ایدئولوژی، داو قدرت (روشن‌فکران و سیاست در ایران): تفاوت میان نسخه‌ها

روشن فکران، به عنوان کسانی که درگیر فعالیت فکری اند، خود را وقف پروراندن اندیشه های اصیل می کنند، در کار خلاق عقلانی اند، وقت بسیاری صرف پژوهش و اندیشیدن به ایده های پیچیده می کنند، این امکان را یافته اند تا همراه با توسعه روندهای فنی و فرهنگی جامعه مدرن، به لایه یا قشر اجتماعی متنفذی در اغلب کشورها تبدیل شوند. از نقطه عزیمت عصر مدرن تا زمانه ما، آن ها، چه در جریان زندگی روزمره و چه در حیطه صرف اندیشیدن و نوشتن، بنا را بر این گذاشته اند که هرجا که باشند و در سخت ترین موقعیت ها از ارزش های انسانی و حقوق ستم دیدگان دفاع کنند و علیه استثمارگران بستیزند. روشن فکر، بنا به فهمی که هم خود دارد و هم دیگران از او دارند، در قبال موضوعات و معضلاتی که دامنگیر جامعه خودی و محیط پیرامون است احساس مسئولیت می کند و با نظریه و کنش خود درگیر این امور می شود. برخی از این افراد در تعبیر واژه روسی «اینتلی گنسیا»، همواره خود را نسبت به سرنوشت و آینده کشور خویش مسئول می دانند و در همین حال تعداد دیگری از آن ها، با لحاظ معنای ذات باورانه، بر آن اند روشن فکر را کسی معرفی کنند که رویکرد انتقادی دارد و با حفظ فاصله‌ای نقادانه از جامعه در خدمت ساختن فرهنگ است. در هردو حالت پرسش اساسی این است که جماعت روشن فکر در تجربه عینی و ملاک های اندیشیدن و اصولا در عرصه عمل تا چه حد توانسته پایبند اصول اخلاقی و رسالت راستین باشد؟ از سوی دیگر و به استناد تجربه های هولناک قرن بیستم، می توان این فرضیه را اثبات کرد که بسیاری از کسانی که جامه روشن گری بر تن کرده اند، به جای دفاع از اصول و ارزش هایی چون عدالت، آزادی و کرامت انسانی، متأسفانه به سود و منافع کته نظرانه دل بسته شده اند. چه بسا این وابستگی های فرقه ای، ناسیونالیسم قبیله‌ای و دیگر علایق کوته نظرانه سبب شده به آرمان های اصلی کار فکری خیانت کنند. این کتاب که با هدف نقد و آسیب شناسی جریان های روشن فکری در جهان و ایران به نگارش درآمده، در تلاش است تا در ذیل تعریف این طبقه و بررسی چرایی و پیامدهای حضور ایشان در سپهر سیاست، از واقعیتی سخن بگوید که «[[ادوارد شیلز]]»-روشنفکر دینی- آن را گرفتار آمدن در تعارض میان نقش اجتماعی - سیاسی و تعهد به والاترین ارزش ها و مقدسات می نامند.

اثر حاضر در سه بخش فراهم شده است. در بخش نخست پاره‌ای مسائل و مباحث نظری در زمینه روشن فکری با لحاظ تجربه دیگر کشورها طرح شده است و در بخش دوم تجربه برخی جریان های روشن فکری سده اخیر ایران به خوانندگان عرضه شده است. در بخش سوم، یعنی گفت و گوها تلاش شده تا در جریان بحثی صریح و جدی، موضوع روشن فکری در جهان و ایران، با تعدادی از چهره های ایرانی مهم عرصه ی فکر و نظر، مورد بررسی قرار گیرد. در این گفت و گوها، هم به تجربه ی آن افراد و دغدغه هایی که ایشان در آثار خود به آن ها توجه کرده اند پرداخته، هم به برخی پرسش های مهم توجه شده است.<ref> [https://www.historylib.com/books/2216 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref>