: | ||
ويژگىهاى جغرافيايى بحرين در فصل اول كتاب مورد مطالعه قرار گرفته است. منابع مختلف حدود بحرين را در صدر اسلام بسيار وسيعتر از محدوده كنونى آن ذكر كردهاند، به گونهاى كه تمامى سرزمينهاى ساحل خليج فارس بين بصره و عمان مانند كويت و قطر را شامل مىشده است. نكته مهمى كه بايد به آن اشاره شود، آنست كه در تحديد فوق و در بخشهاى ديگر كتاب به جاى خليج فارس عبارت "خليج عربى" آمده است. با مراجعه به برخى از منابعى كه مؤلف در پاورقى كتاب آورده است، معلوم شد كه در اين منابع عبارت "بحر فارس" وجود دارد كه ايشان آن را تحريف كرده است و اين شيوه با روح تحقيق منافى است و حاكى از تعصب بىمورد اوست. نه تنها در اين منابع عبارت خليج عربى وجود ندارد، بلكه در برخى به بحر فارس تصريح شده است. به جهت اختصار تنها به دو نمونه از اين موارد اشاره مىشود:1- كتاب "[[معجم البلدان]]" [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبد الله|ياقوت حموى]] | ويژگىهاى جغرافيايى بحرين در فصل اول كتاب مورد مطالعه قرار گرفته است. منابع مختلف حدود بحرين را در صدر اسلام بسيار وسيعتر از محدوده كنونى آن ذكر كردهاند، به گونهاى كه تمامى سرزمينهاى ساحل خليج فارس بين بصره و عمان مانند كويت و قطر را شامل مىشده است. نكته مهمى كه بايد به آن اشاره شود، آنست كه در تحديد فوق و در بخشهاى ديگر كتاب به جاى خليج فارس عبارت "خليج عربى" آمده است. با مراجعه به برخى از منابعى كه مؤلف در پاورقى كتاب آورده است، معلوم شد كه در اين منابع عبارت "بحر فارس" وجود دارد كه ايشان آن را تحريف كرده است و اين شيوه با روح تحقيق منافى است و حاكى از تعصب بىمورد اوست. نه تنها در اين منابع عبارت خليج عربى وجود ندارد، بلكه در برخى به بحر فارس تصريح شده است. به جهت اختصار تنها به دو نمونه از اين موارد اشاره مىشود:1- كتاب "[[معجم البلدان]]" [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبد الله|ياقوت حموى]] جلد اول صفحه 343، در بين نام درياها به نام بحر فارس به عنوان شعبهاى از درياى هند تصريح شده است. 2- كتاب "معجم ما استعجم من اسماء البلاد و المواضع" جلد دوم صفحه 381. | ||
در اين فصل تقسيمات خشكى و آبها و اسامى صحراها، جبال، چشمهها و رودها با استناد به منابع مختلف مطالب به تفصيل آمده است. | در اين فصل تقسيمات خشكى و آبها و اسامى صحراها، جبال، چشمهها و رودها با استناد به منابع مختلف مطالب به تفصيل آمده است. |
ویرایش