تاريخ الشيعة في ساحل بلاد الشام الشمالي: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'كرمان' به 'کرمان')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۹: خط ۳۹:




«تاريخ الشيعة في ساحل بلاد الشام الشمالي» اثر هاشم عثمان، بررسى شيعه و ادوار تاريخى آن در سواحل شام مى‌باشد كه به زبان عربى و در سال 1411ق نوشته شده است.
'''تاريخ الشيعة في ساحل بلاد الشام الشمالي''' اثر هاشم عثمان، بررسى شيعه و ادوار تاريخى آن در سواحل شام مى‌باشد كه به زبان عربى و در سال 1411ق نوشته شده است.


== ساختار==
== ساختار==
خط ۶۵: خط ۶۵:
در طول تاريخ، اسماء زيادى بر شيعه اطلاق گرديده است كه نويسنده در ادامه فصل دوم به بحث و بررسى آنها پرداخته است. اين اسماء عبارتند از:
در طول تاريخ، اسماء زيادى بر شيعه اطلاق گرديده است كه نويسنده در ادامه فصل دوم به بحث و بررسى آنها پرداخته است. اين اسماء عبارتند از:


1- رافضه: كه به عقيده نويسنده، مشهورترين و متداول‌ترين اسمى است كه به شيعه، اطلاق گرديده است. عبدالحى بن العماد الحنبلى در آثار خود، از شيعيان به اين نام استفاده كرده است. از جمله در جايى نوشته است: «پس از استيلاى اسماعيل شاه بر ملوك عجم، مذهب الحاد و رفض تا زمان حاضر در اهل عجم رواج يافت» <ref>همان، ص21</ref>.
#رافضه: كه به عقيده نويسنده، مشهورترين و متداول‌ترين اسمى است كه به شيعه، اطلاق گرديده است. عبدالحى بن العماد الحنبلى در آثار خود، از شيعيان به اين نام استفاده كرده است. از جمله در جايى نوشته است: «پس از استيلاى اسماعيل شاه بر ملوك عجم، مذهب الحاد و رفض تا زمان حاضر در اهل عجم رواج يافت» <ref>همان، ص21</ref>.
 
#اماميه و اثنى عشريه: قائلين به نصّ و تعيين و كسانى كه به وجود دوازده امام كه نه تن از ايشان، از اولاد امام حسين(ع) و اولين ايشان امام على(ع) و آخرين نفر، حضرت مهدى(عج) مى‌باشد <ref>همان</ref>.
2- اماميه و اثنى عشريه: قائلين به نصّ و تعيين و كسانى كه به وجود دوازده امام كه نه تن از ايشان، از اولاد امام حسين(ع) و اولين ايشان امام على(ع) و آخرين نفر، حضرت مهدى(عج) مى‌باشد <ref>همان</ref>.
#متاوله و علويه: شيخ محمد تقى فقيه نوشته است: «شيعه در جبل عامل و بعلبك از گذشته به متاوله شناخته شده و در بعضى از عصور نيز علويه ناميده شده‌اند» <ref>همان</ref>.
 
#الظنيه: نويسنده علت اين تسميه را وجود شيعيانى در طرابلس در منطقه كوه‌هاى «الضنيه» دانسته است (در نسبت ضاد قلب به ظاء گرديده است) <ref>همان، ص22</ref>.
3- متاوله و علويه: شيخ محمد تقى فقيه نوشته است: «شيعه در جبل عامل و بعلبك از گذشته به متاوله شناخته شده و در بعضى از عصور نيز علويه ناميده شده‌اند» <ref>همان</ref>.
#جعفريه: اين نام به قائلين به امامت جعفر بن محمد صادق(ع) اطلاق گرديده و كشّى روايت كرده است كه شيعه صادق(ع) در كوفه، جعفريه ناميده مى‌شوند <ref>همان</ref>.
 
#قزلباش: كه از جمله اسامى غيرمتداول است و فقط در سوريه و لبنان به اين اسم ناميده شده است <ref>همان</ref>.
4- الظنيه: نويسنده علت اين تسميه را وجود شيعيانى در طرابلس در منطقه كوه‌هاى «الضنيه» دانسته است (در نسبت ضاد قلب به ظاء گرديده است) <ref>همان، ص22</ref>.
 
5- جعفريه: اين نام به قائلين به امامت جعفر بن محمد صادق(ع) اطلاق گرديده و كشّى روايت كرده است كه شيعه صادق(ع) در كوفه، جعفريه ناميده مى‌شوند <ref>همان</ref>.
 
6- قزلباش: كه از جمله اسامى غيرمتداول است و فقط در سوريه و لبنان به اين اسم ناميده شده است <ref>همان</ref>.


در فصل سوم، از نحوه ظهور و شكل‌گيرى شيعه در ساحل بلاد شام و ادوار تاريخى شيعه در آن نواحى، سخن به ميان آمده است <ref>همان، ص23</ref>.
در فصل سوم، از نحوه ظهور و شكل‌گيرى شيعه در ساحل بلاد شام و ادوار تاريخى شيعه در آن نواحى، سخن به ميان آمده است <ref>همان، ص23</ref>.
خط ۸۵: خط ۸۰:
نويسنده همچنين به بررسى عواملى كه به نظر وى، علت اصلى شيوع و گسترش شيعه در ساحل بلاد شام و جبال غربى آن مى‌باشد، پرداخته است. اين عوامل عبارتند از:
نويسنده همچنين به بررسى عواملى كه به نظر وى، علت اصلى شيوع و گسترش شيعه در ساحل بلاد شام و جبال غربى آن مى‌باشد، پرداخته است. اين عوامل عبارتند از:


1- كشتار و بى‌رحمى‌هاى معاويه و دستگاه حكومتى وى و حكّام پس از او نسبت به شيعيان <ref>همان، ص 28</ref>؛
#كشتار و بى‌رحمى‌هاى معاويه و دستگاه حكومتى وى و حكّام پس از او نسبت به شيعيان <ref>همان، ص 28</ref>؛
 
#تردد بعضى از رجال شيعه مانند سلمان فارسى و عبدالله بن مسعود در سواحل شام در هنگام جهاد با اهل روم <ref>همان، ص 29</ref>؛
2- تردد بعضى از رجال شيعه مانند سلمان فارسى و عبدالله بن مسعود در سواحل شام در هنگام جهاد با اهل روم <ref>همان، ص 29</ref>؛
#هجرت‌ها كه بر دو نوع داخلى و خارجى مى‌باشد: از داخل بلاد شام به سواحل و از خارج مناطق ساحلى به آن مخصوصا به‌ويژه از زمان حكومت فاطميان <ref>همان، ص 30</ref>.
 
3- هجرت‌ها كه بر دو نوع داخلى و خارجى مى‌باشد: از داخل بلاد شام به سواحل و از خارج مناطق ساحلى به آن مخصوصا به‌ويژه از زمان حكومت فاطميان <ref>همان، ص 30</ref>.


نويسنده معتقد است كه ظهور شيعه به‌صورت رسمى در ساحل بلاد شام، مخصوصاً در نواحى شمالى آن، همزمان بوده است. با تأسيس امارت تنوخيه در اللاذقيه در سال 249ق/ 864م. تاريخ شيعه در اين نواحى، داراى ادوار متعددى است كه مى‌توان آن را در سه دوره زير، خلاصه نمود:
نويسنده معتقد است كه ظهور شيعه به‌صورت رسمى در ساحل بلاد شام، مخصوصاً در نواحى شمالى آن، همزمان بوده است. با تأسيس امارت تنوخيه در اللاذقيه در سال 249ق/ 864م. تاريخ شيعه در اين نواحى، داراى ادوار متعددى است كه مى‌توان آن را در سه دوره زير، خلاصه نمود:


1- دوره درخشش: سال‌هاى بين 249ق تا 670ق/ 864م تا 1273م دوره درخشش شيعه در ساحل بلاد شام دانسته شده است <ref>همان، ص33</ref>.
#دوره درخشش: سال‌هاى بين 249ق تا 670ق/ 864م تا 1273م دوره درخشش شيعه در ساحل بلاد شام دانسته شده است <ref>همان، ص33</ref>.
 
#دوره افول و ناكامى‌هاى پى‌درپى: كه از سال 502ق آغاز و 163 سال طول كشيد <ref>همان، ص108</ref>.
2- دوره افول و ناكامى‌هاى پى‌درپى: كه از سال 502ق آغاز و 163 سال طول كشيد <ref>همان، ص108</ref>.
#دوره بيدارى: از سال 1864م تا 1942م <ref>همان، ص114</ref>.
 
3- دوره بيدارى: از سال 1864م تا 1942م <ref>همان، ص114</ref>.


در آخرين فصل كتاب بعضى از اعلام شيعه كه در اين مناطق زندگى مى‌كردند، همراه با تأليفاتشان معرفى گرديده است. برخى از اين افراد عبارتند از: شريف عبدالله (1395ق/ 1975م) صاحب كتاب‌هاى «صدق الخبر في خوارج القرن الثانى عشر» و «حكم مبتدع معتقدات القاديانيين» و شيخ عبدالعزيز كنعان صاحب «مكانة الاخلاق».
در آخرين فصل كتاب بعضى از اعلام شيعه كه در اين مناطق زندگى مى‌كردند، همراه با تأليفاتشان معرفى گرديده است. برخى از اين افراد عبارتند از: شريف عبدالله (1395ق/ 1975م) صاحب كتاب‌هاى «صدق الخبر في خوارج القرن الثانى عشر» و «حكم مبتدع معتقدات القاديانيين» و شيخ عبدالعزيز كنعان صاحب «مكانة الاخلاق».
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش